رمان «پنجشنبه فیروزه ای» نقد شد

نشست نقد و بررسی کتاب «پنجشنبه فیروزه ای» نوشته سارا عرفانی، با حضور نویسنده اثر  خرداد در سالن اجتماعات کتابخانه عمومی امیرکبیر کرمانشاه با حضور اساتید دانشگاه و علاقمندان و دانشجویان برگزار شد.

در نخستین بخش این نشست، مسعود صادقی مشاور فرهنگی مدیرکل ورزش و جوانان و مدرس دانشگاه این کتاب را یک زیارتنامه دراماتیک و گاه رمانتیک نامید که گویای تجارب معنوی و همدلانه نویسنده از مقوله زیارت است. وی به نگاه جزئی نگرانه که ویژگی زنان در نوشتن است اشاره کرد و افزود: این نگاه با تسلط زیادی در اثر به چشم می خورد. وی از عنوان فصل وصل با تعبیر شاهکار اثر یاد کرد و هشت فصل بودن کتاب را هم در پیوند با امام هشتم قابل تحسین دانست و گفت: هشت فصلی شدن اثر یک اتفاق یا حسن اتفاق است. وی ادامه داد: برخی تعابیر بسیار زیبا و به جا استفاده شده اند مانند جایی که غزاله از قول سلمان نقل می کند که نمی خواهد با پیامک و ایمیل رابطه مان «زخمی» شود. وی در ادامه از تکرار بیش از حد برخی تعابیر مانند ابرو در هم کشیدن و تکان خوردن گوشه چادر انتقاد و سپس در خصوص رسم الخط برخی از بخشهای کتاب گفت: در سال های اخیر بازی خطرناکی با رسم الخط فارسی به وجود آمده است و ممکن است این تغییرات در رسم الخط تعمیم پیدا کند و ماندگار شود. 

همچنین صادقی یکی از کاستی های اثر را در شباهت فراوان روایت زنانه(غزاله) با روایت مردانه(سلمان) توصیف کرد. نکته ای که سارا عرفانی، خالق رمان نیز در ادامه جلسه بر وجود آن اذعان نمود.

محمد خیاط زنجانی از اساتید دانشگاه به عنوان یکی از منتقدین جلسه در تحسین این اثر گفت : بارها با این کتاب خندیدم و گریستم. زنجانی در ادامه ضمن تحسین روایت به یادآوردن شهید هادی توسط سلمان گفت: این نشانه هدایت تکوینی سلمان توسط شهید ابراهیم هادی است و زندگی این شهید بسیار خواندنی و آموزنده است.  وی  در ادامه ضمن تمجید از فضای فلسفی و عرفانی پیشنهاد کرد که به جای کتابهای مردانه فلسفی از کتاب «فص حکمه عصمتیه فی کلمه فاطمیه» اثر علامه حسن زاده آملی هم نام برده می شد چرا که با فضای زنانه تناسب خوبی دارد. وی در انتقاد از کتاب اظهار داشت: برخی تعابیر محاوره ای فضای معنوی و عرفانی کتاب را از اوج به پایین می آورد.

در ادامه جلسه، دکتر فاطمه کلاهچیان عضو هیأت علمی دانشگاه رازی، در سخنانی کوتاه به برخی ویژگی های ادبی مانند: بیان روان و سبک جزئی نگرانه نویسنده کتاب پرداخت و تصریح کرد: التذاذ از هستی با نگاه جزئی نگرانه ممکن است، که در این کتاب این شیوه بسیار به چشم می خورد هر چند گاهی مقدار توصیفات به اندازه زمانی که در واقعیت آن صحنه رخ می دهد نیست. وی به نظام نشانه شناختی در اثر اشاره و خاطرنشان کرد: کتاب اسفار یا رنگ فیروزه ای نشانه هایی هستند که به خوبی بر واقعیت های مرتبط دلالت می کنند.

رضاکریمی کارشناس امور فرهنگی کتابخانه های عمومی استان نیز ضمن ستایش و نقل برخی فرازهای کتاب، خاطرنشان کرد: مسئله اصلی اثر، سیر از ظاهر زیارت به باطن زیارت است. وی در تبیین این نکته گفت:  طی بحث شخصیت های داستان در مورد لزوم رساندن دست به ضریح، تأکید غزاله بر اینکه این همه فلسفه که خواندم باید به کار بیاید و نیز غافلگیری پایان اثر که وصل غزاله و سلمان پیگیری نشده و بلکه وصل به امام روایت می شود، همه این نکات به زیبایی سیر از ظاهر به باطن را نشان می دهند. کریمی ادامه داد: فضای فلسفی عرفانی نویسنده در داستان کاملا آشکار است مانند جایی که غزاله می گوید: گیره روسری فیروزه ای ام را با ادب و احترام خاصی می گذارم در یکی از طبقات کتابخانه ام. درست جلوی کتاب اسفار اربعه صدرالمتألهین که آن را هم خیلی دوست دارم. البته فقط دوست دارم! انتخاب کتاب «ادب فنای مقربان» از آیت الله جوادی آملی برای کتابخوانی های غزاله و شخصیت فلسفی منطقی سلمان و بندهایی از این کتاب مانند این قسمت نشانه هایی این علایق نویسنده هستند. اما پیام داستان بالاتر از فلسفه است چرا که غزاله می گوید: بالاخره این همه واحدهای فلسفه ای که گذرانده ام یک جایی باید به کار بیاید.

در ادامه سارا عرفانی ضمن پاسخگویی به برخی اشکالات و تشکر از دقت نظر حضار و منتقدین گفت: برای نوشتن این اثر ۴ سال وقت صرف کردم، چون وظیفه مادری را در اولویت می دانم. وی پس از طرح برخی انتقادات و در پاسخ به این سوال که آیا خواندن اثر خود را به دختران دبیرستانی توصیه می کنید؟ گفت: اطلاعات دختران امروز به نسبت گذشته خیلی بیشتر است و شرایط جامعه طوری است که در سنین پایین بسیاری از مسائل را یاد گرفته اند. عرفانی طرح مباحث فلسفی در این جلسه نقد را تجربه ای نو و مفید دانست و اظهار داشت: این یکی از بهترین جلسات نقدی بود که در مورد کتابم برگزار شد‌.