پدر شعر انقلاب و آرزویی که محقق نشد!
یکی از پیشنهاداتی که حمید سبزواری، پدر شعر انقلاب در زمان نکوداشتش در سبزوار داشت، راه‌اندازی موزه‌ای برای آثار وی با تقدیم خانه قدیمی‌اش در این شهرستان بود؛ آرزویی که بعد از گذشت چهار سال محقق نشد.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا به نقل از ایکنا، بدون شک نام استاد حمید سبزواری که ۲۱ خرداد در سن ۹۱ سالگی دار فانی را وداع کرد با خاطرات اغلب ما ایرانیان گره خورده است. وی یکی از شخصیت‌های اصلی شعرهای مربوط به انقلاب است، شعرهایی که هر یک از آن‌ها دنیایی از خاطرات را با خود به همراه دارد.
حسین ممتحنی، متخلص به حمید سبزواری متولد ۱۳۰۴ در سبزوار است، پدرش عبدالوهاب و پدر بزرگش ملا محمد صادق ممتحنی هر دو شاعر بودند، اصول شاعری را از پدر خود آموخت که در بزرگسالی نابینا شده بود، از آنجایی که مادرش بانویی باسواد بود و تمام حروف را در دوران پیش از مدرسه به او آموزش داده بود وقتی به مدرسه رفت در کلاس اول می‌توانست بسیاری از کتاب ها را بخواند.
شاعری سیاسی که از دوران ابتدایی شعر گفته است
وی که از دوران دبستان شعر گفتن را آغاز کرده و مطالعات زیادی در این باره داشته، همیشه تشویق‌های پدر و مادر همراه داشته است. مانند شعر «آن دبیر دیگری باشد فرید/ در ریاضی هیچ کس مثلش ندید... آن دبیر دیگری جمشیدیان/آیت خوبی ز رخسارش عیان»
حسین ممتحنی در دوران قبل از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در سبزوار ازدواج کرد و چند دهه ابتدایی عمر خود را در شهر زادگاهش سبزوار سپری کرد، در آن سال‌ها به انجمن‌های شعر سبزوار می‌رفت و با برخی شاعران قدیمی و معلمان بازنشسته ادبیات سبزوار آشنایی نزدیکی برقرار کرد. از جمله آقایان شاهرخی، مروجی، مجمع الصنایع ، فاضل و ... از دوستان دوران جوانی حمید در سبزوار بودند.
همچنین دکتر علی شریعتی نویسنده و اندیشمند بزرگ معاصر نیز از مرتبطان با حمید سبزواری بوده و مهم‌تر از همه اینکه شروع آشنایی و دوستی استاد سبزواری با رهبر معظم انقلاب مربوط به همان سال‌هایی است که آیت‌الله خامنه‌ای که در آن زمان طلبه جوان و مبارزی بود و در نتیجه تعقیب و گریزهای سیاسی با مأموران رژیم پهلوی مدتی در سبزوار و نزد دوستان انقلابی خود پنهان شده بود، نخستین دیدارهای نزدیک این شاعر انقلابی با ایشان در شهر سبزوار رقم می‌خورد.
حمید سبزواری به دلیل روحیه آزادگی و ظلم ستیزی که داشت، فساد سیاسی و اوضاع بد اجتماعی دوران طاغوت را بر نمی‌تابید و به ناچار از همان ابتدای جوانی، خود را مجبور به مبارزات سیاسی دید، وی در آن سال‌ها به دنبال پیدا کردن بهترین راه رهایی به گروه‌ها و حزب‌های مختلفی که علیه رژیم شاه مبارزه می‌کردند، سرک کشید اما در نهایت از چند سال قبل از پیروزی انقلاب، به مسیر مقدس خط امام و انقلاب اسلامی جذب شد.
این شاعر انقلاب که به دلیل مسائل سیاسی و مشکلات پیش آمده در این راه بعد از استخدام در آموزش و پرورش به شغل معلمی‌اش خاتمه داده بودند، همسرش در سال ۱۳۹۱ اظهار کرده است: بعد از جریانات ۲۸ مرداد می‌خواستند ایشان را در سبزوار دستگیر کنند اما به اسفراین فرار کردند. مدتی کوتاهی هم آنجا بودند و بعد از مدتی که اوضاع آرام شد برگشتند سبزوار و به ایشان خاتمه خدمت از آموزش و پرورش دادند.
کارمندی صادق و پاک در بانک تجارت
حسین ممتحنی بعد از معلمی در بانک تجارت استخدام شد و در بانک تجارت سبزوار دیری نپایید که معاون شعبه شدند، وی بعد از آشکار سازی اختلاس بانک تجارت و برکناری رئیس بانک در همان اوایل کار به سفارش بعضی دوستان و مسئولان از سبزوار به تهران مهاجرت می‌کند.
وی پس از انقلاب به دلیل اینکه معتقد بودند یا باید دنبال کار انقلاب باشند یا اینکه در بانک کار کنند تصمیم گرفتند خودشان را از بانک بازنشسته و در خدمت انقلاب باشند.
این شاعر انقلابی نشان درجه یک فرهنگ و هنر از دست ریاست جمهوری وقت ایران در دهه ۷۰ دریافت کرد؛ بدون شک افراد زیادی از مردم ایران این شاعر گرانقدر را با شعر خمینی ای امام و آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو و خجسته باد این پیروزی و اشعار مشهور دیگر اوایل انقلاب و زمان دفاع مقدس می‌شناسند.
به پیشواز امام زمان(ع) رفتن/شعر هایم، شعر هوس نیست
مرحوم حمید سبزواری در زمان حیات با بیان اینکه غالبا شعرهایی که گفته‌ام شعر هوس نیست؛ شعری است که از روی درد گفته‌ام، اظهار کرده بود: منظوری که ما می‌خواستیم، از انقلابی که با آن عظمت به وقوع پیوسته بود، عملی نشد و به هیچ وجه انتظار این روزها را نداشتیم. یادتان باشد ما یک حرکت دیگر داریم و آن هم به پیشواز امام زمان رفتن است. مملکت ما صاحب دارد و در بین بلاد هم تنها کشوری است که اسلام را زنده نگه داشته است و انشاالله آن روز نزدیک است.
این شاعر بزرگ ارادتی تام و تمام به رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای داشت و همواره در حلقه شاعرانی بود که به دیدار آن رهبر فرزانه می‌شتافتند.
شاعر انقلاب با سرودن شعر انقلابی در میدان بود
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از سخنان خود در باره برزگداشت این استاد فرزانه در سبزوار بیان کردند: تجلیل از آقای حمید سبزواری کار بسیار شایسته‌ای است. هر کسی که این به ذهنش رسیده و مطرح کرده و هر کس که این کار را دنبال می‌کند بداند که کار بسیار خوب و مناسب و لازمی را دارد انجام می‌دهد.
آقای حمید سبزواری در آن دورانی که یک جریانی به عنوان روشنفکری هنر در مقابل انقلاب قرار گرفت و از معارضین و مزاحمین انقلاب حمایت کرد و عده‌ای در کوچه و بازار با ادعای روشن بینی و روشن فکری مردم را کشتند، کاسب را کشتند، روحانی را کشتند، دانشجو و رهگذر را کشتند و آن جریان مدعی روشنفکری نه تنها حرفی نزد بلکه حمایت هم کرد، در یک چنین شرایطی آقای حمید سبزواری در میدان بود و با همه وجود ایشان هر کار در حوزه گفتن و سرودن توانست انجام داد و این مهم است.
همچنین رهبر معظم انقلاب در مورد حمید سبزواری در ابتدای کتاب «سرود درد» یکی از کتاب‌های شعر مرحوم استاد سبزواری بیان کرده است: «انتشار آثار شاعر انقلابی و مخلص جناب آقای حمید سبزواری بی‌شک گامی در جهت غنی‌سازی گنجینه‌ی ادبیات انقلاب و عرضه ی آن به مشتاقان و هنرشناسان است. شعر در دوران انقلاب باید بخش برجسته ای از اصیل ترین و صادقانه ترین شعر همه دوران تاریخ ایران به شمار آید. شعر فارسی هرچند در عمر هزار و دویست ساله خود و در مقاطع گوناگون به والایی و تعالی شایسته ای نائل شده و نقطه های درخشانی که در ادبیات جهان می درخشند پدید آورده ، لیکن هرگز به طور کامل از آمیختگی به انگیزه های غیر صمیمی و پیرایه های ناشایسته برای شعر و هنر، کاملاً مبرا نبوده است و همین است که شعر فارسی را با وجود شاعران و شعرهایی که جز به صفا و حقیقت ناظرنبوده اند و البته تعداد چنین شاعران و شعرهایی نسبت به حجم شعر فارسی چندان زیاد نیست از صورت مجموعه ای پاکیزه و بی غلّ و غش خارج ساخته و در آن فصول ناخوشایند و حتی تأسف انگیزی پدید آورده است.
شعر دوران انقلاب شعر زر و زور نیست
شعر دوران انقلاب در میان همه‌ی مقاطع تاریخ طولانی، این ویژگی را دارد که تقریباً یکدست و کامل در جهت آرمانها و هدف‌های والا و سخنگوی احساسات و افکار و جهت‌گیری های ملتی است که شاعر، از دل آن برخاسته و بدان وابسته است.شعر دوران انقلاب، شعر زر و زور نیست. شعر احساسات سطحی و فردی و متوجه به آرزوها و امیال حقیر بشری نیست. زبان یک ملت و شرح حال یک امت است. انعکاسی از روح بزرگ جامعه ای است که یکپارچه در جهت هدف‌ها و آرمان‌های الهی و انسانی گام برداشته و فداکاری کرده است. شعر هدفدار و سازنده مردمی است. شعر دربارها و میخانه ها و عشرتکده‌ها نیست. شعر صحنه ی عظیم جهاد و سیاست و انقلاب و جهان نگری است. شعر خدایی.
شاعر گرامی ما آقای حمید سبزواری از پیشکسوتان و پیشروان این راه است. زبان فاخر، در شعر حمید، با مضمون انقلابی و مکتبی، آمیزه ای مطلوب و ارزنده پدید آورده و مجموعه شعر او در دیوان معاصر فارسی ، فصل رغبت انگیز و شایسته‌ای گشوده است.
اینجانب از شاعر ارجمند به خاطر ارائه این مجموعه ی باارزش شعری ، به ادبیات مضبوط معاصر، صمیمانه تشکر میکنم و توفیق روز افزون ایشان را مسئلت می‌نمایم.»
از آثار دیگر این شاعر انقلابی که با مقدمه رهبر معظم انقلاب منتشر شده است می‌توان به سرود سپیده که دارای ۹۴ غزل است اشاره کرد.
برای پدر شعر انقلاب تاکنون چندین همایش و نکوداشت در شهر های مختلف گرفته شده که از آخرین آن‌ها می‌توان به نکوداشت استاد حمید سبزواری در تهران اشاره کرد که محمود صلاحی، رییس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران با بیان اینکه استاد حمید سبزواری مقامش با شاعران نیشابوری برابری می‌کند، بیان کرد: شاید خیلی‌ها به ارزش او پی نبرده باشند، گذر زمان به همه ثابت خواهد کرد که او یکی از بزرگ‌ترین شاعران ایرانی است.
آرزویی که محقق نشد/مسئولان وعده ندهند، اقدام عملی کنند
سید نورالله رضوی، دبیر همایش نکوداشت ملی حمید سبزواری در سال ۹۱، در گفت‌وگو با ایکنا قبلا اعلام کرده بود یکی از پیشنهاداتی که این شاعر انقلابی در زمان نکوداشتش در سبزوار داشت راه اندازی موزه‌ای برای آثار وی با تقدیم خانه قدیمی‌اش در این شهرستان بود؛ آرزویی که بعد از گذشت ۴ سال محقق نشد و بعد از درگذشت این شاعر انقلابی دوباره افرادی به تکاپو افتاده‌اند و مجددا همان پیشنهاد قدیمی که خود استاد در زمان حیاتش بیان کرده بود را در رسانه‌ها برای عملکرد خودشان پیشنهاد می‌دهند.
کلام آخر اینکه استاد حمید سبزواری متعلق به یک شخص و یک شهر نیست متعلق به یک نسل و کشوری است که در صد سال اخیر می‌توان گفت کسی مثل او وجود ندارد و اگر سبزواری دیگری بخواهد دنیا بیاید یک قرن طول خواهد کشید تا شاید مثل او شود و هیچ وقت ویژگی‌ها و خصلت‌ها و شرایطی که در زمان این شاعر انقلابی وجود داشته، وجود نخواهد داشت تا بتواند اشعاری همانند او بسراید و انقلابی در دل‌ها با شعرهایش ایجاد کند. بنابر این مسئولان باید به وعده‌ها عمل کنند و نگذارند استاد حمید سبزواری با آثار بسیار گرانقدر و پر ارزشی که داشته در زادگاهش غریب بماند.
امید است مسئولان نگذارند وعده‌هایی که داده‌اند و وعده‌هایی که این روزها می‌دهند به فراموشی سپرده شود و یا با تغییر پست‌های مدیریتی اقدامات عملی را به گردن دیگران بیندازند و فقط خودشان بهره وعده دادن را ببرند.
استاد حمید سبزواری، این شاعر خدوم انقلاب که با سرودن غزلها و شعرهایش تا ابد ماندگار شد بعد از طی یک دوره بیماری در ساعت ۲۱ خرداد ۱۳۹۵ دار فانی را وداع و بسیاری از مردم ایران را در غم خود تنها گذاشت.
و اما کلام آخر...
رهبر معظم انقلاب در پیامی به مناسبت درگذشت حمید سبزواری بیان کرده‌اند: «با دریغ و تأسف خبر درگذشت شاعر نامدار معاصر جناب آقای ممتحنی معروف به حمید سبزواری را دریافت کردم. این نام ماندگار و پر افتخار، یادآور تلاش ارزنده‌ی هنرمندی سخت کوش و شجاع در پشتیبانی از انقلاب در عرصه ی شعر و ادب است. حمید سبزواری، صریح و ثابت قدم و موقع شناس، هنر والا و فاخر خود را به خدمت گرفت تا انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن را از جنبه ی اثرگذار شعر روان و جذّّاب، تغذیه و تأمین کند. سرودها و منظومه های بلند و غزلها و قصیده های خوش ساخت و پر مضمون او، ثروت ادبیِ درخوری را تقدیم انقلاب کرد. با انقلاب زیست و برای اسلام و انقلاب سرود و وفادارانه در کنار انقلاب ماند. رحمت و رضوان خدا نصیب او باد. مصیبت درگذشت او را به خاندان گرامی و همه‌ی دوستداران بویژه همشهریان قدردان سبزواریش تسلیت عرض میکنم.» سیّد علی خامنه ای
روحش شاد...
هادی منتظری:
یادگار امام در مراسم اختتامیه جشنواره یار و یادگار:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی