طولانی‌ترین رکود تاریخ اقتصاد کشور را دست کم نگیریم

به گزارش برنا و به نقل از  روابط عمومی اتاق بازرگانی اصفهان ،«محسن رنانی» در  دهمین جلسه کانون کارآفرینی استان اصفهان در تالار هیات نمایندگان اتاق اصفهان تصریح کرد: سه لایه از این رکود به عوامل درونی بستگی دارد و دو لایه آن به عوامل بیرونی ربط دارد و شواهد نشان می‌دهد نظام سیاسی ما، دولت و فعالان بخش خصوصی موضوع رکود حاکم بر اقتصاد کشور را دست کم گرفته‌اند و همه منتظر و امیدوارند که از این رکود خارج شویم.

وی با تاکید بر اینکه امروز طولانی‌ترین رکود تاریخ اقتصاد کشور را بعد از جنگ جهانی تجربه می ‌کنیم اظهار داشت: اگر از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۹۳ وضعیت اقتصاد کشور را بررسی کنیم متوجه می‌شویم که طی ۱۰ سال فقط یک میلیون شغل به جمعیت کشور افزوده شده است در حالی که در این ۱۰ سال بالاترین درآمدهای نفتی اقتصاد کشور را تجربه کرده‌ایم، همچنین در این ۱۰ سال تعداد کارگاه‌های صنعتی بالای ۱۰ نفر از بیش ۱۶ هزار عدد به کمتر از ۱۴ هزار رسیده است که نشان‌دهنده رکود عمیق است.

رکود اقتصادی ایران همزمان شدن شش رکود است

رنانی افزود: همزمان شدن این شش رکود باعث شده که ما با رکودی بسیار پیچیده روبرو باشیم.

وی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر سه نوع رکود حاکم در اقتصاد کشور از شرایط درونی اقتصاد مایه گرفته است، گفت: یکی از این رکودها روند معکوس رشد افقی است به این ترتیب که در شرایط رشد افقی کشور قادر خواهد بود تولیدات بیشتری داشته باشد ولی این روند اکنون در ایران معکوس شده است. همچنین رکود لایه دوم مربوط به روند معکوس رشد عمودی است که منجر به رکود ساختاری شده است. همچنین رکود لایه سوم نیز مربوط به روند معکوس رشد کیفی است که منجر به رکود کیفی شده است.

این تئوریسین اقتصادی افزود: از نظر زمانی رکود حاکم بر اقتصاد کشور بر سه دسته کوتاه‌مدت، میان‌بلند و بلندمدت تقسیم می‌شود. در رکود کوتاه‌مدت دولت می‌تواند رکود اقتصادی را از طریق حجم پول، نرخ بهره، نرخ ارز، عوارض گمرک، مالیات یا یارانه یا غیره تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع دست دولت است و دولت می‌تواند با این متغیر‌ها بازی کند، ولی اکنون با توجه به رکود‌های حاکم بر سایر بخش‌ها مدیریت این رکود‌ها دشوار شده است.

رنانی ادامه داد: ولی رکود دسته دوم ساختاری و زمانی روی می‌دهد که ساختارهای اقتصاد کشور بهم ریخته باشد، مثلا بخش صنعت رشد کرده باشد و بخشی از سرمایه‌های کشور به آن سرازیر شده باشد ولی از داخل آن تقاضایی ایجاد نشود. رکودهای ساختاری رکودهایی است که نه یک دولت می‌تواند آن را ایجاد و نه یک دولت می‌تواند آن را برطرف کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه رکود سطح سوم که ایجاد شدن آن بیش از سه سال طول می‌کشد و رکود نهادی است، عنوان کرد: نهادها مناسبات اقتصاد کشور را تسهیل و کم‌هزینه می‌کند، مثلا قوه قضاییه یا گمرک.

این اقتصاد دان با اعلام اینکه رکود کلانی برای ایران بین یک تا سه سال اتفاق می افتد بیان داشت: رکود کلانی شامل نرخ بهره، حجم پول و متغیرهای اقتصاد کلانی است، به عنوان مثال وقتی که نرخ دلار بالا می رود باید صادرات هم افزایش یابد اما این اتفاق نمی افتد و این مساله به خاطر ابزارهای ناکارآمد دولتی است.

وی ادامه داد: رکود ساختاری هم وقتی اتفاق می افتد که تناسب بین ساختارهای اقتصادی از بین می رود در این زمان به عنوان مثال حجم سرمایه گذاری در برخی از بخش های صنعت، فرودگاه، پتروشیمی و ... فراتر از ظرفیت اقتصادی است این در حالی است که سرمایه ها زمین گیر شده و اشتغال زایی ایجاد نمی شود.

رنانی رکود نهادی را عدم همکاری و حمایت نهادها دانست و گفت: حجم بزرگی از اقتصاد ما گرفتار تصمیمات قضات بوده و زمان بر است.

دولت هم طی سه سال گذشته بیش از رکود، نگران تورم بود

این استاد دانشگاه در ادامه با اظهار تاسف از اینکه نه تنها بخش خصوصی، بلکه دولت هم طی سه سال گذشته بیش از رکود، نگران تورم بود و کنترل تورم را در اولویت‌های اقتصادی خود قرار داده بود گفت: از جمله نشانه‌های این موضوع نحوه‌ مواجهه با موضوع برجام بود، چرا که اگر رکود برای نظام سیاسی اهمیت داشت برجام را جدی می‌گرفت و اجازه نمی‌داد خدشه‌ای به آن وارد شود با توجه به اینکه دولت فعلا از ابزارهای مرسوم هم نمی تواند برای خروج از رکود استفاده کند.

رنانی افزود: این خطای بزرگ دولت یازدهم بود که احساس می کرد کنترل تورم راحت تر است و با محدود کردن نقدینگی و اجرای برخی سیاست‌های انقباضی تورم را کنترل کرد و بعد به مردم اعلام کرد که ما توانستیم یکی از مشکلات اقتصادی را حل کنیم.

اکنون مشکل رکود نهادی اقتصاد ایران اقتصاد کشور را زمین‌گیر کرده و نکته‌ای که باید مدنظر داشت این است که دو رکود دوم یعنی رکود ساختاری و رکود نهادی توسط دولت قابل کنترل نیست و نظام سیاسی باید در مورد آن تصمیم بگیرد. تنها رکودی که دست دولت است و دولت می‌تواند در آن تاثیر‌گذار باشد رکود سطح اول است که در شرایط کنونی اقتصاد ایران تنها راه تاثیر‌گذاری در این رکود ابزارهای پولی است که با توجه به سیاست کنترل تورم تقریبا این امکان نیز از دولت سلب شده است واقتصاد ایران به علت چند لایگی و پیچیدگی رکودی که به آن گرفتار است در آستانه ورود به بن بست است.

وی با اظهار تاسف از اینکه مشکل اصلی امروز ما این است که هنوز رکود مساله اصلی قوای سیاسی کشور نیست تصریح کرد: اگز این موضوع جدی تر بود رفتار مقامات سیاسی متفاوت تر بود .

محسن رنانی در ادامه با اشاره به اینکه نظام اقتصادی ما بیمار بوده و در بلاتکلیفی به سر می برد اظهار داشت: بسیاری از سرمایه گذاران ما به انتظار نشسته اند که ببینند نتیجه ریاست جمهوری چه خواهد شد و بعد از اختلافات داخلی توافقات اتمی به کجا می رسد در حالی که در کشورهای خارجی اینطور نیست و از یکسال قبل مشخص است که چه کسی کاندیدا است و به نتیجه می رسد.

این استاد دانشگاه افزود: این موضوع اقتصاد و سرمایه های ما را زمین گیر می کند و نبود اطمینان باعث می شود که فضای سیاسی و اقتصادی ایران بی ثبات شود.

وی افزود: البته ایجاد افق در اقتصاد فقط به عهده دولت نیست و در توان دولت هم نیست. بلکه کل نظام سیاسی کشور باید عزم جزم کند تا به چشم انداز روشنی برسیم چرا که اقتصاد کشور در حال حاضر مشکل ریسک نداشته و تنها مشکل ما نبود اطمینان است،اطمینانی که تنها در سایه ثبات سیاسی امکان پذیر است، اما متاسفانه اکنون مقامات سیاسی ما درک مشترکی از مشکلات کشور ندارند.

رنانی با تاکید بر اینکه مساله امروز ما نبود سرمایه نیست، بلکه ما نیازمند وفاق سیاسی هستیم اظهار داشت: رکود فعلی از جنگ خطرناک تر است چرا که بیکاری زیادی را به دنبال دارد.

این اقتصاد دان ادامه داد: اگر به یک درک مشترک نرسیم آینده خوبی در انتظار ما نخواهد بود و به یک بن بست اقتصادی خواهیم رسید