نشست تخصصی نقش تولید داخلی، واردات و صادرات در اقتصاد ملی و امنیت غذایی

در این نشست دکتر آرش رشیدی عضو هیأت علمی و مدیر امور بین الملل انستیتو تحقیقات سیاست گذاری و برنامه ریزی غذا و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی–درمانی شهید بهشتی با موضوع تهدیدها و فرصت های مهاجرت مواد مغذی مطالبی را ارائه داد.

وی دسترسی دایمی فیزیکی، اقتصادی، فرهنگی و زیستی به غذای کافی، متنوع، متعادل و سالم برای داشتن سلامتی و زندگی فعال را از ویژگی های امنیت غذا و تغذیه دانست.

دکتر رشیدی تضمین کفایت به معنی استمرار تأمین مواد غذایی، ایجاد تنوع غذایی، اصلاح باورهای فرهنگی و آموزش فرهنگ های غذایی ملی دیگر، حمایت قیمتی مصرف کنندگان برای بهبود سبد خرید، تولید کالا با ارزش تغذیه ای بالا، ایجاد رقابت برای بهبود تولیدات داخلی ، حفظ محیط زیست و منابع کمیاب مانند آب و حفظ و افزایش مواد مغذی در مقیاس کلان و ملی را از نقش های واردات مواد غذایی برای امنیت غذا و تغذیه عنوان کرد.

همچنین در این نشست تخصصی، دکتر فاطمه محمدی نصر آبادی عضو هیأت علمی و مدیر گروه تحقیقات سیاستگذاری و برنامه ریزی غذا و تغذیه با موضوع امنیت غذایی در ایران، تغییر اقلیم و چالش های زیست محیطی سخنرانی کرد.

وی در خصوص امنیت غذایی گفت: امنیت غذایی خانوار وضعیتی است که غذا موجود و به شیوه های قابل قبول از لحاظ اجتماعی، قابل دسترسی باشند و از نظر جسمی به طور مناسب مورد استفاده بدن قرار گیرد تا نیازهای غذایی انسان برای زندگی سالم و مولد را بر آورده سازد.

وی موجود بودن غذای ایمن یا فراهمی تولید، واردات و کمک غذایی، دسترسی به غذا، مصرف کافی و مناسب غذا و پایداری غذا را چهار بعد کلیدی امنیت غذایی دانست.

دکتر محمدی نصرآبادی در خصوص اقدامات سایر کشورها در امر ایجاد امنیت غذایی، گفت: سازمان غذا و کشاورزی (FAO) پروژه آوای گرسنگی را در سال 2013 برای فراهم آوردن شواهد به روز درباره امنیت غذایی برای سیاست گذاری و اقدام راه اندازی کرد. این پروژه روشی معتبر برای اندازه گیری شدت نا امنی غذایی بر پایه تجربیات افراد یا خانوارها را معرفی کرد که بر مبنای آن بتوان کشورها را با هم مقایسه کرد.

همچنین دکتر محمدی نصرآبادی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی، تغییر در الگوی وقایع آب و هوا در دراز مدت است گفت: حجم این تغییرات در دهه های آینده به میزان موفقیت سیاست های کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و چگونگی واکنش سیستم آب و هوایی از جمله بالا رفتن دما، تغییرات در الگوی بارش، تغییر در سطح دریا، طوفان ها و ذوب یخچال ها و الگوهای آب و هوای فصلی بستگی دارد.

وی موجود بودن کفایت مقدار غذا برای مصرف، دسترسی و توانایی به دست آوردن غذا در تمام اوقات از طریق تولید یا خرید، پایداری و از دست ندادن دسترسی مداوم به منابع مورد نیاز برای مصرف غذا و استفاده در بدن و کیفیت و ایمنی غذا از جنبه های تغذیه ای و بهداشتی را از تأثیرات تغییرات اقلیمی بر بعد امنیت غذایی عنوان کرد.

دکتر محمدی نصر آبادی در خصوص چالش های تغییر اقلیم گفت: یکی از چالش های موجود، کمبود اطلاعات مورد نیاز است و راهکار سازش آن پژوهش برای فراهم آوردن داده های منطقه ای و تکنولوژی های مورد نیاز برای سازگاری در کشاورزی و صنایع غذایی است.

وی وقایع آب و هوایی غیر مترقبه را به عنوان دومین چالش یاد کرد و نظام های حمایتی مانند بیمه و زیر ساخت های لازم، سیاست های فقر زدایی به ویژه برای کشاورزان خرده پا و افزایش آگاهی عمومی در مورد تغییرات اقلیمی و اثرات آن را از جمله راهکارهای مناسب برای این چالش دانست.

همچنین وی گفت: خشکی و کاهش بارندگی و ذخایر آبی از دیگر چالش های پیش رو است و باید برای رفع آن بر سرمایه گذاری روی منابع آبی و مدیریت صحیح، تنوع محصولات کشت شده، بهینه سازی تولید و استفاده از اراضی کشاورزی و شیوه های نوین آبیاری اقدام کرد.

دکتر محمدی نصرآبادی از افزایش دما به عنوان آخرین چالش نام برد و افزود: با بهینه سازی تولید و استفاده از اراضی کشاورزی و به حاقل رساندن تبخیر در آبیاری می توان به رفع این چالش کمک کرد.

در بخش پایانی این نشست دکتر مجید حاجی فرجی دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور نیز با موضوع نقش صنایع غذایی در تغییر الگو و رفتار غذایی در جامعه مطالبی را ارائه داد.

دکتر حاجی فرجی در خصوص افزایش نرخ جمعیت، نیاز، تقاضا و الگوی مصرف عنوان کرد: جمعیت جهان تا سال 2050 تا 9 میلیارد نفر می رسد و از 800 میلیون گرسنه در جهان، 480 میلیون نفر در منطقه آسیا زندگی می کنند. سالانه 12 میلیون نفر در اثر فقر و گرسنگی می میرند که 150 میلیون نفر آنها کودک هستند. همچنین بیش از 2 میلیارد نفر از فقر و کمبود ریز مغذی ها رنج می برند. در عوض 41 میلیون کودک زیر 5 سال دچار اضافه وزن و بیش از 500 میلیون نفر بزرگسال چاق هستند.

وی وجود غذای کافی و سالم، دسترسی پایدار به غذای کافی، سالم و مغذی، پذیرش فرهنگی از نظر مقبولیت سیاسی–اجتماعی و تنوع و حق انتخاب را حق مردم در تأمین غذا و جلوگیری از فقر و گرسنگی دانست.

دکتر حاجی فرجی با بیان اینکه با پیشرفت های اقتصادی، علمی و صنعتی، افزایش آگاهی تغذیه ای مصرف کنندگان و در نهایت تغییر سبک زندگی در خانوارهای ایرانی، توجه بیشتری به افزایش کیفیت محصولات غذایی معطوف شده است گفت: اگر کیفیت غذا و محصولات غذایی را در چهار ویژگی ایمنی، ارزش تغذیه ای، ویژگی های حسی و سهولت مصرف خلاصه کنیم، بی شک مهمترین ویژگی کیفی، ایمنی و اطمینان از سالم بودن محصولات غذایی است.

همچنین دکتر حاجی فرجی نقش تولید و بسته بندی، کاهش ضایعات مواد غذایی، مواد زائد و باقیمانده و برگشت پذیری قابلیت مواد را از تأثیرات سیستم غذایی بر محیط زیست طبیعی دانست.

وی افزود: تأمین نیازهای کمی و کیفی پایدار و متنوع غذایی با قیمت مناسب، حفظ آداب و فرهنگ تغذیه ای جامعه، کاهش مخاطرات تهدید کننده سلامت تغذیه ای و نه صرفا ایمنی، تولید و واردات در راستای سیاست های سلامت محور، واردات مواد استراتژیک جهت تامین سیری شکمی و سلولی و همچنین واردات مواد غیر استراتژیک جهت ایجاد تنوع، حق انتخاب و رقابت های سازنده را از جمله سیاست های غذایی یاد کرد.

وی در پایان تصریح کرد: حاکمیت قواعد و مقررات WTO در حوزه محصولات غذایی، تعرفه و عوارض گمرکی نیست بلکه تاکید بر سلامت و ایمنی غذا دارد. همچنین بازیابی اعتبار محصولات غذایی در حوزه کیفیت و سلامت تغذیه ای، توجه به واردات منتهی به تولید و بازنگری ضوابط استاندارد با تکیه بر ارتقای ایمنی و سلامت ضرورت دارد.

در پایان این نشست دکتر جیرفتی معاون سرمایه گذاری و بارزگانی سازمان منطقه آزاد کیش نیز ضمن اشاره به گردشگری و تجارت به عنوان رویکرد های تعریف شده در جزیره کیش گفت: عموم مردم جزیره کیش را به عنوان منطقه ای گردشگری می شناسند در حالیکه از نظر تجارت جزیره کیش مزیت های خوبی دارد. وی عنوان کرد: تلاش می شود در برگزاری این همایش ها  ظرفیت ها و امکانات تجاری کیش به تجار، سرمایه گذاران و تولید کنندگان معرفی و شرایط برای فعالیت آنان در این جزیره فراهم شود.

شایان ذکر است، اولین نمایشگاه بین المللی صنایع غذایی و آشامیدنی و صنایع وابسته از 7 تا 10 مهر در جزیره کیش برگزار شده است.