کمیسیون عالی سوانح راه آهن جمهوری اسلامی نخستین اطلاعیه خود را درباره علل این حادثه به شرح ذیل منتشر کرده است:
باسمهتعالی
اطلاعیه شماره 1 کمیسیون عالی سوانح راهآهن مورخ 1395/09/09
کمیسیون عالی سوانح راهآهن ضمن ابراز همدردی با بازماندگان جانباختگان و آسیبدیدگان حادثه برخورد دو قطار مسافری در مورخ 95/9/5، اعلام میدارد که از ابتدای بروز سانحه تاکنون، با بازدید از محل وقوع حادثه، با برگزاری جلسات متعدد شبانهروزی نسبت به بررسی اسناد مربوطه، مستندات و سایر شواهد گردآوریشده از جمله مکالمات ضبط شده و وقایع ثبت شده سیستم علائم الکتریکی و راهبر قطارها و همچنین تحقیق از تعداد قابل توجهی از عوامل مختلف درگیر حادثه اقدام کرده است و این بررسیها کماکان ادامه دارد.
در همین راستا از کلیه هموطنان عزیز تقاضا میشود به منظور جلوگیری از هرگونه اجحاف در حق افراد، از اظهارنظر، قضاوت زودهنگام و اتهامزنی به واحدهای مختلف راهآهن پرهیز نموده و اجازه دهند تا کمیسیون عالی سوانح راهآهن در فضایی آرام نسبت به بررسی کامل موارد و اعلام نتایج نهایی اقدام نماید.
در همین زمینه ضمن مداقه و اعمال حساسیت بایسته در علل و عوامل وقوع حادثه، در مرحله مقدماتی، گزارش اولیه حادثه برخورد قطارهار مسافری در بلاک گرداب - هفتخوان را به شرح ذیل منتشر مینماید:
در ساعت 7:22 صبح روز 95/9/5، قطار مسافری شماره 3242 سمنان ـ مشهد (متشکل از لوکوموتیو شماره 1557 و 5 دستگاه سالن مسافری) در کیلومتر 291 بلاک گرداب - هفتخوان به انتهای قطار مسافری به شماره 4802 تبریز - مشهد (متشکل از لوکوموتیو شماره 1622 و 13 دستگاه سالن مسافری) که متوقف گردیده بود، برخورد مینماید. در این حادثه متأسفانه تعدادی از مسافرین و مأمورین قطار جان خود را از دست داده و تعدادی از مسافرین نیز دچار مصدومیت میشوند. همچنین لوکوموتیو 1557 از خط خارج و واژگون میگردد سه سالن انتهایی قطار تبریز - مشهد و 5 سالن قطار سمنان - مشهد در اثر برخورد دچار حریق میشوند و هر دو بلاک زوج و فرد مسدود میگردند.
با بررسیهای به عمل آمده سیر وقایع تا رخداد حادثه به شرح ذیل بوده است:
- در ساعت 6:14، قطار تبریز ـ مشهد با 432 نفر مسافر از ایستگاه گرداب به سمت ایستگاه هفتخان حرکت مینماید. مطابق اطلاعات به دست آمده از سامانه ثبت وقایع، قطار مذکور از ساعت 6:32 در کیلومتر 291 متوقف بوده است. (علت توقف قطار: لوکوموتیوران جهت کاهش سرعت قطار ترمز مینماید و ترمز قطار به علت برودت ها آزاد نگردیده و باعث توقف قطار شده است.)
- ساعت 7 صبح کشیک مأمورین مرکز کنترل CTC مستقر در شاهرود خاتمه یافته و مأمورین جدید جایگزین میگردد.
- در ساعت 7:08 لوکوموتیوران قطار تبریز ـ مشهد طی تلفنگرام شماره 1 سیار از طریق ایستگاه هفتخوان به کنترل ترافیک شاهرود اعلام مینماید: 'به علت یخزدن ترمز قطار، در کیلومتر 291 متوقف میباشیم که پس از رفع عیب، ادامه سیر خواهیم داد.
- در ساعت 7:08 قطار مسافری سمنان ـ مشهد با 110 نفر مسافر با مجوز مرکز کنترل CTC شاهرود وارد ایستگاه گرداب شده و در ساعت 7:09 به صورت عبوری به سمت ایستگاه هفتخوان حرکت مینماید.
- در ساعت 7:15 قطار مسافری سمنان ـ مشهد، با توجه به قرمز بودن چراغ بلاک میانی در پشت چراغ IB60 (کیلومتر 798+284) متوقف میگردد.
- کاردان مرکز کنترل CTC با لوکوموتیوران قطار سمنان ـ مشهد تماس برقرار نموده و به صورت شفاهی (مطابق مکالمات ضبط شده تلفن مرکز کنترل CTC با شماره تلفنگرام 7761 - 95/9/5) از طریق بیسیم در ساعت 7:15 مجوز خاموش کردن سیستم ATC قطار و ادامه سیر تا ایستگاه هفتخوان را به لوکوموتیوران قطار سمنان ـ مشهد اعلام مینماید و قطار در ساعت 7:18 از محل توقف حرکت میکند.
- برابر دفتر تحویل و تحول کشیک در ساعت 7:20 صبح کشیک مأمورین کنترل ترافیک منطقه مستقر در شاهرود خاتمه یافته و مأمورین جدید جایگزین میگردند.
- کاردان مرکز کنترل CTC در ساعت 7:20 ضمن مکالمه با کنترل ترافیک منطقه طی تلفنگرام 567 نسبت به گزارش خرابی علائم IB61 (کیلومتر 479 + 288) و IB62 (کیلومتر 961 + 292) اقدام مینماید.
- در ساعت 7:20 کنترل ترافیک شاهرود طی تلفنگرام شماره 7761 - مورخه 95/9/5 موافقت خود را با سیر قطار با پروانه راه آزاد و حکم احتیاط با قید خط قبولی اعلام کرده است.
- در ساعت 7:22 کنترلر کنترل ترافیک شاهرود، تلفنگرام شماره 7761 - 95/9/5 را به مأمور علائم، اعلام مینماید.
- ساعت 7:22 قطار مسافری سمنان - مشهد با سرعت 117 کیلومتر بر ساعت (سرعت مجاز در بلاک 140 کیلومتر بر ساعت) با قطار تبریز - مشهد (متوقف در کیلومتر 291) برخورد مینماید.
آسیبها و خسارات متعاقب این حادثه به شرح ذیل است:
- فوت 45 نفر بنا بر آخرین اطلاعات واصله
- خروج از خط و واژگون شدن لوکومتیو 1557 (حامل قطار سمنان - مشهد)
- خروج از خط و آتشسوزی 3 دستگاه سالن انتهایی قطار مسافری تبریز - مشهد متعلق به شرکت رجا
- آتشسوزی 5 دستگاه سالن قطار مسافری سمنان ـ مشهد متعلق به شرکت ریل ترابر سبا
- وارد آمدن خسارات جزئی به روسازی خط
- مسدودی خط به مدت 12 ساعت و 20 دقیقه (از ساعت 7:25 تا 19:45)
- لغو 5 قطار مسافری از برنامه محور تهران - مشهد
با توجه به این که بررسی حوادث و سوانح ریلی نیازمند دقت و بررسی همهجانبه است، لذا اعلام مسببین حادثه در دست بررسی بوده که حداکثر نتایج آن ظرف 10 روز اعلام خواهد شد.»