همکاری بین بخشی در حوزه بنادر ضروری است

معاون رئیس جمهور یکی از جهت گیری های مهم دولت یازدهم را توجه به مسائل محیط زیستی در حوزه دریا برشمرد و اظهار کرد: با توجه به ظرفیت های مختلفی که در این حوزه وجود دارد می توان با گسترش همکاری ها و با بهره گیری از قوانین و مقررات و سیاست های خوبی که در این حوزه وجود دارد، از طریق تعریف ساز و کارهای تعامل بیشتر در قالب تفاهم نامه، همچنین تعریف برنامه های مشترک اجرایی، مناطق ساحلی و دریایی را از گزند بسیاری صدمه ها و آسیب ها و تخریب ها حفظ کرد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه یکی از مهم ترین محورهای سیاست های کلی محیط زیست نظام ابلاغی مقام معظم رهبری، موضوع محیط زیست دریایی است، گفت: از این رو ضروری است تا دستگاه های مرتبط ضمن انجام تکالیف و مسئولیت های خود بتوانند در تعامل با یکدیگر، برنامه و شاخص هایی را تعریف کنند که مانع از هرگونه آسیب یا تخریب در مناطق ساحلی و دریایی شود.

وی اشاره ای هم به موضوع تهیه و تدوین شاخص ها و استانداردهای بنادر سبز داشت و این اقدام را گامی مثبت برای رتبه بندی بنادر و تشویق و ترغیب آن ها به رعایت شاخص های محیط زیستی دانست.

ابتکار ضمن یادآوری هدف گذاری جهانی برای دستیابی به توسعه پایدار، خاطرنشان کرد: اگرچه اقدام های مثبتی در حوزه بنادر صورت گرفته اما همچنان تا نقطه مطلوب و رویکرد جهانی فاصله وجود دارد و به طور نمونه طی بازدیدی که اخیرا از بندر آنت ورپ بلژیک به عنوان دومین بندر مهم اروپا که در رتبه بندی شاخص های محیط زیستی بنادر جهان نیز جزء دو بندر برتر جهانی است، مسئولان این بندر گزارشی از فعالیت های محیط زیستی صورت گرفته در بندر ارائه دادند.

معاون رئیس جمهور ادامه داد: توسعه حمل و نقل ریلی در بندر، فراهم کردن حمل و نقل عمومی رایگان برای کارکنان بندر، استقرار و فعالیت بالغ بر 30 توربین بادی در بندر برای تولید برق مورد نیاز و انتقال مازاد برق تولیدی به شبکه برق بلژیک، کاهش آلاینده های ذرات و اکسیدهای گوگرد برای ارتقاء کیفیت هوای محیط و کاهش مصرف انرژی برخی از اقدام های محیط زیست صورت گرفته در این بندر مهم بود که گویا اخیرا تفاهم نامه مشترک همکاری هم با بندر شهید رجایی استان هرمزگان در ج.ا.ایران برای توسعه همکاری ها از جمله تهیه و تدوین سند برنامه اقدام محیط زیستی و توسعه ای و برنامه عملکرد پایداری های محیط زیستی داشته اند که می تواند الگویی مناسب برای بنادر ایران باشد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اشاره ای هم به کنوانسیون های مختلف منطقه ای و بین المللی دریایی با عضویت ایران همچون راپمی داشت و افزود: باید تلاش کنیم تا با بهره گیری از تمامی پتانسیل ها و ظرفیت های ملی و بین المللی، توسعه پایدار بنادر ایران را رقم بزنیم و در این مسیر سازمان حفاظت محیط زیست آماده هر گونه همکاری مشترک است.

وی با مرور صحبت های مطروحه در جلسه، گفت: ایران نیز باید همگام با جامعه جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و مقابله با گرمایش زمین و تغییر اقلیم تلاش کند و در این مسیر نیز سهم هر وزارتخانه و دستگاهی مشخص است و البته بنادر نیز باید با اصلاح سوخت مصرفی در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای همکاری داشته باشند.

ابتکار خاطرنشان کرد: باید شاخص های قابل اندازه گیری برای بنادر تعریف شود.

60 تا 70 درصد برنامه های توسعه ای کشور طی 5 سال آینده دریا محور است

پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این جلسه ضمن اعلام درخواست سازمان متبوعش برای دریافت برنامه های مدیریتی بنادر، گفت: این برنامه ها کمک می کند تا پایش بهتری از بنادر داشته باشیم.

فرشچی ادامه داد: برنامه مدیریت محیط زیستی بنادر نیازمند مشخص شدن سیاست ها، اهداف و برنامه های تخصصی بنادر است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه طبق برنامه ریزی های صورت گرفته، 60 تا 70 درصد برنامه های توسعه ای کشور طی 5 سال آینده دریا محور است، گفت: مباحث اقتصادی گسترده ای همچون توسعه گردشگری دریایی با تمرکز بر سواحل و دریا تعریف شده است و از این رو ضروری است، شاخص های محیط زیستی این برنامه ها نیز تعریف و مورد اجرا قرار گیرد.

به گفته وی، در حال حاضر حدود 18 ارگان مرتبط مباحث دریا و ساحل را در همکاری با هم پیگیری می کنند و این نشان دهنده اهمیت دریا و همکاری برای توسعه دریا محور در کشور است.

فرشچی ضمن تاکید بر این موضوع که گسترش بنادر و توسعه صنعت حمل و نقل دریایی می تواند تاثیری مهم در اقتصاد و اشتغال کشور داشته باشد، تصریح کرد: اما ضروری است این رشد و توسعه در مسیر توسعه پایدار قرار گیرد.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: با توجه به اینکه بنادر در دو دسته بزرگ و کوچک تعریف می شوند، همچنین با توجه به تعدد نهادهای مرتبط با موضوع بنادر، ضروری است تا تعامل و همکاری بیشتری در این حوزه شکل بگیرد زیرا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه حاکمتی و نظارتی در این حوزه دارای مسئولیت های خطیری است که اجرای آن ها منوط به همکاری دستگاه ها است.

وی اشاره ای هم به موضوع انتخاب بندر سبز داشت و گفت: بر اساس مذاکرات گذشته، قرار بود بندر چابهار به عنوان نخستین بندر سبز ایران معرفی شود که البته این موضوع در اجلاس بنادر منطقه ای و بین المللی نیز مطرح شد که ایران می خواهد نخستین بندر سبز مناطق آزاد را معرفی کند.

ایران یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالا آلودگی آبی در جهان است

بنابراین گزارش، محمد سعیدنژاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در ابتدای جلسه با بیان اینکه 95 درصد بنادر ایران به راه آهن دسترسی دارند، گفت: شعار امسال سازمان جهانی دریانوردی، «تعامل بین کشتیرانی، بنادر و مردم» می باشد که نشان دهنده اهمیت تعامل با مردم و توسعه حمل و نقل دریایی است.

وی با ارائه آماری از میزان تردد سالیانه کشتی ها در خلیج فارس و دریای عمان، همچنین میزان حمل و نقل فرآوری های خاص و نفتی در این منطقه، اظهار کرد: در اصل ایران یکی از کشورهای دارای پتانسیل بالا آلودگی آبی در جهان است.

سعیدنژاد ادامه داد: در حال حاضر 200 بندر کوچک و بزرگ و 11 بندر تجاری بزرگ در ایران داریم که برنامه ریزی هایی برای توسعه بنادر بزرگ در حال انجام است اما تعداد بنادر بزرگ را به دلایل مختلف از جمله دلایل محیط زیستی اضافه نخواهیم کرد.

وی ضمن یادآوری این موضوع که تمامی بنادر بزرگ ایران دارای طرح و برنامه توسعه ای هستند، خاطرنشان کرد: به جد پیگیر مسئله بنادر سبز و تدوین شاخص های این حوزه هستیم.

این مقام مسئول افزود: بیشتر فعالیت های سازمان بنادر حول اجرایی شدن مفاد کنوانسیون های منطقه ای و بین المللی است. که علاوه بر آیمو، کنوانسیون های مهم دیگری همچون  WIO, ILO, IOCنیز در این حوزه وجود دارد.

سعیدنژاد از سازمان حفاظت محیط زیست خواست تا با تعریف برنامه مدیریت محیط زیستی یکپارچه ای برای بنادر، سازمان بنادر و دریانوردی را در این حوزه یاری دهند.

وی خاطرنشان کرد: راه اندازی تاسیسات جمع آوری و پردازش مواد زائد و آب توازن کشتی ها در بنادر از جمله موارد ضروری است که باید در دستور کار قرار گیرد.

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، امکان استفاده از تجیهزات سخت افزاری اداره بنادر جهت پایش مستمر محیط زیستی به دلیل کمبود تجهیزات پایش در کشور در قالب تفاهم نامه های همکاری، همچنین استفاده از گشت های دریایی و انجام عملیات مشترک با استفاده از یگان های حفاظتی موجود برای امداد و نجات پستانداران دریایی و کاهش زباله های دریایی از جمله فرصت های همکاری میان دو دستگاه است.

مهرداد تقی زاده معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر ضرورت توسعه حمل و نقل ریلی در بنادر به منظور جلوگیری از آلودگی های محیط زیست در بنادر، گفت: این موضوع می تواند به عنوان یکی از شاخص های مهم ارزیابی بنادر برای بندر سبز مطرح شود.

تلاش سازمان بنادر و دریانوردی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در بنادر

محمد راستاد معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی نیز در این جلسه با اشاره به تلاش های جهانی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای و مقابله با تغییر اقلیم و گرمایش زمین، گفت: این موضوع در سطح جهانی در حوزه بنادر نیز پیگیری می شود تا جایی که میزان انتشار گازهای گلخانه ای در بنادر از 885 میلیون تن در سال 2007 با 3 درصد کاهش به 796 میلیون تن در سال 2012 رسید که این موفقیت ناشی از کاهش سولفور موجود در سوخت است.

راستاد خاطرنشان کرد: کاهش سولفور موجود در سوخت همزمان منجر به کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای و کاهش آلودگی هوا می شود و با توجه به اهمیت موضوع، ایران نیز برنامه ریزی خاصی در این حوزه صورت داده است.

معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی همچنین از اجرای 20 عملیات پاکسازی و مقابله با آلودگی های نفتی در آب های کشور طی سال گذشته خبر داد و اظهار کرد: در منطقه چابهار علاوه بر پاکسازی موفق به دریافت خسارات وارده از جمله خسارات محیط زیستی شدیم.

وی اشاره ای هم به بازنگری در مبالغ جرایم وضع شده در قانون حفاظت از دریاها و رودخانه ها داشت و گفت: البته ضروری است تصمیم های جدی نیز برای جلوگیری از تخلیه آب توازن کشتی ها اتخاذ شود.

راستاد در خصوص نحوه نظارت بر شکتی های کوچک هم گفت: کشتی های کوچک طبق قانون 89 موظف به رعایت همه الزام های پیشگیری از آلودگی آب ها هستند و چون محدوده طردد آن ها بیشتر در مناطق آزاد به ویژه جزیره کیش است، باید نظارت خاصی از سوی مناطق آزاد بر آن ها صورت پذیرد.

حسینعلی عبدالحی معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران با بیان اینکه سازمان شیلات از جمله بهره برداران دریا است که بهره برداری آن رابطه مستقیمی با محیط زیست و شرایط آن دارد، گفت: آنچه تحت مدیریت شیلات است، تعداد بسیار زیادی بنادر صیادی و مراکز تخلیه است و به دلیل اینکه غالب مخاطب این عرصه ها، مردم بومی و محلی هستند، اصل کار ما بر فرهنگ سازی حفظ محیط زیست است.

عبدالحی افزود: به همین دلیل یکی از طرح هایی که مورد پیگیری ما قرار گرفت طرح "دریا پاک، بندر پاک، محصول پاک" بود.

معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران کاهش شدید گونه های دریایی نشان دهنده بهره برداری ناپایدار و بی رویه و غیر اصولی از منابع دریایی بوده است که غالبا به دلیل مشکلات معیشتی و فقر جوامع بومی و محلی است و از همین رو بازسازی ذخایر و رها سازی آن ها به ویژه در مورد ماهیان خاویاری و استخوانی از سوی شیلات مورد پیگیری و انجام قرار گرفت.

وی یکی از درخواست های مهم شیلات را صدور مجوز برای پرورش ماهی در قفس دانست.

تلاش برای استفاده از انرژی های نو برای تامین برق مورد نیاز بنادر

محمدرضا الهیار مدیرکل مهندسی سواحل و بنادر سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به نصب سنسورهای پایش آنلاین در بندر شهید رجایی، گفت: در صورت تعریف، این سنسورها می تواند شاخص های محیط زیستی را نیز همچون آلودگی نفتی شناسایی کند.

وی همچنین از انجام مطالعات امکان سنجی طراحی بنادر با ملاحظات محیط زیستی خبر داد و گفت: استفاده از انرژی های نو همچون جزر و مد و امواج و نور خورشید برای تامین برق مورد نیاز بنادر در دستور کار قرار دارد.

الهیار همچنین از پیگیری برای اجرای HSE (ایمنی، بهداشت و سلامت) در بنادر کشور خبر داد.

تجیهز پادگان های ساحلی سپاه به سیستم تصفیه فاضلاب

مجید خلفی مدیر طرح و عملیات نیروی دریایی سپاه با اشاره به اجرای طرح امام رضا (ضامن آهو) طی یک سال و نیم گذشته در بنادر تحت اختیار، گفت: از جمله موارد مهم این طرح توجه به رعایت الزام ها و شاخص های محیط زیستی در بنادر است.

وی همچنین از تجیهز پادگان های ساحلی سپاه به سیستم تصفیه فاضلاب به منظور جلوگیری از آلودگی آب های کشور خبر داد و افزود: در جزیره تنب کوچک نیز موفق شدیم تا با بازچرخانی آب، آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز جزیره را تامین کنیم.

این مقام مسئول همچنین از الزام به پایش های محیط زیست در گشت هوایی و دریایی سپاه در بنادر و سواحل تحت مدیریت خبر داد و گفت: پهبادها می توانند به پایش آنلاین دریا کمک کنند و در این حوزه آماده همکاری هستیم.

سید محمود موسوی معاون عملیات نیروی دریایی ارتش از تاکید بر توجه به الزام ها و شاخص های محیط زیستی در ساخت بنادر جدید تحت مدیریت ارتش خبر داد و گفت: ارتش آمادگی دارد تا از امکانات خود در پایش محیط زیستی بنادر بهره گیرد.

مریم محمدی نماینده منطقه آزاد کیش با بیان اینکه سال 1392 طرح مدیریت محیط زیست بنادر تهیه و ابلاغ شد، گفت: در حال حاضر پیگیر اجرای کامل این طرح هستیم.

وی افزود: قوانین کنوانسیون مارپل در خصوص شناورهای بزرگ اعمال می شود و با توجه به اینکه در محدوده مناطق آزاد به ویژه جزیره کیش به دلیل جنبه تفریحی و گردشگری بیشتر شناورهای کوچک تردد دارند، طی همکاری با سازمان بنادر و دریانوری و نیروی دریایی ارتش اقدام به تدوین قوانین و شاخص های جدید به منظور جلوگیری از آلودگی آب ها کردیم.

محمدی با گلایه از فشار بسیار زیاد بخش های مختلف بر جزیره کیش، اظهار کرد: توسعه ناپایدار جزیره کیش می تواند معضل های محیط زیستی بسیاری به همراه داشته باشد.