کپی اثر ترک، جایزه گرفت!

یکی از آثار راه یافته به نهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر که منتخب نهایی بود و جایزه هم گرفت، کپی از آب درآمد. در جشنواره‌ای که برگزار شد، بیش از 15 هزار اثر ثبت نام کرده بودند که 6 هزار نفر موفق به دریافت تایید و ثبت نام نهایی خود شدند. از میان آثار ثبت نام شده هم 100 اثر برای اولین بار در موزه هنرهای معاصر به نمایش درآمد و در نهایت به 10 اثر به عنوان انتخاب نهایی داوران، برنده جایزه یکصد میلیون ریالی وجه نقد، طوبای زرین و سفر مطالعاتی به کشور فرانسه شدند.

در بین 10 نفری که برنده جایزه شدند، یکی از آثار منتخب پس از بررسی های دیگر شرکت کنندگان، کپی از آب درآمد. اعتراضات شرکت‌ کنندگان به اثر منتخب بالا گرفت تا جایی که متوجه شدند هنرمند اصلی اثر کپی شده به نام «شاکر گوکچه باء» هم در این خصوص اعتراض کرده و در صفحه اینستاگرام خود در مورد برنده شدن اثر کاظم خراسانی در نهمین جشنواره تجسمی فجر نوشته است: «تا به حال کپی های زیادی از آثار خودم در اینترنت دیده‌ام ولی این اولین بار است که یک نفر با کپی یکی از اینتالیشن‌های من، برنده یک جایزه بین‌المللی (جشنواره تجسمی فجر) می‌شود. این قابل قبول نیست. امیدوارم هیئت داوران متوجه این مسئله باشند.»

کارشناسان حوزه هنری اعتقاد دارند جشنواره های بین المللی که در داخل و خارج از کشور برگزار می شود برای هویت بخشی و اعطای اعتبار به هنرمندان است. اشتباه هم در این حوزه به وجود می آید اما اگر در جبران اشتباه قدمی برداشته نشود مطمئنا باعث دلسردی و عدم اعتماد هنرمندان به جشنواره ای با اعتبار فجر خواهد شد. همچنین این اتفاق به درک هنری تمامی هنرمندان علی الخصوص هنرمندان تجسمی کشور ضربه وارد خواهد کرد و کیفیت، دانش داوران و اعتبار چنین جشنواره ای زیر سوال خواهد برد.

در این رابطه نیز مصطفی احمدی، وکیل پایه یک دادگستری در خصوص سرقت ادبی - هنری می گوید: «قانون گذار به صراحت در ماده 23 قانون حمایت از حقوق مؤلفان آورده که: «هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدید آورنده بدون اجازه او یا عالماً عامداً به نام شخص دیگری غیر از خود پدید آورنده، نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.» با توجه به این ماده و همچنین ماده 19 از همین مجموعه قوانین به نظر می رسد حق هنرمند ترک برای پیگیری قضایی در ایران محفوظ باشد.

یکی از هنرمندان معترض که نخواست نامش آورده شود، می گوید: «الهام گرفتن و ایده گرفتن از آثار امری طبیعی است اما کپی کردن اصلا کار پسندیده ای نیست. این کار جزء به جزء با همان متریال، زوایا و اصول کپی شده که از نظر هیچ هنرمندی مورد تایید نیست. اینکه ما یک اثر را کپی کنیم و بگوییم من چنین برداشتی از اثرم دارم یا چنین موضوعی را دنبال می کنم و نگاه شما کارشناسانه نیست، حرفی کاملا بی منطق است. واقعیت این است که یک اثر بدون کم و کاست کپی شده؛ حالا من بگویم با هدف یا موضوع دیگری غیر از موضوع آن هنرمند کار را کپی کرده ام که هیچ اساس منطقی و محکمه پسندی ندارد. این از محاسن اثر هنرمند اصلی است که می شود برداشت های مختلفی از اثرش داشت نه از هنر هنرمندی که کار او را عینا کپی می کند. من مطمئنم هیئت داوران با اثر اصلی آشنایی نداشتند در غیر این صورت چنین اثری را به عنوان برگزیده یا منتخب اعلام نمی کردند. این موضوع در حال حاضر باعث دلشکستگی همه هنرمندانی شده که در این جشنواره شرکت کرده بودند و در حال حاضر در فضای مجازی گروهی تشکیل داده و پیگیر اخبار هستند. امیدوارم قبل از اینکه موضوع به وزارت ارشاد برسد، حل و فصل شده و جایزه به فرد شایسته ای داده شود. در غیر این صورت با وجه ای که از وزیر ارشاد سراغ داریم مطمئنیم برخوردی جدی خواهد داشت. امیدوارم کار به وزارتخانه نرسد چرا که هنرمندان قصد دارند در صورتی که مسئولین جنشواره عمل شایسته ای را صورت ندهند، موضوع را به صورت رسمی با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کنند و پیگیر باشند.»

خبرنگار: مهران مهرعلیان