طرح «پیمایش نوآوری » گامی برای تحقق هوشمندی سیاستی است

به گزارش خبرگزاری برنا، مهدی الیاسی، معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری در نشست رونمایی از گزارش«طرح پیمایش نوآوری ایران»، این طرح را زیربنایی و مهم برای  بهبود سیاست‌ها و گام برداشتن در مسیر هوشمندی سیاستی دانست و گفت: معاونت علمی و فناوری تلاش می‌کند تا با نگاهی بنیادین و نو، زیربناهای لازم برای هوشمندی سیاستی را ایجاد کند.

الیاسی، از 2 خلأ عمده، یعنی یادگیری سیاستی  و ارزیابی به عنوان چالش‌های هوشمندی سیاستی نام برد و گفت: بنا به تجربه،  در سیاست‌های دوره‌ای و چندساله صرفاً مفاهیم تکرار می‌شود و حرکت روبه جلو و تحولی مبتنی بر یک گام رو به جلو، که تحت عنوان یادگیری سیاستی  یاد می‌شود اتفاق نمی‌افتد.

وی، شکل‌گیری این چرخه را نیازمند وجود دو دو ابزار مهم استمرار و ارزیابی دانست و افزود: استمرار به صورت معدود در برخی حوزه‌ها همچون، ستاد توسعه فناوری نانو موفقیت‌آمیز اجرا شده است و اما از ابزار مهمی چون ارزیابی به عنوان دومین لازمه هوشمندی سیاستی، بی بهره هستیم و خود را بر مبنای شاخص‌های موجود می‌سنجیم که این شاخص‌ها عمدتاً بر مدار مقالات می‌گردند؛ این  در حالی‌است‌که طیف متنوعی از معیارهای ارزیابی هرکدام نیازمند ابزارهای خاص خود هستند.

گام نخست در مسیر هوشمندی سیاستی

الیاسی، طرح ملی پیمایش نوآوری را یکی از 4 گام اساسی کشور در راستای تحقق هوشمندی سیاستی عنوان کرد و گفت: پیمایش ملی ابزاری‌ است کارآمد که در حال حاضر بسیاری از کشورها از این ابزار برای پیدا کردن جایگاه خود و مقایسه با دیگر کشورها از آن استفاده می‎کنند.

معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ادامه داد: در حال حاضر 3 ابزار دیگر برای تحقق هوشمندی سیاستی شامل آینده‌نگاری ملی، ارزیابی نوآوری و ارزیابی تحقیق و توسعه را  در دستور کار داریم.

الیاسی، با اشاره به نقش درخور توجه مرکز آمار ایران در هوشمندی سیاستی گفت: بخش قابل توجهی از هوشمندی سیاستی بر دوش مراکز آمار است و در حال حاضر معیارهای آماری تحقیق و توسعه پیمایش نمی‌شوند که پس از تحقق موفق طرح پیمایش نوآوری و بر اساس با موافقت‌های صورت‌گرفته با مرکز آمار ، طی سال‌های آینده پیمایش R&D نیز آغاز خواهد شد.

شرحی مفصل از نوآوری کشور

الیاسی با اشاره به این‌که در طرح ملی پیمایش نوآوری، گزارشی جامع و تفصیلی از وضعیت نوآوری کشور در سطح ملی ارائه شده  گفت: نهادهای مختلفی بارویکردها و شاخص های خود به تهیه گزارش می‌پرداختند اما بسیاری از معیارهای لازم برای ارائه گزارشی رسمی، جامع و سالانه، از جمله این که فراهم بودن داده‌های گوناگون و  اجماع نقش‌آفرینان هر حوزه در نظر گرفته نمی‌شد تا به عنوان مرجع در قالب یک فرآیند اطلاعاتی این گزارش را تهیه کنند .

وی افزود: لازم بود تا دغدغه‌های مهم و راهبردی مقام معظم رهبری در این حوزه فارغ از نگاه‌هایی که جناح‌ها به این حوزه دارند، با یک راهبرد جامع و بنیادین ارزیابی شود لذا  با تدبیر دولت، نظامی کامل از شاخص‌های نوآوری  گردآوری و تنظیم شد که با تصویب پیش‌نویس طرح در شورای عالی عتف، امیدواریم در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مورد استقبال قرار بگیرد و افق روشنی پیش روی هوشمندی سیاستی کشور پدیدار شود.

معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری با بیان این‌که بر اساس این پیمایش، 11 محور مهم از آموزش عمومی و متوسطه تا سرمایه‌گذاریهای بخش صنعت و اقتصاد، که هریک در زنجیره علوم، فناوری و نوآوری  نقش دارند، ارزیابی می‌شود، افزود: به واسطه این پیمایش، صنایع مادر را از نظر نوآوری بررسی می کنیم و با استفاده از مصوبه هیات وزیران و شورای عالی عتف ، تلاش می‌کنیم یک نظام رسمی ارزیابی نوآوری را در سطح دستگاه های اجرایی به‌وجود بیاوریم .

رییس کمیته راهبری طرح ملی پیمایش نوآوری، در ادامه با اشاره به نقش دولت به عنوان بهره‌بردار و بسترساز هوشمندی سیاستی، تحقق این موضوع را مستلزم حضور بخش خصوصی و نخبگان دانست و گفت: سعی داریم با ارزیابی دیگر شاخص‌ها، مجموعه کاملی از شاخص‌های بین‌المللی و وضعیت  سالانه آنها گردآوری شود تا با تحقق و استقرار این بسته، گام‌های بلندی به سمت ساختار هوشمندی سیاستی پیموده شود، دولت هم با ایجاد زیرساخت‌های لازم، زمینه را برای این امر فراهم می‌کند

وی با تاکید بر بهره‌مندی از دستاوردهای طرح ملی پیمایش نوآوری از سوی محققان و پژوهشگران ابراز امیدواری کرد که این دستاورد به عنوان مسیر نویی در پژوهش کشور به رسمیت شناخته شود و به مرور با حرکت در بهره‌گیری از نظام‌های معتبر اطلاعاتی ملی و بین‌الملی، بتوانیم بر اساس شاخص‌های معتبر گفت و گو و تبادل نظر صورت بگیرد.

ارزیابی بالغ بر 2500 شرکت در طرح ملی پیمایش نوآوری

مهدی محمدی مدیر طرح ملی پیمایش نوآوری، با تشریح به دستاوردها و نتایج این طرح ملی گفت:  در این طرح، 14 حوزه بررسی شد که از فناوری‌های راهبردی تا صنایع دفاعی و صنایع نوظهور را شامل می‌شد.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، مهم‌ترین چالش اجرای این طرح را بعد از نیروی انسانی ، عدم درک و شناخت صحیح شرکت ها از ضرورت این پیمایش دانست و گفت: معمولا شرکت‌ها به خاطر  عدم شناخت نسبت به این کار، نسبت به آن موضع داشتند اما هنر و توانمندی کارگزاران بود که توانستند توانستند در مرحله نخست، اطلاعات بالغ بر 2500 شرکت را گردآوری و پیمایش کنند.

وی با بیان این‌که دغدغه‌های سیاستی به عنوان دغدغه معاونت علمی  و یکی از چالش‌های حوزه تحقیق و توسعه مطالعات نوآوری مورد بررسی قرار گرفت، اظهار کرد: نحوه تحلیل و استخراج دلالت‌های سیاستی از ابعاد دیگری بود که در این پیمایش به آن پرداختیم و کشورهای محتلف، رویکردهای مختلفی داشتند و نحوه توزیع و جمع آوری اطلاعات مربوط به بنگاه‌ها، از نظر نمونه گیری، محدود به یک یا چند استان نبود و می‌توان گفت از هر استان حدأقل یک شرکت در پرسش‌نامه حضور داشت که با پراکندگی مناسبی از کل کشور قابل تعمیم است.

در ادامه این نشست، پنل تخصصی پرسش و پاسخ با حضور سروش قاضی‌نوری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، محمدصادق خیاطیان مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی، ملکی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، قاسم عمو عابدینی مدیر کل رصد وپایش ستاد نقشه جامع علمی کشور  و جمعی از فعالان حوزه سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی برگزار شد.