نخستین خیزش زنان مسلمان در عرصه های اجتماعی و سیاسی

آن بانوی نمونه جهان در کنار رسول خدا (ص) با برپایی نماز جماعت در کنار کعبه بهترین شاهد بر ضرورت حضور زنان مؤمنه در چنان مواقعی است.

شجاعت خدیجه در کنار موقعیتی که رسول خدا(ص) برای این حضور و بروز می گشود حکایت از تحولی عمیق در زندگی زنان آن عصر تاریخی در جهان عرب بود.

زنانی که تا آن زمان حضورشان مایه گرمی محافل ناثواب بود، اینک نشان و نماد جدی ترین حضور شدند و سرانجام در مرحله ای دیگر زنان مانند مردان به دستور خدا و راهنمایی رسول او موظف می شوند برای حفظ ایمان خود هجرت کنند.

حق شهروندی آنان که بیعت با حاکم جامعه اسلامی است به آنان داده می شود و بدون واسطه باید پیام وصی را بشنوند ؛ خود مستقیماً پیمان ببندند و آنگاه از لطف بیعت با رسول و استغفار او و مغفرت خداوند بهره مند شوند.

بانوان با طلوع اسلام  در لایه های اجتماعی حضور دارند و از جریان های جاری جامعه آگاهند، از احساس مسئولیت، آگاهی و دانش کافی برخوردارند تا وظیفه هدایت و نظارت عمومی بر آحاد جامعه را در ساز و کار امر به معروف و نهی از منکر انجام دهند.

طبق نقل های موثق تاریخی بانوان مسلمان در زمان پیامبر صلح و دوستی در عبادات اجتماعی مثل نماز جماعت، نماز جمعه نماز عید، نماز میت، اعتکاف و حج شرکت می کردند.

آری؛ زمانی که در بین نماز رسول خدا(ص) و مسلمانان موظف می شوند قبیله خود را از مسجدالاقصی به سوی مسجدالحرام تغییر دهند، مردان در جای زنان و زنان در جای مردان قرار گرفتند و بدیهی است که این مطلب به وضوح بر شرکت زنان در نمازجماعت دلالت می کند.

در ایران از آغاز مشروطه تاکنون زنان کماکان دوشادوش مردان در صحنه های مختلف اجتماعی و سیاسی حضور داشته اند اما هیچ گاه حضور آنان به مشارکتی جدی در صحنه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی تبدیل نشده است.

در سال های اخیر با تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سطح کشور گرایش زنان به عرصه های فناوری، دانش و اشتغال بیشتر شده و انتظار می رود روند حضور زنان در جامعه از شکل صوری و نمایشی به فرآیندی مشارکتی و موثر مبدل شود.

در جامعه نبوی حضور زنان در فعالیت های عام عبادی خلاصه نمی شود بلکه زنان به مشاغل متفاوتی مشغول هستند که فعالیت اقتصادی بانوی بزرگ اسلام خدیجه کبری نمونه ای بارز است.

اولین برخورد رسول خدا(ص) با خدیجه ارتباطی تجاری است و این از نکات قابل توجه است که اولاً رسول خدا(ص) از اینکه به عنوان گمارده کاری برای زنی کارآفرین فعالیت اقتصادی دارد، ابایی ندارد و از منظر مردی متعصب و تنگ نظر به آن نگاه نمی کند و این رابطه بسیار عفیفانه است.

حال با مروری بر بخشی کوتاه از تاریخ اسلام و با توجه به آنچه در سال های اخیر و با تغییرات گسترده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سطح کشور رخ داده و با ورود زنان به عرصه دانش و کار و سیاست انتظار می رود سهم زنان از مشارکت در تصمیم گیری های کشور پر رنگ تر و مطابق فرامین اسلامی و سیره نبوی شکل منسجم تری به خود بگیرد.

ژیلاحصاری

فعال حوزه زنان/ دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری