«وسوسه» در بازار/ وقتی اندیشه‌های فاوست در ذهن هاول چرخ می‌زد

به گزارش خبرگزاری برنا، نمایشنامه «وسوسه» نوشته واسلاوهاول به تازگی با ترجمه رضا میرچی توسط انتشارات جهان کتاب منتشر و راهی بازار نشر شده است. این کتاب چهارمین عنوان از مجموعه «نمایش‌های زمانه» است که توسط این ناشر چاپ می شود.

تا به حال ۳ نمایشنامه «در کار رفتن»، «اعتراض» و «هتل کوهستانی» از مجموعه نمایش‌های زمانه چاپ شده‌اند که همگی نوشته‌هاول اند و با ترجمه میرچی به چاپ رسیده اند.

نمایشنامه‌های واسلاوهاول رئیس جمهور فقید جمهوری چک، بازتاب دهنده خلاقیت، ویژگی‌ها، دیدگاه‌ها و جهان‌بینی او هستند. دوره‌های پرتلاطم و پرفراز و نشیبی که‌هاول در آن زندگی کرده نیز از جمله مسائلی است که در نمایشنامه‌هایش بازتاب دارد.

واسلاوهاول در جایی نوشته است: تنها امیدی، که ارزش اش را دارد، آنیست که خود پیدایش کنیم، در داخل خویش و از طرف خود. با کمک خداوند، تئاتر واسطه این امر نمی تواند باشد، تئاتر، کلیسا نیست. تئاتر باید - با کمک خداوند – تئاتر باشد. به انسان باید یادآوری کند چنانچه دیر کند، وضعیت جدی خواهد شود، نمی توان تاخیر داشت.

هاول در زمینه تحول شغلی‌اش در حوزه تئاتر، از کارگری صحنه به نمایشنامه‌نویسی رسید و بعدها به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش از تئاتر رانده شد و ناچار به اشتغال به کارهای یدی شد. این سرنوشتی بود که بسیاری از روشنفکران چکسلواکی در دوران حاکمیت کمونیستی آن را تجربه کردند.

هاول پس از آزادی از زندان در بهار ۱۹۸۳، ۳ نمایشنامه نوشت که بین آثارش جایگاه مهمی دارند؛ لارگو دسیلاتو، وسوسه و بازسازی. در آن زمان، مهم ترین دغدغه ذهنی او بررسی امکان نوآوری در دورانی بود که شرایط تاریخی در آن به سرعت تغییر می کرد. یکی از مسائل مهم در مواجهه با نمایشنامه وسوسه، رابطه بین دو بعد از شخصیت‌هاول است. اول به عنوان نمایشنامه نویسی که در جهان فراواقعی قرار دارد و سپس به عنوان شهروندی پویا در دنیای واقعی که زندگی خود را صرف کنش سیاسی کرده است.

او نمایشنامه وسوسه را در ۱۰ پرده نوشته که عناوین این پرده‌ها به ترتیب عبارت است از: پژوهشکده، خانه فوستکا، باغ پژوهشکده، خانه ویلما، پژوهشکده، خانه فوسکا، پژوهشکده، خانه ویلما، خانه فوستکا، باغ پژوهشکده. او در یادداشتی پیش از آغاز متن نمایشنامه آورده است: «پیش از آغاز نمایش، در وقفه‌های بین پرده‌ها و همچنین در میان پرده‌ها موسیقی راک با طنینی «کهکشانی» پخش می شود. مهم این است که وقفه‌های بین پرده‌ها و همچنین میان پرده‌ها هرچه کوتاه تر... و با وجود تنوع و پیچیدگی متناوب صحنه ... هر چه سریع تر باشد.»

این نمایشنامه نویس درباره نمایشنامه پیش رو نوشته است: نمایش وسوسه را در پاییز سال ۱۹۸۵ نوشته ام. شاید سریع نوشتن من پس از آزادی از زندان، در واقع برای حفاظت از خودم، فرار از ناامیدی و در حکم سوپاپ اطمینانی بود که باید آن را باز می کردم. از سال ۱۹۷۷ نوعی اندیشه فاوستی در ذهنم چرخ می زد. درست زمانی که برای اولین بار در زندان بودم، زمانی که شیاطین در زندان به گونه ای خاص سعی در وسوسه ام داشتند؛ چند بار سعی کردم آن را بازنویسی کنم، ولی هر بار نتیجه اش را دور انداختم.

هاول همچنین درباره این اثر نوشته است: این نمایشنامه در مورد علم، سحر، جادو و یا خرافه نیست. نمایشنامه ای درباره مردم، زندگی و جامعه است؛ مثل همه نوشته‌های قبلی من. اگر قرار باشد به نحوی ساده و به طور خلاصه چیزی در مورد معنا و یا پیامش بگویم، شاید بهتر باشد بگویم نمایشنامه ای است در مورد پیچیدگی‌ها، خطرات، بدی‌ها و چیزهای بی اهمیت زندگی روزمره. شر و بلای جاافتاده، خانگی و اهلی شده و حاضر در همه جا.

این کتاب با ۱۲۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۰۰ هزار ریال منتشر شده است.