جشنواره جهانی فجر، جشنواره سوپراستارها نیست

اسفندیاری در ابتدا در خصوص برآیند فعالیت های کمیته علمی آموزشی جشنواره و رویکرد حاکم بر آن گفت: کمیته علمی آموزشی جشنواره چند زیر مجموعه داشت؛ دارالفنون، ورکشاپ های برگزار شده برای صنوف سینما، نشست های دانشگاهی در دو دانشگاه هنر و دانشگاه صدا و سیما، و انتشارات و پژوهش. زحمات بخش دارالفنون و طراحی کلاس ها و.. بر عهده مازیار میری بود. من و دکتر شهاب الدین عادل و دکتر باقر قهرمانی عضو هیات علمی دارالفنون بودیم و در داوری فیلم های رسیده به جشنواره و انتخاب شرکت کنندگان و همینطور طراحی کلاس ها و دوره های برگزار شده شرکت داشتیم. انتخاب افرادی که از کشورهای مختلف در دارالفنون پذیرفته شدند. دهها نفر از ایران و دیگر کشورها، فیلم های خود را به جشنواره ارائه داده بودند و ما از بین آنها دست به انتخاب زدیم. بخش دیگر کار ما انتخاب اساتید و کلاس ها برای دارالفنون بود و با توجه به مهمانان دعوت شده به جشنواره و اساتید و هنرمندان داخلی، ترکیب کلاس ها چیده شد.

وی سپس در توضیح فعالیت های بخش دانشگاهی گفت: در این بخش دو دسته مهمان داشتیم؛ یکی اساتید دانشگاه ها در حوزه فیلم و سینما و دیگری هنرمندانی که یا مهمان جشنواره بودند یا در جشنواره فیلم داشتند و برای دانشجویان کارگاه برگزار می کردند. تقریبا هر روز در دانشکده سینما-تئاتر کارگاه و در دانشگاه صداوسیما برنامه داشتیم. یک همایش بسیار خوب با موضوع خاص «سینما و دین» نیز چهارشنبه ۶ اردیبشهت در این دانشگاه برگزار شد. مهمانانی را به طور ویژه برای این موضوع دعوت کرده بودیم؛ افرادی که در این حوزه تخصص داشته و دست به پژوهش و تالیف زده بودند.

اسفندیاری درباره کارگاه های برگزار شده در جشنواره توضیح داد: کارگاه های تخصصی و فنیِ هنری با حضور کارگردانان در زمینه های مختلف برگزار شد؛ برای نمونه کارگاه بسیار خوب سینمای اکشن هم در دانشگاه صداوسیما و هم در دارالفنون، کارگاه فیلمنامه و اقتباس ادبی و همینطور کارگاه هدایت بازیگر با هدایت بریس کووان، کارگاه فیلمبرداری توسط کاتسومی یاناگیجیما فیلمبردار برجسته ژاپنی و..

مدیر کمیته علمی آموزشی جشنواره ادامه داد: فراموش نکنیم امکان دعوت از هنرمندان و اساتید خارجی در هر بازه زمانی و استفاده از حضور آنها برای برگزاری کارگاه وجود ندارد. از این جهت جشنواره فرصتی خوب بود. سال ها این مهمانان به جشنواره می آمدند و بدون اینکه از آنها استفاده ای ببریم، صرفا در سینما و هتل حضور داشتند و بعد هم از ایران می رفتند. تجربه سال گذشته در ارتباط میان جشنواره و دانشگاه، این فرصت را فراهم کرد که هرچه بیشتر از دانش و تجربه این مهمانان استفاده شود.

وی اضافه کرد: کارگاه های برگزار شده، هم برای دانشجویان و هم برای اساتید بسیار مفید بود؛ خیلی از مهمانان ما با شنیدن پرسش ها و نقدهای دانشجویان دچار شگفتی می شدند. قبل از عید همراه با بریس کووان در ژاپن و دانشگاه هنر توکیو حضور داشتیم و دانشجویان در آنجا پرسشگر نبودند، و کووان هم به این موضوع اشاره داشت که هیچ سوال و نقدی مطرح نمی شود. ولی اینجا هم در دانشگاه صداوسیما و هم در دانشکده سینما تئاتر از سوالات جدی و چالش برانگیز دانشجویان به شدت شگفت زده بود. یک جاهایی او را نقد کرده و اصلا حرف او را قبول نداشتند. اینطور نبود که بچه ها تسلیم حرف مهمانان و سخنرانان باشند. این مساله، برای اعتماد به نفس دانشجویان هم خوب بود؛ اینکه بدانند فیلمسازان خارجی از آسمان پایین نیامده اند و هر یک نقاط ضعف و قوت خود را دارند.

اسفندیاری در ادامه اظهار داشت: یک اتفاق بسیار مهم دیگر در جشنواره امسال، رونمایی از کتاب «غربی زدایی مطالعات فیلم» با حضور دکتر داوری اردکانی بود. در ایران متاسفانه فلاسفه شان خود را بالاتر از این می دانند که در مورد سینما حرف بزنند یا به سینما بیایند. در حالی که در غرب اینگونه نیست و بسیاری از فلاسفه در مورد سینما حرف می زنند و کتاب می نویسند. ورود و حضور دکتر داوری اردکانی به عنوان یک فیلسوف و به عنوان رئیس فرهنگستان علوم ایران در جشنواره، شاید مهم ترین اتفاق جشنواره امسال بود. سخنرانی وی در آیین رونمایی از کتاب مهم «غربی زدایی مطالعات فیلم» یکی از بهترین سخنرانی هایی بود که در سال های اخیر در جشنواره داشتیم و بازتاب خیلی خوبی هم داشت. ادای احترام وی به عباس کیارستمی برای خیلی ها جالب بود و به نظرم این رخداد ویژه ای بود؛ رخدادی که حاصل برنامه ریزی صورت گرفته برای ترجمه و چاپ کتابی وزین و در نهایت دعوت از شخصیتی برجسته برای رونمایی آن بود.

وی در پایان گفت: اینها همه مدیون نگاه حاکم بر جشنواره بود؛ اینکه جشنواره جهانی فجر برخلاف بسیاری از جشنواره های دنیا، جشنواره سوپر استارها و هنرپیشه های فیلم های عامه پسند نیست. بلکه جشنواره ای است که هویت و فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی و فرهنگ های منطقه را بازتاب می دهد. بسیاری از کشورهای منطقه هیچ جایی برای عرضه فیلم های خود ندارند و جشنواره فجر را نقطه امید و حلقه وصل خود می دانند. این یک نکته هویتی مهم برای جشنواره است و موجب تمایز آن با جشنواره های اروپایی می شود که شاید فرصت کمتری برای ارائه چنین آثاری در آنها وجود دارد.

آدرس سایت رسمی جشنواره جهانی Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Film@Fajriff.com است.

سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، ۸-۱ اردیبهشت ۱۳۹۶(۲۱ تا ۲۸ آوریل ۲۰۱۷) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار می شود.