نباید از موزه استفاده ابزاری شود

به گزارش گروه میراث فرهنگی خبرگزاری برنا، سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، چهارشنبه 3 خرداد 96، در مراسم معرفی موزه برتر سال ۹۵ که در خانه هنرمندان برگزار شد، به سال‌های نخست ورودش به سازمان میراث‌فرهنگی در دهه 70 و بازدید پنج‌ساعته زنده‌یاد دکتر حسن حبیبی معاون‌اول وقت رئیس‌جمهوری از کاخ‌موزه گلستان و همچنین به کشف چندصدهزار سند در صندوق‌هایی در کاخ گلستان اشاره کرد و گفت: «تا زمانی که من در سازمان بودم حدود 100هزار سند از این تعداد شناسنامه‌دار شدند.»

او با اشاره به باز شدن این صندوق‌ها در سال 1380 افزود: «در آن سال، حدود 80 سال از پایان دوره قاجار گذشته بود و در طول این مدت کتاب‌های بسیاری درباره دوران قاجار بدون اطلاع از این اسناد نوشته شده بود و به‌عبارت دیگر، تاریخ این دوران بدون اسنادِ آن نوشته شده بود.»

بهشتی در ادامه به کشف این اسناد در دیوانخانه حکومت یا مهم‌ترین مرکز اسناد قاجار اشاره کرد و افزود: «محققان اظهار می‌کردند به این اسناد دسترس نداشته‌اند یا در برخی موارد از چنین اسنادی ابراز بی‌نیازی می‌کردند.»

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: «این خاصیت موزه است که هر چیزی را می‌تواند در اندازه‌های واقعی خود به‌نمایش درآورد، به‌شرط آنکه اجازه دهیم موزه موزه باشد و از آن برای پیشبرد برخی مقاصد استفاده ابزاری نکنیم.»

او استعداد ذاتی یک موزه را کمک به حل مناقشات و ایجاد شرایط صلح دانست و گفت: «منظور از انتخاب شعارِ ”موزه‌ها و داستان‌های مناقشه‌آمیز، روایت‌های ناگفتنی در موزه‌ها“ توسط ایکوم این نیست که موزه‌ها کلانتری هستند و مناقشات را باید به موزه‌ها برد، بلکه موزه جایی است که در آن صلح اتفاق می‌افتد و تاریکی‌ها از بین می‌رود.»

بهشتی، با اشاره به این نکته که موزه چراغی را روشن می‌کند و مناقشات را از بین می‌برد، ابراز امیدواری کرد که همسو با شعار ایکوم بتوان این خصوصیت موزه را به‌ظهور رساند و هر کسی در هر موزه‌ای بتواند برخی مناقشات را مرتفع کند.

در ادامه، با حضور بهشتی، از مهناز گرجی به‌دلیل خدمات ارزنده‌اش در زمینه باستان‌شناسی و کار در موزه ایران‌باستان تجلیل به‌عمل آمد و سپس مراسم با نوای دونلی به‌نوازندگی شیرمحمد اسپندار ادامه پیدا کرد.

نگاهی به روند انتخاب موزه‌های برتر در سال جاری

علیرضا قلی‌نژاد، دبیر آیین موزه برتر، در ادامه این مراسم گفت: «آیین موزه برتر مضبوط به ضوابطی است، ضوابطی که معیار و مبنای آن اخلاق موزه‌ای است و این معیار در همه مراتب و مراحل شکل‌گیری آیین موزه برتر موردتوجه برگزارکننده‌ها بوده است.»

او افزود: «این آیین تلاش می‌کند همچون آیینه‌ای، اخلاق موزه‌ای را در بستر فعالیت‌های سالانه جامعه موزه‌داری ایران منعکس کند.»

قلی‌نژاد آیین موزه برتر را مراسمی فراتر از مسابقه‌ها و رقابت‌های متداول دانست و گفت: «برنده‌های واقعی این آیین همه موزه‌داران و نهادهای موزه‌ای کشور هستند و برگزیدگان در کسوت طلایه‌داران موزه‌داری کشور تلاش می‌کنند در سال پیش رو، نمایندگان شایسته‌ای برای معرفی ظرفیت‌های اکوسیستم موزه‌داری کشور باشند.»

دبیر این مراسم افزود: «موزه‌داران کشور که خانواده‌ای بزرگ از موزه‌های وابسته به نهادهای مستقل و خصوصی، عمومی و دولتی را تشکیل می‌دهد همواره تلاش می‌کنند با تکیه بر ظرفیت‌های میراث‌فرهنگی و طبیعی کشور و توان کارشناسی و هنری موزه‌داران و نیز گنجینه ملت فرهنگ‌دوست در راه اعتلای فرهنگ کشور مؤثر باشند.»

او افزود: «موزه‌ها در قالب 240 فایل تصویری فعالیت‌های خود را در چهار گروه موزه‌های خصوصی، دولتی بزرگ، متوسط و کوچک و 12 محور تخصصی آموزش، پژوهش، بازدید از موزه‌ها، تلاش برای بقا، توسعه مدیریت، خلاقیت و نوآوری، کودکان و نوجوانان، اعمال استانداردهای فنی و توسعه فیزیکی، گردآوری، معرفی، حفاظت و نگه‌داری و شعار روز جهانی به دبیرخانه ارائه کردند.»

قلی‌نژاد خاطرنشان کرد: «اطلاعات فوق با همکاری 50 شخصیت علمی در عرصه موزه و موزه‌داری در 12 جلسه مورد داوری قرار گرفت و درنهایت موزه‌های برتر سال 1395 انتخاب شدند.»