آداب و رسوم ماه رمضان در نشست های تهران شناسی بررسی شد

به گزارش خبر گزاری برنا در استان تهران، در ابتدای نشست محمود منیعی به اهداف برپایی این نشست پرداخت و گفت:«رمضان الکریم،ماهمهمانی خداست.ماهی برای بندگی و یاری رساندن به فقرا ماه اجتناب از گناه و رسیدگی به همنوعان است. ماهی که برای مردمان تهران،آداب و رسومی ویژه دارد.آداب و رسومی که با روح اسلام سازگاری داشته و برای بهره مندی از این ماه برگزار می شود.مردم تهران قدیم در این ایام عزیز با برگزاری آداب دینی و برگزاری مراسم های مختلف این ماه را به ماهی پر از معنا و معنویت تبدیل کردند.ماه رمضان از گذشته با اتفاقات خوشی همراه بود. ماه رمضان رویت هلال ماه، آداب کلوخ اندازان،مراسم افطار،غذاها،نان ها، حتی موسیقی خاص را با خود همراه داشت.»سپس از اردشیر آل عوض دعوت کرد تا از تجارب دینی و فرهنگی اش در خصوص آداب ماه رمضان برای شرکت کنندگان بگوید. اردشیر آل عوض دخصوص مراسم های ماه مبارک رمضان از دعای44صحیفه سجادیه آغاز کرد که امام صادق (ع) در ماه مبارک رمضان مداوم قرائت می کرد و از خداوند قدرت بخشش دشمنان را به جز دشمنان خداوند را مسئلت می کرد. وی افزود:«دعای بدرقه ماه مبارک رمضان که مرسوم بود؛ به محض رویت ماه و اثبات ماه شوال، صحیفه خوان ها که آشنا به ردیف های آوازی بودند این مناجات ها را قرائت می کردند. اما اساسا یک تفاوت کلیدی بین ردیف دعا، مناجات وجود دارد. اهل بیت(ع) متناسب با ظرفیت شنوندگان ارائه می کردند. از دیگرمراسم های ماه مبارک رمضان صله رحم،احسان به نزدیکان، عطا وبخشش به همسایگان، رسیدگی به مساکین و....تمامی این موارد موضوعاتی است که امروزه در فرهنگ ایرانی ها رو به فراموشی است و باید بار دیگر به آن پرداخته شود. دراستقبال از ماه مبارک همانند نوروز خانه تکانی جزو وظایف بود چرا که واقعا مهانی خدا، رنگ و بوی مهمانی داشته باشد. در قدیم از نوعی خاک برای سفیدکردن خانه ها استفاده می شد و دختران خانواده، شستشوی لباس هارا بر عهده داشتند که در صندوقی به نام یخدان نگهداری می کردند. این صندوق با مخمل و ترمه پوشانده می شد. بحث دوم نظافت اماکن عمومی بود. ما فضاهایی داشتیم در شهر تهران از جمله تکایا،حمام ها، مساجد و...افراد موظف بودند که به صورت اختیاری این اماکن را پاکیزه کنند.

سپس درخصوص حمام های تهران قدیم گفت:«حمام ها در قدیم به دو قسمت بود. قسمت اول(حمام اصلی) که محل شستشو بود؛ اما قسمت دوم (حمام توابین)محل اقرار به گناهان و طلب عفو و بخشش از خداوند بود. برای مثال در محله امامزاده یحیی(ع)و حمام نواب مراجعه کنید. همچنین ساعت کاری حمام ها توسط بوق برنجی اعلام می شد که در ماه رمضان برای اعلام نزدیک شدن به وقت سحر مرسوم بود. آرایش و پیرایش جزو فرهنگ است. خضاب کردن فرهنگ مشترک بین خانم ها و آقایان مشترک و در صدر اسلام هم مطرح بوده و استفاده از عطر نیز مرسوم بود. ماه رمضان فرصت نزدیک شدن به خدا و فارغ شدن از مسائل مالی قلمداد می شد. خانواده ها متناسب با شهری که زندگی می کردند؛ آذوقه یک ماهه را جمع آوری می کردند و در تهران تنها دو ساعت مغازه های خود را می گشودند.

برخی از مشاغل، تعریف جدیدی از شغل خود می کردند. از جمله قنادها،کله پزها،کبابی ها و...که خارج از زمان عرف  یعنی نزدیک به زمان اذان مغرب مغازه ها را باز می کردند.

در شهرستان ها کدخدا از مراجع درخواست مبلغ می کرد و مبلغ میهمان کدخدا بود و کدخدا وسایل پذیرایی آن مبلغ را متقبل می شد و یا به صورت گردشی از روحانی پذیرایی می کردند.»

در ادامه آل عوض درخصوص نحوه تغییر ماههای سال از طریق بررسی وضعیت ماه سخن گفت:« یکی از روش ها ماه و مهتاب بود که تشخیص اول رمضان وشعبان را مشخص می کرد دوم منجمان بود که اطلاعات داشتند و پس ازاثبات حلول ماه مبارک رمضان برای اطلاع رسانی این موضوع قابل تامل است. بوق حمام،طبل و شیپور،جار کشیدن،سوره یاسین و طاها خواندن،نقاره زدن وبا مشت به دیوار کوبیدن برای بیدار کردن همسایگان، مناجات خوانی سحر و... این مناجات خوان ها با صدای خوش اشعار نزدیکی سحر را اعلام می کردند. »