تصویب سند سلامت روان کشور

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری برنا، اقدامات چهار ساله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه بهداشت به شرح زیر است:

حوزه بهداشت
در حوزه بهداشت ۶ برنامه اجرا شده است:
• برنامه ارایه خدمات نوین سلامت به روستاییان، شهرهای زیر بیست هزار نفر و عشایر
• برنامه ارایه خدمات نوین سلامت به حاشیه نشینان شهرها 
• برنامه ارائه خدمات نوین سلامت به جمعیت شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر و تداوم آن به سایر شهرها 
• ارتقای سواد سلامت جامعه با اجرای برنامه ملی ترویج و توسعه خودمراقبتی و توانمندسازی مردم
• برنامه تقویت و نهادینه سازی همکاریهای بین بخشی
• برنامه بهداشت عمومی، آب سالم، غذای ایمن و رژیم غذایی سالم، هوای پاک

مدیریت شبکه
برنامه تحول در حوزه بهداشت در مناطق شهری و حاشیه نشین
- تحت پوشش قرار دادن ۵۳۲۲۲۴۵۱ نفر در مناطق شهری بالای ۲۰ هزار نفر و حدود ۵۲ میلیون نفر حاشیه نشین در پوشش مراقبت های اولیه سلامت قرار گرفتند. از این تعداد، پوشش ۱۰۱۶۰۰۰۰ نفر جمعیت حاشیه نشین و ساکنین سکونتگاه های غیررسمی هستند که به مراقبت های اولیه سلامت دسترسی یافتند
- دسترسی بیش از ۱۸۷۰۰۰۰۰ نفر از طریق مشارکت با بخش خصوصی (برون سپاری واحدهای ارائه دهنده خدمت) به خدمات سطح اول
- دسترسی بیش از ۳۳۴۰۰۰۰۰ نفر از طریق مدیریت دولتی و با استراتژی خرید خدمت نیروی انسانی موردنیاز می توانند خدمات سطح اول را دریافت می کنند
- تامین ۵ قلم داروهای مکمل برای جمعیت روستایی، حاشیه نشین و شهرها
- اختصاص یک پایگاه سلامت به ازای متوسط هر ۱۲۵۰۰ نفر جمعیت مناطق حاشیه نشین و شهری
- اختصاص یک مرکز خدمات جامع سلامت برای هر ۲۵ تا ۵۰ هزار نفر جمعیت مناطق حاشیه نشین و شهری
- بکارگیری و تبدیل وضعیت ۱۸۲۲۶ مراقب سلامت (یک نفر مراقب سلامت بازای هر ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر جمعیت مناطق حاشیه نشین و شهری) و بکارگیری ۹۹۰۳ نفر از طریق بخش خصوصی 
- اشتغالزایی بیش از ۱۹۱۰۰ نفر دانش آموخته های پزشکی و پیراپزشکی
- راه اندازی و تبدیل وضعیت ۴۷۲۸ پایگاه سلامت ضمیمه و غیرضمیمه
- راه اندازی و تبدیل وضعیت ۲۱۱۳ مرکز خدمات جامع سلامت
- تعمیر و تجهیز ۴۰۷۰ واحد ارائه دهنده خدمت در مناطق شهری
- احداث، تکمیل و خرید ۲۵۰ مرکز خدمات جامع سلامت و پایگاه سلامت در مناطق شهری و حاشیه شهرها در سالهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ و آغاز عملیات احداث حدود ۲۰۰۰ واحد شهری در سال ۱۳۹۵

گزارش مربوط به گسترش واحدهای ارائه دهنده خدمت در این مناطق تا آذر ۱۳۹۵ به قرار زیر است: 
- ارائه خدمت ۲۱۱۳ مرکز خدمات جامع سلامت به جمعیت تحت پوشش برنامه و اداره ۳۰۳ مرکز به روش برون سپاری و ۱۸۱۰ مرکز به روش دولتی 
- ارائه خدمت ۴۷۸۲ پایگاه سلامت به جمعیت تحت پوشش برنامه و اداره ۱۶۷۴ پایگاه به روش برو نسپاری و ۳۰۵۴ پایگاه به روش دولتی.
- از تعداد ۲۱۱۳ مرکز خدمات جامع سلامت فعال شده در مناطق شهری بالای ۲۰ هزار نفر، ۳۳۲ مرکز در مناطق حاشیه نشین قرار دارند
- از ۴۷۲۸ پایگاه سلامت فعال شده، تعداد ۷۴۷ پایگاه در منطقه حاشیه نشین مستقر هستند.

- جمعیت تحت پوشش خدمات و مراقبت های اولیه بهداشتی درمانی (خدمات نوین سلامت) به روستاییان، شهرهای زیر بیست هزار نفر و جمعیت عشایر (پزشک خانواده و بیمه روستایی) و در سال ۱۳۹۲ حدود ۲۳ میلیون نفر به ۲۸ میلیون نفر افزایش داشته که از این تعداد حدود ۲۲ میلیون نفر دارای دفترچه بیمه روستایی هستند.
مراکز مجری برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی 
• تعداد ۴۱۰۵ مراکز مجری برنامه پزشک خانواده روستایی در سال ۱۳۹۵ شامل ۲۵۸۲ مرکز روستائی و ۱۵۲۳ مرکز خدمات جامع سلامت شهری می باشد. تامین ۴۳۶ قلم داروی اساسی و ۷ قلم مکمل دارویی برای کلیه مراکز مجری برنامه در روستاها و ارائه خدمات دارویی توسط ۴۱۳۵ داروخانه فعال در قالب ۱۱۲۵ داروخانه دولتی و ۳۰۱۰ داروخانه غیر دولتی در سال ۹۵
• ارائه خدمات آزمایشگاهی توسط ۳۰۸۹ آزمایشگاه فعال در برنامه (۲۷۶۵آزمایشگاه دولتی و ۳۲۴آزمایشگاه از طریق خرید خدمت از بخش غیر دولتی ) و ارائه خدمات رادیولوژی در ۱۷۱۲ مرکز دولتی و ۲۵۰ مرکز غیر دولتی
• ارائه خدمت ۶۶۴۱پزشک، ۵۳۷۷ ماما، ۸۰۶پرستار،۱۵۰۳ نیروی آزمایشگاه و ۹۸ نیروی رادیولوژی در سال ۹۵ در مراکز مجری برنامه پزشک خانواده و بیمه روستایی
• تکمیل پوشش برنامه ارایه خدمات بهداشت دهان و دندان به روستاییان در قالب ۱۳ خدمت دندانپزشکی رایگان برای گروه های هدف
• افزایش تعداد واحد دندانپزشکی از ۱۲۰ واحد به ۸۴۵ واحد و ارتقاء خدمات به دانش آموزان از یک میلیون به ۵ میلیون خدمت

مدیریت بیماریهای واگیر
• تجهیز و ساخت سردخانه مرکزی واکسن و مواد بیولوژیک براساس دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت، در سال ۹۴
• عدم رخداد همه گیری بیماری وبا بعد از حدود ۴۰ سال در سال ۹۳، در سال ۹۴ تنها یک مورد عدم رخداد بیماری وبا از ابتدای سال ۹۵ تاکنون
• جرای مراحل پایانی برنامه حذف مالاریا براساس تعهدات بین المللی و ملی که منجر به کاهش موارد انتقال محلی بیماری مالاریا از ۴۰۷ مورد در سال ۹۲ به کمتر از ۵۰ مورد تا پایان سال ۹۵ 
• مدیریت و کنترل بیماری کروناویروس در کشور 
• کنترل بیماری های بازپدید و نوپدید 
• اجرای نظام مراقبت سندرمیک برای تقویت برنامه مقررات بهداشتی بین المللی و تقویت نظام جاری ثبت و مراقبت بیماری های واگیر کشور
• ماده شدن بخش بستری جهت بیماران مبتلا به سل مقاوم به درمان از یک بخش به ۴ بخش
• راه اندازی و تکمیل ۹ آزمایشگاه پیشرفته سل در کشور
• تجهیز ۴ آزمایشگاه مرجع منطقه ای سل به دستگاه GeneXpert برای اولین بار در کشور و کاهش زمان تشخیص از ۲ ماه به کمتر از ۹۰ دقیقه 
• تشکیل شبکه آزمایشگاهی پیشرفته تشخیص follow up بیماری AIDS در کشور به تعداد ۱۴ آزمایشگاه
• ایجاد شبکه پزشکان درمانگر ایدز و آموزش بیش از ۲۰۰ نفر پزشک در نظام سلامت کشور در راستای تحقق اهداف دسترسی همگانی به ارائه خدمات سرپایی به مبتلایان 
• تدوین برنامه چهارم استراتژیک کنترل HIV و ایدز و تصویب آن در شورای عالی سلامت
• راه اندازی سامانه IT نظام مراقبت HIV و TB و اضافه شدن آن به نظام مراقبت جاری کشور.
• راه اندازی باشگاه های مشاوره و سلامت نوجوانان و جوانان برای کنترل رفتارهای پرخطر جنسی و اعتیاد و پیشگیری از ایدز و بیماری های آمیزشی.
• اضافه نمودن واکسن پنتاوالان و اجرای واکسیناسیون آن در برنامه ایمن سازی جاری کشور از آبان ماه سال ۹۴ 
• اجرای برنامه حذف سرخک، سرخجه براساس تعهدات بین المللی و ملی و انجام کمپین واکسیناسیون ۲ میلیون نفر در مناطق پرخطر جنوب شرق کشور با پوشش ۹۹ درصد در سال ۹۴
• طراحی و تدوین برنامه حذف هپاتیت های ویروسی تا سال ۲۰۳۰ براساس تعهد بین المللی، واکسیناسیون ۳۵۰۰۰۰ نفر زندانی در سال ۹۴ بر علیه بیماری هپاتیت با همکاری سازمان زندانها و برنامه ریزی برای ۳۰۰۰۰۰ زندانی دیگر در سال ۹۵
• ارائه کلیه خدمات بهداشتی اولیه از قبیل غربالگری بیماری های واگیر، انجام واکسیناسیون و سایر خدمات بصورت رایگان به توصیه مقام معظم رهبری برای کلیه مهاجرین و اتباع بیگانه که بصورت رسمی و غیررسمی در ایران حضور دارند.

مدیریت بیماری های غیرواگیر
• تدوین سند ملی پیشگیری از بیماری های غیر واگیر و عوامل خطر 
• انجام هفتمین دوره پیمایش کشوری عوامل خطر بیماری های غیر واگیر (STEPS) (۱۳۹۵-۱۳۹۴)
• ادغام برنامه ایراپن در نظام ارائه مراقبت های اولیه بهداشتی (نیمه دوم سال ۱۳۹۵) تحت عنوان خدمات نوین سلامت با هدف پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر و عوامل خطر مرتبط 
• تدوین و ابلاغ برنامه غربالگری کم شنوایی دائمی نوزادان و کودکان کشور در نظام سلامت در دانشگاه های سراسر کشور
• انعقاد تفاهم نامه با سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در جهت کاهش ۲۵ % مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در بین ساکنین روستاهای کشور
• غربالگری بیش از ۶ میلیون نوزاد برای بیماری کم کاری تیروئید نوزادان و شناسایی و درمان به هنگام بیش از ۱۲۰۰۰ نوزاد مبتلا و پیشگیری از عقب ماندگی ذهنی در همه آنها
• طراحی و اجرای نظام گزارش مراقبت بیماری فشار خون و بیماران دیابتی در سامانه پورتال معاونت بهداشت 
• ادغام برنامه فعالیت بدنی در نظام ارائه خدمات اولیه بهداشتی در قالب بخشی از خدمات نوین سلامت
• تدوین محتوای ادغام برنامه پیشگیری از حوادث در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه با اولویت حوادث ترافیکی
• تغییر نظام جمع آوری اطلاعات حوادث با استفاده از سیستم HIS بیمارستانی
• ماده سازی و راه اندازی سامانه یکپارچه مدیریت اطلاعات سرطان (سیمای سرطان) و ارتقاء برنامه ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت

مدیریت خطر بلایا
• ارتقای شاخص میزان آمادگی خانوار برای بلایا از ۸.۵ در سال ۱۳۹۱ به ۹.۳ درصد در سال ۱۳۹۴
• ارتقای شاخص آمادگی عملکردی مراکز بهداشتی در برابر بلایا از ۲۱درصد در سال ۹۲ به ۲۹درصد در سال ۹۴
• ارتقای شاخص ایمنی غیر سازه ای مراکز بهداشتی در برابر بلایا از ۳۱ درصد در سال ۹۲ به ۳۶ درصد در سال ۹۴
• ارتقای شاخص ایمنی سازه ای مراکز بهداشتی در برابر بلایا از ۱۴درصد در سال۹۲ به ۲۱ درصد در سال ۹۴
• ارتقای ایمنی کلی مراکز بهداشتی در برابر بلایا از ۲۲ درصد در سال ۹۲ به ۲۹ درصد در سال ۹۴
• سطح ایمنی مراکز بهداشتی در برابر بلایا ۳ از ۱۰ در سال ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴
• بیمه واحدهای بهداشتی در برابر حوادث و بلایا
• تشکیل کمیته ملی معلولیت و حوادث
• برگزاری بیش از ۳۰ دوره کارگاه های DRM ، مدیریت خطر بلایا، EOPt، TOT، ارتقاء ایمنی سازه ای و غیر سازه ای برای مدیران، مربیان و کارشناسان مرتبط

سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد
سلامت روان:
• تصویب سند سلامت روان کشور در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی 
• جذب بیش از ۱۵۳۸ نفر کارشناس سلامت روان در مراکز خدمات جامع سلامت از طریق طرح تحول 
• افزایش جمعیت تحت پوشش برنامه های سلامت روان در مناطق شهری از ۵% به ۲۵%
• افزایش ۲۰درصدی دسترسی مردم به خدمات سلامت روان در مناطق شهری
• شناسایی ۹% از بیماران دارای اختلال روانپزشکی در جمعیت غربالگری شده تحت پوشش مراکز خدمات جامع سلامت در سال ۹۵
• توانمندسازی بیش از۱۰% والدین دارای کودک ۲ تا ۱۷ سال تحت پوشش مراکز خدمات جامع سلامت در حوزه مهارت های فرزندپروری
• افزایش تعداد تخت های روانپزشکی در بیمارستان های عمومی به تعداد ۱۲۷۴ تخت از اردیبشهت ماه ۱۳۹۴ تا پایان بهمن ماه ۱۳۹۵

اعتیاد:
خدمات پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد در نظام مراقبت های اولیه ( طرح تحول سلامت):
• تدوین بسته های خدمتی و برگزاری کارگاه های آموزشی و توانمندسازی تیم خدمات بهداشتی درمانی جهت ارایه خدمات پیشگیری و درمان اختلالات مصرف دخانیات، مواد و الکل در نظام بهداشتی کشور
• ارایه خدمات ارزیابی و مشاوره ای پیشگیری از مصرف دخانیات، مواد و الکل در مراکز بهداشتی – درمانی کشور
• ارایه خدمات درمانی و مراقبت های روانشناختی در مراکز جامع سلامت شهری جهت بیماران دارای اختلالات مصرف دخانیات، مواد و الکل 
• آموزش ۶۴۵۰ نفر از کارکنان تحت پوشش وزارت بهداشت در برنامه آموزشی پیشگیری اولیه از اعتیاد در خانواده

• تولید دانش و تدوین بسته های خدمتی و آموزشی پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد
• بسته آموزشی خدمات پیشگیری، درمان و کاهش آسیب اختلالات مصرف الکل، مصرف سیگار ویژه کارشناس مراقب/ بهورز، کارشناس روان و پزشک

خدمات کاهش آسیب مصرف مواد 
• افزایش تعداد مراکز کاهش آسیب ویژه ساماندهی معتادان بی خانمان از سال ۱۳۹۲در طرح تحول سلامت
۱. افزایش مراکز کاهش آسیب گذری ثابت از تعداد ۷۶ مرکز به ۱۰۴ مرکز در سراسر کشور
۲. افزایش تیم سیار کاهش آسیب از ۱۱۲ به تعداد ۱۵۶ تیم سیار
۳. افزایش دسترسی بیماران پرخطر به خدمات کاهش آسیب با تجهیز ۳ خودروی ون سیار( به صورت پایلوت)
• راه اندازی ۹ مرکز خدمات سلامت روان جامعه نگر در برخی از استان ها و شهرستان ها

بهداشت حرفه ای
• توسعه ۶۸۶ شرکت خصوصی برای ارائه خدمات تخصصی بهداشت حرفه ای به کارفرمایان و مدیران اجرایی در سه سطح ۱و۲و۳ 
• توسعه آزمایشگاه رفرانس منطقه ای کنترل کیفیت خدمات بهداشت حرفه ای در ۱۷ دانشگاه علوم پزشکی کشور 
• رسیدگی به ۸۰۰ هزار پرونده متقاضیان مشاغل سخت و زیان آور 
• اجرای برنامه مدیریت ایمنی شیمیایی مشتمل بر: تهیه و ابلاغ برنامه عملیاتی مدیریت حوادث شیمیایی، تهیه ۱۰ راهنماهای فنی در خصوص مدیریت ایمنی شیمیایی و حوادث شیمیایی
• اجرای برنامه ای ارگونومی شامل:
• بازنگری و بومی سازی استانداردهای میز و صندلی دانش آموزان بر اساس ابعاد آنتروپومتری دانش آموزان ایرانی، 
• وارد نمودن مباحث ارگونومی در کتب درسی دانش آموزان
• اصلاح ۶ هزار و ۷۸۰مورد از سامانه های حمل بار نامناسب
• کنترل عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار شامل: کارگاههای دارای گرما و رطوبت اصلاح شده ۱۳درصد، درصد کارگاههای با روشنایی اصلاح شده به میزان۲۴ درصد، کارگاههای با عامل صدای زیان آور کنترل شده به میزان ۸ درصد
• پایش و ارتقای سطح سلامت رانندگان حرفه ای به منظور کاهش تصادفات شامل: افزایش پوشش معاینات سلامت شغلی رانندگان حرفه ای و ساماندهی آن، طرح ساماندهی معاینات رانندگان حمل و نقل عمومی در حوادث ترافیکی منجر به فوت یا جرح شدید
آموزش و ارتقای سلامت

سلامت اجتماعی:
• ادغام برنامه غربالگری و مداخلات عوامل خطرسلامت اجتماعی در نظام نوین مراقبتهای بهداشتی
• اولین پیمایش ملی مقیاس سنجش سلامت اجتماعی ایرانیان
• تدوین شاخص ها و مقیاس سنجش سلامت اجتماعی کودکان و نوجوانان (۱۸-۶ سال)
• نظام ثبت شاخص های سلامت اجتماعی کودکان و بزرگسالان
• توسعه تختهای روانپزشکی و استانداردسازی بخشها و اورژانسهای روانپزشکی در بیمارستانهای عمومی و تک تخصصی روانپزشکی

دفتر سلامت دهان و دندان
• کاهش شاخص میزان پوسیدگی(DMFT) در کودکان ۱۲ ساله در برنامه کشوری ارتقای سلامت دهان و دندان دانش آموزان ابتدایی براساس توافقنامه مربوطه
• افزایش بهره مندی از خدمات سلامت دهان و دندان به ویژه درمناطق روستایی و محروم، همراه کردن بیمه ها و کاهش پرداخت از جیب مردم در برنامه های پزشک خانواده روستایی و شهری 
• افزایش سهم دولت در ارائه خدمات سلامت دهان و دندان از طریق راه اندازی مراکز تجمیعی دندانپزشکی و فعال سازی شیفت عصر مراکز خدمات جامع سلامت 
• اجرای برنامه کشوری ارتقای سلامت دهان و دندان دانش آموزان ابتدایی
• اجرای برنامه ارائه خدمات سلامت دهان و دندان در قالب پزشک خانواده روستایی و شهری
• راه اندازی مراکز تجمیعی دندانپزشکی و فعال سازی شیفت عصر مراکز خدمات جامع سلامت 
• راه اندازی تعداد ۹۲ مرکز تجمیعی دندانپزشکی در کشور در سطح شهرها تا پایان سال ۹۵ 

سلامت جمعیت، خانواده و مدارس
• تبیین سیاست های کلی جمعیت
• ارائه راهکارها و پیشنهادهای اجرایی سازی سیاست های کلی جمعیت 
• شروع برنامه پیشگیری از ناباروری و کاهش عواقب قابل اجتناب
• افزایش بارداری های ارادی و برنامه ریزی شده، 
• کاهش بارداری های پرخطر
• کاهش سقط غیرقانونی و غیر شرعی
• بهبود کیفیت مراقبت های روتین بارداری، زایمان و پس از زایمان در کلیه سطوح 
• بهبود کیفیت خدمات فوریت های مامایی به خصوص در بیمارستان ها و مراکز زایمانی
• افزایش دسترسی به خدمات فوریت های مامائی و زایمان، ترویج زایمان طبیعی و ایمن 
• فعال سازی کمیته های بررسی مرگ نوزادان در دانشگاه ها و مراکز درمانی 
• تدوین و چاپ کتب راهنمای جامع مراقبت کودک سالم و کتاب های پیشگیری از آسیب های کودکان 
• هماهنگی، همکاری و مشارکت با سازمان ها و نهادهای همکار در آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی 
• اجرای برنامه مدارس مروج سلامت درحدود۱۸۰۰۰مدرسه
• راه اندازی مراکز مشاوره بلوغ در مراکز استان ها 
• ترویج ازدواج سالم درجوانان
• اجرای نظام مراقبت سلامت جوانان درزمینه رفتارهای مخاطره آمیز
• راه اندازی سامانه خود مراقبتی برای میانسالان 
• تقویت برنامه خود مراقبتی در راستای کاهش علل مرگ زودهنگام
• کاهش بروز بیماری تالاسمی در کشور از ۱۰۰۰ تولد در سال به کمتر از ۲۰۰ مورد در سال
• مشاوره فرزند آوری به ۶۰ درصد از زوجین تک فرزند و بدون فرزند

سلامت محیط و کار
بهداشت محیط
• راه اندازی ۴۱ دفتر خدمات سلامت در دانشگاه های علوم پزشکی کشور
• تجهیز آزمایشگاه های مرجع بهداشت محیط و حرفه ای
• ارتقا برنامه وضعیت تجهیز بیمارستان¬ها به سیستم های غیر سوز بی خطر ساز پسماند با پوشش بیش از ۹۰ درصد
• ممنوعیت کامل استعمال مواد دخانی به ویژه قلیان در اماکن عمومی در۳۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور
• توسعه و اجرای برنامه ایمنی آب در کلیه مراکز استان های کشور، پایلوت برنامه ایمنی آب در ۳ سامانه آبرسانی روستایی 
• اجرای کمپین ملی " قلیانها را گلدان کنیم" از خرداد ماه ۱۳۹۵ تا کنون برای حمایت طلبی و فرهنگ سازی کاهش مصرف قلیان در جامعه
• ارتقای فعالیت سامانه بهداشت ۱۹۰ به صورت ۲۴ ساعته با همکاری بخش خصوصی و به کارگیری ۲۸ نفر کارشناس 
• دائمی نمودن استانداردهای ملی پیوست سلامت درقانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور
• عقد تفاهم نامه وزارت بهداشت با وزارت آموزش و پرورش و سازمان ملی استاندارد ایران در خصوص بهداشت مدارس و آرد و نان
• تشکیل کمیته های کشوری مدیریت پسماندهای پزشکی، و بهداشت محیط بیمارستانها
• پیشرفت 80 درصدی حذف قلیان در دانشگاههای بزرگ و شهرهای کلان