صورت مسئله ایدز پاک شده است/ تغییر علت ابتلا به ایدز در سال های اخیر

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ دهم آذرماه در تقویم به نام یک بیماری نامگذاری شده است، بیماری ای که با ورودش جهان را ترسناک تر از همیشه نشان داد، ویروسی مشترک میان انسان و حیوان که به سادگی زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار میدهد.

اوایل دهه هشتاد میلادی برای اولین بار بیماری ایدز در آمریکا مشاهده شد و برای انتشارش در جهان تنها چند سال نیاز بود؛ هر مبتلا به ایدز 10 انسان دیگر را در خطر ابتلا قرار می دهد. به همین بهانه به سراغ یکی از اولین فعالان این حوزه در ایران رفتیم. خسرو منصوریان، موسس انجمن احیای ارزش های انسانی، در خصوص ورود این ویروس  به ایران و مشکلات حال حاضر مبتلایان توضیحاتی به خبرگزاری برنا داد.

چه زمانی متوجه نیاز به فعالیت در حوزه مبتلایان ایدز شدید؟

انجمن حمایت یا همان احیا سازمانی است که در حوزه آسیب های اجتماعی کار می کند، به همین دلیل در ابتدای فعالیت مان به سراغ مدارس می رفتیم و درباره چگونگی آسیب ها در دبیرستان ها و راهنمایی ها آگاهی رسانی می کردیم، کم کم متقاضیان صحبت با پدر و مادر بچه ها آنقدر زیاد شد که حتی مدرسه را در یک مسجد جمع می کردیم یا چند مسجد را با هم تلفیق می کردیم تا بالاخره به مصلی شهرری رسیدیم و باز هم جا کم داشتیم.

در چند دهه گذشته دامنه آسیب ها گسترش غیرقابل کنترلی پیدا کرده بود و ما به فکر به راه انداختن یک خط تلفنی برای مشاوره افتادیم؛ مثلا کسی که رفتار پرخطر جنسی داشته یا مثلا قصد خودکشی کرده بود با ما تماس می گرفت مشاور ما با او صحبت می کرد. طبق آمارهایی که به دست آوردیم متوجه شدیم تعداد کسانی که در مورد «اچ آی وی» مشاور می گیرند بیشتر از دیگران بود و این اولین قدم ما برای بیماری ایدز بود.

برخورد با این بیماران را چطور شروع کردید؟ از کجا متوجه می شدید که باید به سراغ چه کسانی بروید؟

در دل تماس های تلفنی زنانی وجود داشتند که از طریق شوهرشان این بیماری را گرفتند. در واقع شوهرشان عموما یا افراد معتاد تزریقی بودند یا زندانی و با سرنگ مشترک تزریق می کردند و از این طریق همسران شان را مبتلا کرده بودند و متاسفانه در اثر این ارتباط فرزندان حاصل ازدوج شان نیز به ویروس ایدز مبتلا بودند. از طرف دیگر این افراد اغلب نکات لازم را برای زندگی با ایدز را رعایت نمی کنند و نه تنها به سراغ مصرف دارو نمی روند بلکه رفتار پرخطرشان شدت دارد.

حال فکرش را کنید به سر این خانواده چه می آید؟ با شدت گرفتن ویروس فرد به سادگی دچار بیماری های عفونی می شود و با یک بیماری ساده ممکن است از پا در آید، مادر خانواده به تنهایی با دو یا سه بچه مبتلا باید سر کند در حالی که برچسب تابوی اجتماعی بر او فشار می آورد، در آن دوران بیشتر اوقات کار به خودکشی مادر می کشید.

ما به سراغ این افراد رفتیم و کمک هزینه ای 100 هزار تومانی برای هر کودک مبتلا پرداخت کردیم تا دست کم مادر برای تامین شیرخشک و پوشک، سراغ تن فروشی نرود! پس از آن تصمیم گرفتیم به جای صرفا پرداخت کمک هزینه کاری یادشان دهیم مولد اقتصادی باشند.

چه آموزش هایی برای مادران مبتلا به ایدز در نظر می گرفتید؟

با این تصمیم راه حل بهتری پیش پایمان قرار گرفت، ما نام این مادران را به مادران حامی سلامت تغییر دادیم و برچسب زن ایدزی را کندیم. به آنها آموزش های بهداشتی و درمانی ارائه کردیم و اعتماد به نفس شان را بالا بردیم، این مادران امروز یک آموزشگر انسان هستند، آنها به دانشکده ها کارخانه ها، پادگان ها و جاهای مختلف می روند با روایات چگونگی ابتلایشان به این ویروس مردم را آگاه می کنند، این اطلاع رسانی از چند جهت مفید واقع شد؛ یکی اینکه جامعه ما را شناخت و دوم اینکه کسانی که مشکوک به ابتلا هستند می دانند مراکزی برای کمک به آنان به وجود آمده است.

آخرین آمار از مبتلایان چیست؟

وزیر بهداشت سال گذشته در یکی از مصاحبه هایش اعلام کرد «ما 100 هزار مبتلا به اچ آی وی داریم که از این 100 هزار، 70 هزار نفر نه خودشان خبر دارند و نه ما می دانیم که ایدز دارند» آنها همان کسانی هستند که می ترسند یا اعتقاد و اطلاعات لازم را ندارند و دقیقا همین افراد خطرناک ترین مبتلایان هستند.

در حال حاضر 30 هزار نفر آزمایش داده اند، یک سوم آنها مصرف کننده دارو هستند و دو سوم  همچنان دارو مصرف نمی کنند، یعنی می دانند بیمارند اما کاری برای بیماری شان نمی کنند، آنها هر روز سیستم دفاعی بدنشان ضعیف و ضعیف تر می شود و مستعد هجوم بیماری های عفونی فرصت طلب قرار می گیرد.

دچار مشکل در تامین دارو های مبتلایان نشده اید؟

فقط تامین داروهای اختصاصی بیماران مشکل نیست این افراد دچار هر بیماری که شوند با مشکل روبه رو خواهند شد، اگر هر شخصی دچار سرماخوردگی شود برای درمان آن به یک هفته ای زمان نیاز دارد اما درمان سرماخوردگی یک مبتلا به اچ آی وی سه ماه طول می کشد و حتی ممکن است او را از پای در بیاورد و این تنها بیماری ساده ای مانند سرماخوردگی بود چه برسد به سرطان، سل و ...

در حال حاضر حتی کمیته امداد هم مبلغ کافی برای تامین دارو های آنان در اختیار بیماران قرار نمی دهد و تامین هزینه های این افراد عملا غیرممکن است. اما کمک به بیماران درگیر ایدز مصداق یک آیه از قرآن است که می گوید «اگر مومن در راه قانونمندی که خدا آن راه را برای رسیدن به مقصود قرار داده کوشش کند، خدا هم راه را برایش باز می کند و نشان می دهد.»

مرکز «وی سی تی» چه زمانی تشکیل شد؟

مرکز وی سی تی یک مرکز داوطلبانه و محرمانه تست اچ آی وی ایدز به صورت رایگان است؛ یعنی هر کسی می تواند مراجعه کند و به صورت محرمانه مشاوره شود در صورتی او مشکوک به ابتلا باشد بدون پرسیدن حتی نامش از او تست خواهیم گرفت اما در صورت ابتلا این شخص به سیستم درمانی و بهداشتی کشور معرفی می شود و یک بار دیگر آزمایشی به نام لایزا که آزمایش قوتی تر و مطمئن تری را خواهد داد.

از زمان ورود این ویروس تا ابتلای شخص به ایدز مدت مشخصی دارد؟

از ورود اچ ای وی تا ایدز در هر فرد متفاوت و بسته به بار ویروسی و طبیعتا سیستم دفاعی بدن فرد است، به همین دلیل به خاطر داشتن اینکه ایدز با اچ آی وی تفاوت دارد مهم است و اچ آی وی یک ویروس است و ایدز بیماری، طبیعتا من امروز که به اچ آی وی مبتلا می شوم ممکن است تا 10 سال وارد مرحله ایدز نشوم.

هرچه این زمان طولانی تر شود طول زندگی آنها هم بیشتر می شود؟

مشکل اصلی دقیقا طی همین زمان ایجاد می شود چراکه شخص ممکن است تا سال ها علائم بیماری را در خود نبیند و به صورت تصاعدی و حتی بدون اطلاع 10 نفر دیگر را مبتلا کند، به ویژه اینکه در حال حاضر در کشور ما عامل جنسی مهمترین عامل ابتلاست. در صورتی که و در ابتدا بسیاری از افراد از طریق خون های وارداتی آلوده بود بیمار شده بودند و پس از آن از طریق تزریق سرنگ مشترک و در نهایت مادر به کودک و شیردهی مادر مبتلا می شدند.

پس از ساخت مرکز وی سی تی شروع به اطلاع رسانی کردیم و حالا افراد تست داوطلبانه می دهند و اگر احیانا مشکوک باشند به آنها رسیدگی می شود؛ مثلا فرد تجربه رابطه محافظت نشده مرد و زن یا رابطه مرد با مرد را داشته باشد.

اما همه به مراکز مراجعه نمی کنند آنها چه می شوند؟

ما متوجه شدیم در برخی نقاط تهران وزارت بهداشت مرکزی برای آزمایش افراد در نظر نگرفته است، به ویژه در شهرک های اقماری و حاشیه شهر ها، در جایی مانند خاک سفید اغلب معتادها نشسته اند و با سرنگ مشترک تزریق می کنند وقتی به سراغ شان رفتیم ساعت ها با آنها صحبت کردیم و در خصوص اینکه چرا نیاید از سرنگی به زمین افتاده استفاده کنند توضیح دادیم. در نهایت آنها را به آزمایش تشویق کردیم حالا هم مرکز سیار نه تنها در تهران بلکه در شهرستان ها هم فعال است.

سال های اول مردم گارد عمیقی نسبت به ایران بیماری داشتند فکر می کنید این اطلاع رسانی ها چقدر از گارد مردم کم کرده است؟

پیش از هر چیز باید پرسید که چرا این گارد به وجود آمده است. این بیماری مثل سرطان نیست اما ما نسبت به کسی که سرطان دارد همانطور گارد داریم که نسبت به بیمار ایدز؟ ما متأسفانه بد ایدز را تعریف کرده ایم. بخشی از آن به دلیل ناشناخته بودن بیماری و بخشی از آن به دلیل طرد شدن و انگی است که به بیمار می زنیم، برای ایدز جمجمه مرده را با دو استخوان نشان می دهیم که زیر آن نوشته «طاعون ایدز».

نیاز جنسی یک نیاز طبیعی است و هر انسان سالم و متعادلی نیاز جنسی دارد و ما برای اینکه این جوانان رفتار جنسی نا متعارف نداشته باشند را نداشته باشند گفتیم که اگر این کار را کنی ایدز می گیری، نگفتیم روابط جنسی باید محافظت شده باشد، حفاظت یعنی اینکه من قبل از اینکه ارتباط داشته باشم و ازدواج کنم از داشتن رابطه جنسی پرهیز داشته باشم و این رابطه جنسی من باید در حریم خانواده باشد و من به غیر از همسر خودم، با چند شریک جنسی دیگر نباید ارتباط داشته باشم. خویشتن داری یکی از کارهایی است که باید انجام دهیم.

سال های پیش ما حتی پوستر چاپ کردیم که کسی که ایدز دارد نباید ازدواج کند، در صورتی که بیمار ایدز حتی می تواند صاحب فرزند سالم شود، اطلاع در مورد چگونگی رفتار با این بیماری یک آگاهی است اما ما اغلب آمدیم و صورت مسأله را پاک کردیم.

ممنوعیت وسایل پیشگیری از بارداری هم از همین دسته بود؟

امروز ما تنظیم خانواده را حذف می کنیم ولی در بسیاری از کشورها وسایل پیشگیری به صورت رایگان در دسترس مردم قرار می گیرد و سیر صعودی و ابتلا به اچ آی وی به نزولی تبدیل می شود اما چون در کشور ما چنین روابطی محدود است و صورت مسأله را پاک کردیم مثلا به ترکیه و دبی و مالزی رفته و با ایدز برگشته و دختران دیگری را با رابطه جنسی خود مبتلا کرده و دیگران به دیگران و... مبتلا شده اند.

شیوع ایدز در مردان بیشتر است یا زنان؟

در آمار جهانی زنان بیشتر درگیر هستند ولی در کشور ما مردان، در واقع فیزیک زنان به صورتی است که در یک رابطه جنسی شانس ابتلای زنان به این ویروس بیشتر است اما به دلیل اینکه در ایران اغلب از طریق اعتیاد دچار می شدند و در سال های گذشته آمار مردانی که درگیر اعتیاد می شدند بیشتر بود در ایران نیز آمار ابتلای به ایذر بیشتر مردانه بود. اما متاسفانه امروز با بالا رفتن تعداد زنانی که دچار اعتیاد می شوند و همچنین پایین آمدن سن مصرف مواد مخدر ممکن است شاهد تغییر این آمار باشیم .

در حال حاضر توزیع علت ابتلا به چه صورتی است؟

از کل تعداد 34 هزار و 949 نفر فرد شناخته شده و کسانی که آزمایش داده اند 84 درصد آقایان و 16 درصد خانم ها هستند و 0/53 درصد هم بی اطلاع هستیم و نمی دانیم که چه جنسیتی دارند  که کودکان جزو همین گروه هستند. از طرف دیگر  39 درصد اعتیاد تزریقی، 41 درصد روابط جنسی، 30 درصد مادر به کودک و 1/8 درصد راه های ابتلا را نمی دانیم.