عاملی که هوش و حافظه اتان را دو برابر می کند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، سندی که از گذاردن تاثیرات مثبت بر اساس روش ­های معمول پرورش هوش، نظیر تست­ های رایج هوش، حکایت دارد، نامطمئن است. نتایج مثبت در اغلب موارد بر روی افرادی بدست آمده است که فقط یک­ سری از بازی­ ها و تمرین ­های خاصی را انجام می ­دادند.

اما یک مطالعه­ جدید جالب که در نشریه Cognitive Neuroscience منتشر شد این قضیه را مطرح می­ کند که ادغام ورزش­ های سنگین با روش­ های متداول پرورش هوش و حافظه ممکن است طی گذر زمان، تاثیرات هر دو را بر روی توانایی ذهنی­ مان بیافزاید، حتی در افرادی که ذهن­شان خوب کار می­ کند.

اکثر ما از پیچیدگی­ نظام حافظه­ مغزمان مطلع نیستیم. حافظه­ ها انواع مختلفی دارند که نوعی از آن­ ها شامل گردآوری جزئیات تصاویر اشیا و چهره­ های اشخاص، آزمون آن­ ها با اشیا و چهره ­های مشابه و نوعی دیگر حافظه ­ای”متمایز” که به محل و زمان دیدن این موارد می ­پردازد، می ­باشد. این خاطره ­ها در هیپوکامپ، مرکز اولیه یادآوری مغزمان، ایجاد و ذخیره می شوند.

مطالعات قدیمی که بر روی نمونه­ های حیوانی صورت گرفت نشان داد که ورزش کردن سبب شکل­ گیری تعداد زیادی از سلول­ های جدید مغزی در هیپوکامپ می­ شود. مکانیسم عمل آن احتمالاً با بوجود آوردن مواد خام یا به اصطلاح “کانواهای توخالی” و نوشتن خاطره­ های جدید و قوی بر روی آن­ ها باعث توسعه و گسترش انواع و اقسام حافظه­ ها خواهد شد.

برنامه­ هایی که به طور معمول برای پرورش هوش و حافظه انجام می­ شوند بدیهی است که تاثیرات محدودتری دارند. تحقیق انجام گرفته در افراد تحت آزمایش، مشخص کرد که این دست از برنامه­ ها فقط آن بخش خاصی از حافظه­ را که می­ سنجد، تحت تاثیر قرار می­ دهند؛ برای مثال، افرادی که روزانه جدول­ های کلمات متقاطع را حل می­ کنند شاید در حل تمرین­ های بیشتر از این دست موفق ­تر از سایر افراد عمل کنند اما این دلیل نمی ­شود که یادشان بماند مثلاً آخرین ­بار کیف پول­شان را کجا گذاشته ­اند.

با یک پژوهش جالب توجه که بر روی یک حیوان صورت گرفت محققان دریافتند که هر نوع اقدام به یادگیری و تفکر، مثل موردی که طی پرورش هوش و حافظه انجام شد، می­ تواند دوام و کارایی سلول­ های جوان مغز را بالا ببرد.

برای درک این مسئله، دانشمندان اقدام به مطالعه بر روی گروهی از دانشجویان جوان و سالم کردند که البته این افراد دارای حافظه­ های بسیار قوی بودند.

آن­ها در نهایت ۹۵ مرد و زن جوان را دعوت کردند که هیچ کدام تا آن زمان، تمرین­ های ذهنی و زیبایی­ اندام نکرده­ بودند. پژوهشگران حین گرفتن آزمون، از اشخاص خون می ­گرفتند و نوع ورزش­شان را کنترل می­ کردند.

سپس آن­ ها افراد تحت مطالعه را به ۳ گروه تقسیم کردند: از یک گروه که گروه شاهد نامیده شد خواستند که به زندگی عادی­ شان ادامه دهند. گروه دیگر هم­زمان با ورزش های سنگین هوازی با دوچرخه ثابت، به آزمایشگاه فیزیولوژی دانشگاه ۳ بار در هفته ارجاع داده می­ شدند و به مدت ۲۰ دقیقه از آن­ها گزارش تهیه می­ کردند. جنیفر هایز، استادیار دانشگاه مک­مستر که این مطالعه را رهبری می­ کرد “نوع سنگین”ورزش را در نظر گرفت چراکه آن­ یک”تحریک فیزیکی قوی”است که به سرعت منجر به تناسب اندام­شان خواهد شد. گروه سوم همان برنامه ورزشی را انجام دادند مضاف براین که به مدت ۲۰ دقیقه قبل یا بعد از ورزش، یک تست طراحی شده توسط کامپیوتر دادند که اجرا آن هم توسط کامپیوتر بود. این نوع تست، شامل یک دسته چهره مشابه که باید آن­ها را به یاد می ­سپردند و با تصاویر درستی که به شکل تصادفی برای آن­ ها روی صفحه نمایش قرار می­ گرفت، تطبیق می­ دادند. این برنامه بایستی طبق نتایج قبلی، توانایی آنان را در به­ خاطر سپردن چهره­ ها افزایش می­ داد.

گروه ­ها به مدت ۶ هفته به تمرین­ های خود ادامه دادند و دریافت شد که آن­ هایی که تمرین­ های ورزشی کردند (چه افرادی که تست پرورش هوش داده بودند و چه کسانی که نداده بودند) در اغلب موارد در اجرای تست­ های حافظه موفق­ تر عمل کردند و هم­چنین لازم به ذکر است که این پیشرفت­ ها طیف وسیعی از انواع حافظه از قبیل تمیز دادن عکس­ های مشابه از هم (که اصلاً در گروهی که تست هوش دادند مطرح نبود)، را شامل می ­شد. قابل توجه­ ترین پیشرفت­ ها در حافظه در افرادی دیده شد که اولاً به بالاترین سطح از تناسب اندام رسیده­ بودند و ثانیاً در کنار ورزش کردن، آزمون­ های پرورش توانایی ذهنی را انجام دادند.

در کل اگر بخواهیم اثرات ورزش را در حافظه بیابیم باید خاطر نشان کرد که هر چقدر بیشتر تمرین زیبایی اندام انجام دهیم به حافظه­ های قوی­ تری دست خواهیم یافت که این اثر با دادن تست­ های مربوط به ذهن تقویت خواهد شد. دکتر هایز می­ گوید تمامی انواع و اقسام حافظه، اعم از حافظه دیداری، شنیداری و…(حتی آن گروه از حافظه هایی که در آزمون­ های هوشی مطرح نبودند) طی این فرایند قوی ­تر می ­شوند.

اما نتایج بدست آمده برای همه افراد، یکسان نیست. با وجود تمرین­ های سخت، اصلاً برخی افراد به ندرت به موفقیت چشم­گیری رسیدند. دکتر هایز و همکارانش، براین باورند که احتمالا”مقصر، سنگینی بیش از حد تمرینات بوده است که همین ویژگی باعث تولید مقادیر زیادی از هورمون­ های استرس در اشخاص خواهد شد. ترشح هورمون­ های استرس در مقادیر زیاد، تاثیرات منفی بر روی واکنش ­های طبیعی بدن و مغز، به فعالیت­ های مختلف خواهد شد.

او می­ گوید: این اشخاص احتمالاً با انجام­ دادن تمرین­ های متفاوت و سبک­ تر، قادر خواهند بود که به نتایج بهتری دست یابند.

به زودی دکتر هایز و همکاران، مطالعه ­ای را بر روی اثرات انواع و مقادیر مختلفی از تمرین­ های پرورش هوش و حافظه و ورزش بر حافظه، که افراد پیرتر را در بربگیرد شروع می­ کنند. آن­ ها هم­چنین امیدوارند که وضعیت افراد تحت آزمایش را برای مدت طولانی ­تری پیگیری کنند تا مشاهده کنند، اثرات مثبت به دست آمده متوقف شده ­اند یا پیشرفت کرده ­اند!

دکتر می ­گوید: اما تاکنون، یافته­ ها حاکی از آن است که هم تمرین بدنی و هم تمرین ذهنی ممکن است باعث بیشترین میزان تقویت برای هوش و حافظه­ مان باشد. او در ادامه می­ افزاید: لازم نیست نوع تمرین­مان خیلی سخت و پیچیده باشد؛ من به یاد سپردن جزئیات یک چهره دوست ­داشتنی یا تصویر یک منظره را قبل یا بعد از هر بار ورزش، پیشنهاد می ­کنم. این قضیه می ­تواند یک گستره­ ای از اثرات مثبت روی حافظه­ مان برجای بگذارد.