راه پر پیچ و خم دخترانی که مادر می شوند/ سالانه ۱۷۰۰ کودک تحت فرزند خواندگی قرار می گیرند

به گزارش خبرنگار حوزه زنان خبرگزاری برنا، تا قبل از سال 1392 و تصویب قانون جدید حمایت از کودکان بدسرپرست و بی سرپرست، طبق قانون پیشین،تنها خانواده هایی که 5 سال از بچه دارنشدنشان گذشته بود حق اخذ سرپرستی کودکان تحت پوشش بهزیستی را داشتند اما با تصویب قانون جدید حمایت از کودکان بدسرپرست و بی سرپرست در سال 1392، زنان مجرد با حداقل 30 سال سن نیز از تاریخ تصویب این قانون حق داشتن سرپرستی کودکان تحت حمایت بهزیستی را بدست آوردند.  تصویب این قانون آرزوی خیلی از زنان مجرد که پیش از این شاید مادر شدن را رویایی دست نیافتنی می دانستند، برآورده ساخت.

محمد نفریه، مدیر کل دفتر امورکودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور در خصوص نظارت هایی که از سوی بهزیستی بر روند فرزندخواندگی دختران مجرد صورت می گیرد به خبرنگار برنا گفت .

نفریه با بیان اینکه  قوه قضاییه، دادگاه های، دادستانی، اداره سرپرستی، سازمان بهزیستیف ثبت احوال، نیرو انتظامی، از جمله دستگاه هایی هستند که در جریان فرزندخواندگی دخیل هستند ادامه داد : «وقتی متقاضیان فرزندخواندگی توسط ارگان های دخیل در امر فرزندخواندگی تایید شدند،  در نوبت پذیرش فرزندخوانده قرار می گیرند. پس از رسیدن نوبت و انتخاب کودک مورد نظر، حکم 6 ماه سرپرستی آزمایشی برای آن ها صادر می شود.»

نفریه در خصوص آزمایشات و نظارت های بهزیستی بر خانواده ها و دختران مجردی که در نوبت پذیرش اخذ فرزند هستند گفت: « طی 6 ماه اول، خانواده ای که فرزندی را به سرپرستی گرفته اند، تحت نظارت سازمان بهزیستی قرار می گیرند. در طی این 6 ماه، نظارت ها و آزمایشات سازمان بهزیستی، به صورت بازرسی دوره ای از خانواده و محل اسکان خانواده متقاضی، بررسی وضعیت سلامت و خدمات بهداشتی کودک ، وضعیت روابط عاطفی در خانواده متقاضی فرزند خواندگی، وضعیت تحصیلی و ... مبنی بر روش ها و اصول خاصی خواهد بود و نتیجه بررسی های موجود توسط بازرسان در فرم های مربوط پر شده و تایید خانواده یا رد صلاحیت خانواده توسط بازرسان به سازمان بهزیستی اعلام خواهد شد.»

او در خصوص دقت و اقدامات مددکاران برای بررسی دقیق و کامل وضعیت کودک و جلوگیری از ایجاد مشکلات بعدی گفت: « رشد جسمی و بهداشتی کودک دقیق بررسی می شود .از نظر رابطه عاطفی هم بازرسان رابطه کودک و فرزند را بررسی می کنند و طبیعی است که کودکان عموما کمتر قادر به پنهان کاری هستند و با روش های مبتنی بر اصول روان شناختی که مددکاران ما استفاده می کنند، می توان  وضعیت کودک در خانواده ای که سرپرستی او را به عهده گرفته اند، مشخص  شود.حتی اگر کودک در سنی باشد که قدرت تشخیص داشته باشد، از خود کودک هم درباره روابط عاطفی اش سوال می شود.»

نفریه در ادامه گفت: « پس از آنکه  نظارت ها صورت گرفت و وضعیت کودک در شرایط مطلوبی بود و نظر سازمان درباره خانواده مثبت اعلام شد، حکم 6 ماه سرپرستی موقت، تبدیل به حکم سرپرستی دائم می شود.طبق قانون جدید، سرپرستی کودکانی که قبل تر تحت حمایت سازمان بهزیستی بوده اند و سپس خانواده ای سرپرستی آنان را عهده دار می شود، تا سن 18 سالگی تحت نظارت های دائم سازمان بهزیستی خواهند بود و چنانچه در هر زمانی، شرایطی که  قانون برای خانواده متقاضی سرپرستی در نظر گرفته است از بین رود، سرپرستی لغو خواهد شد. همچنین قابل ذکر است که  دستورالعمل های بهزیستی نظارت ها در 6 ماه اولیه را با فاصله زمانی کمتر و پس از آن با فاصله های زمانی 6 ماه و سپس 1 سال در نظر گرفته است اما نظارت ها تا سن 18 سالگی به صورت سالیانه ادامه خواهد شد و قطع نخواهد شد.»

نفریه در خصوص خانواده هایی که سرپرستی از آن ها سلب می شود گفت: « طبق قانون هر زمانی که شرایط اولیه که خانواده متقاضی ملزم است برای سرپرستی کودک داشته باشد، از بین رود، سرپرستی کودک نیز لغو خواهد شد. مواردی نادری هم وجود دارد که بازرسان بهزیستی متوجه عدم صلاحیت خانواده شده و سرپرستی کودک را از خانواده سلب نمایند اما همانطور که گفته شد با توجه به تعداد زیاد متقاضیان و انتخاب بهترین متقاضی از بین آنها،  تنها موارد خاصی  تنها موارد خاصی بدین صورت پیش می آید.»

وی در خصوص تعداد خانواده هایی که ممکن است به هر دلیل از سرپرستی کودک مورد نظرشان منصرف شوند گفت: « گاهی پیش می آید که خانواده ای که متقاضی فرزندخواندگی بوده است، به دلایلی من جمله طلاق، بیماری های جسمی و روحی  که برای کودک عارض می شود و ... از امر فرزندخواندگی منصرف شوند هر چند که اکثرا سرپرستی کودک را بر عهده می گیرند و کودک را پیش خود نگه می دارند.»  

او در خصوص نظارت های سازمان بهزیستی  برای بانوان مجرد متقاضی فرزند گفت: « تمام نظارت هایی که در بالا برای خانواده های ذکر شد، عینا برای  بانوان مجرد نیز اعمال می شود.»

او در خصوص تعداد کودکانی که هر ساله از بهزیستی به طریق فرزندخواندگی خارج می شوند گفت: « سالانه حدود 1600 تا 1700 کودک تحت پوشش بهزیستی توسط خانواده ها به فرزندخواندگی قبول می شوند. کودمان تحت پوشش سازمان بهزیستی جز فرزندخواندگی به طرق دیگری نیز از حمایت سازمان خارج می شوند از جمله این راه ها را می توان واگذاری به خانواده ها، امین موقت اشاره کرد. من حیث المجموع می توان گفت حدود 2800 کودک سالانه از بهزیستی خارج میشوند. در واقع سالانه 20 تا 30  درصد کودکانی که بهزیستی سرپرستی آنان را بر عهده دارد از سازمان خارج می شوند که عدد خوبی است و می توان گفت بالای 90 درصد کودکان قابل واگذاری، از سازمان خارج می شوند و عمده  کودکانی که از سازمان بهزیستی خارج نمی شوند، عموما غیرقابل واگذاری اند از جمله اینکه دارای معلولیت شدید هستند، سنشان از سنی که قابلیت واگذاری را داشته باشند بیشتر است، پدر و مادر زندانی دارند که در صورت آزادی، فرزندشان به آن ها بازگردانده می شوند، بدسرپرست هستند و... لذا قابل واگذار شدن، نیستند.»

محمد نفریه در خصوص کودکان معلول اذعان داشت: « بیش از ده درصد کودکانی که سالانه واگذار می شوند، کودکان معلول و یا دارای بیماری  هستند.»

مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه نوزادان دختر، بیشتر متقاضی برای فرزندخواندگی را دارند گفت: « دید جامعه باید نسبت به امر فرزندخواندگی تغییر کند زیراکه با توجه به قانون جدید کودکان و نوجوانان تحت پوشش بهزیستی  تا 16 سالگی بدون در نظر گرفتن جنسیت و حتی کودکان و نوجوانان  دارای معلولیت و بیماری هم قابلیت واگذاری به فرزندخواندگی را دارند لذا محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.»