خمیدگی قامت جدی ها زیر فشار کمدی های پرفروش سینما!

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برنا؛ اقتصاد فرهنگ و سینما در شرایط فعلی به نحوی شده که فیلم ها از حالت فرهنگی بودن خارج شده اند و به سمت تجاری سازی سوق داده شدند؛ حتی فیلمسازان جدی هم دوست دارند بخت خود را برای ساخت فیلم های کمدی امتحان کنند تا شاید چیزی بیشتر از فیلم های جدی نصیبشان شود. در حال حاضر به کار بردن لفظ کمدی برابر شده با فیلم هایی که به کیسه خنده تبدیل شده اند و قرار نیست در عین طنازی محتوای مهمی را به مخاطب منتقل کنند. در دهه 60 کمدی کم نظیر «اجاره نشین ها» از داریوش مهرجویی یا حتی فانتزی «من زمین را دوست دارم» ابوالحسن داوودی بیشتر برای مخاطب خنده دار و سرگرم کننده بود و حرفی برای گفتن داشت. حالا کافی است نگاهی به فیلم های پرفروش گیشه مانند «هزارپا» از ابوالحسن داوودی که قبلا فیلم جدی «رخ دیوانه» را از او دیدیم، بیندازید تا متوجه شوید کارگردان برای کشاندن مخاطب به سالن سینما از هیچ نوع شوخی اعم از جنسی و غیرجنسی فروگذار نکرده است. این کمدی های پرفروش گردن فیلم های جدی که ممکن است ساختار خوبی داشته باشند، فشار می دهد و حتی آن ها را به انزوا می کشاند. این موضوع که مردم به سمت کمدی گرایش دارند، حقیقتی غیرقابل انکار است، اما آیا این موضوع می تواند مجوزی برای ساخت هرنوع خوراک فرهنگی باشد؟... در گزارش پیش رو با یک کارگردان و یک تهیه کننده صحبت کردیم تا از جریان حاکم و کمبود سالن برای فیلم های جدی صحبت کنند.

رقیه توکلی: عدالت در اختصاص سالن راهکاری برای جدی سازهاست!

رقیه توکلی کارگردان فیلم «مادری» در پاسخ به اینکه آیا سینمای کمدی به فیلم های اجتماعی و جدی لطمه می زنند، به برنا گفت: زمانی که فیلم خودم اکران می شد و به فیلم هایی که در حال اکران هستند، نگاه می کنم، متوجه می شوم که تنها مردم در این ماجرا تأثیرگذار هستند، بلکه کسی که سالن در اختیار این فیلم ها قرار می دهد، به سود شخصی خودش فکر می کند و سرمایه گذاری می کند. 

توکلی ادامه داد: گاهی می بینیم فیلم کمدی در حال اکران شدن است ممکن است بیش از 100 سالن داشته باشد، اما یک فیلم جدی تنها 20 سالن دارد. وقتی تعداد سالن ها و صندلی ها و تبلیغات زیاد باشد، این اتفاقات برای فیلم های جدی نمی افتد. اخیرا چند فیلم کمدی را دیدم و فکر می کنم استقبال بیش از حد از این نوع فیلم ها به دلیل شرایط اجتماعی جامعه و خوب نبودن حال مردم است. این تفریحی است که برای آن هزینه می کنند و دلشان می خواهند شادی کنند و دقیقا مسأله ای است که سطح سلیقه باز می گردد. 

او با بیان اینکه شاید ما باید فیلم های کمدی بسازیم که لذت ببریم، افزود: ما فیلم های کمدی خوبی در تاریخ داشتیم که فروش بالا و بار فرهنگی خوبی داشتند. اگر آن اتفاق بیفتد، کسی که فیلم اجتماعی می سازد نمی تواند اعتراض کند که چرا اتفاق لازم برای فیلمش نمی افتد. مشکل اینجاست که بعضی فیلم ها به قدری حس هنری و آرتیستی لازم را ندارند که شاید این مسأله سینماگران را ناراحت می کند. فیلم های اجتماعی در حال حاضر ظرفیت فروش فیلم های کمدی را ندارند و باید از آن ها حمایت شود. 

او در پاسخ به این پرسش که چقدر صاحبان پخش و سرمایه داران به این قضیه کمک می کنند، گفت: من حتما به مخاطب و گیشه ام فکر می کنم، اما این به کسانی باز می گردد که در رأس قرار گرفته اند. 

توکلی با بیان اینکه گاهی به قانونی که وضع می شود، عمل نمی کنند، خاطرنشان کرد: به ما می گویند پروانه سینمایی بگیرید و هزاران مرحله به پیش بروید، اما برای یکی با پروانه ویدئویی همان اتفاقاتی رقم می خورد که برای من رقم می خورد. خیلی ها از این ماجرا گله مند هستند، چون وقتی فیلمساز اولی مانند من که به سراغ ساخت فیلم می رود، این قانون وجود دارد، اما برای دیگران این قانون نیست. 

ساسان سالور تهیه کننده فیلم «تمشک» با تأیید اینکه سینمای کمدی به سینمای جدی ضربه می زند، در خصوص روند حاکم بر سینما به برنا گفت: این به دلیل عملکرد سال های قبل است. سیاست گذاران کلان فرهنگی به این دلیل که بتوانند سینما را به هر نوعی پر کرده و یک گزارش کاری تحویل مقامات بالاتر از خود بدهند، این کارها را انجام دادند. در حال حاضر سینمای ما از این موضوع لطمه می خورد و بدتر هم می شود. 

او با یادآوری اینکه جدی سازها نیز این روزها کمدی می سازند، بیان کرد: تعدادی از سینماگران ما در عرصه جدی فعال بودند و برای اینکه از گود رقابت خارج نشوند، به فیلم های کمدی روی آوردند؛ یعنی این روزها هرچه فیلم ها از درون تهی تر باشد، بیشتر از آن استقبال می شود. در حال حاضر از کمدی های ناب مانند «اجاره نشین ها» که سال ها پیش سراغ داشتیم، فاصله گرفتیم. «اجاره نشین ها» کمدی بود، اما قصه و پیامی داشت و قصه و داستان و بازی با یکدیگر بود. در حال حاضر کمدی ها تبدیل به لوده بازی شدند و باید از طریق تیزرهای تبلیغاتی شرایط را طوری رقم بزنید که با دیدن تیزر به دیدن فیلم ها بیایند. 

سالور با اشاره به اینکه سینمای جدی ما خواه ناخواه تحت تأثیر این داستان قرار گرفته و هیچ ایرادی ندارد در سال چند فیلم کمدی داشته باشیم، افزود: باید فضایی برای فیلم های کمدی ایجاد شود، نه اینکه در کورس رقابت فیلم های سینمایی فیلمی با بیشترین سالن به عرصه رقابت می آید و یک فیلم اجتماعی سالن هایی بسیار کم دارد. این مقداری خواه ناخواه ما و صنعت فیلمسازی را دچار مشکل می کند. انگار تنها باید گزارش داده شود که بلیت های سینما فروش می رود و سالن های سینما رونق دارد و مردم خوشحالند. این نشان می دهد سیاست گذاری کلان مملکت اشتباه است و جایی برای فیلم های اجتماعی، فرهنگی و مستقل باقی نمی ماند. هیچ رانتی هم وجود نداشته است که این فیلم ها ساخته شود و همین فیلم ها نیز از گود رقابت خارج می شوند. 

تهیه کننده «آمین خواهیم گفت» یادآوری کرد: همین الآن برای سرگروه فیلم «هایلایت» دچار مشکلیم، چون اجازه رخ نمایی به چنین فیلم هایی داده نمی شود و پخش کننده به فکر سودجویی و پرکردن جیب خودش است. برای اکران «تمشک» هم گفتم مافیایی در زمینه پخش وجود دارد که باید از بین برود تا سینمای ایران بتواند به رونق فکری و تفکری خودش برگردد. ما هرسالی پیش رفتیم، به نظرمان رسیده که سینمای ایران قدرت تفکری بیشتری داشته است. 

سالور درباره سطح سلیقه مخاطب عنوان کرد: در حال حاضر اوضاع به نحوی است که ما برای مخاطب سلیقه تعیین کردیم که اگر فیلم طنز باشد مخاطب با اقبال مواجه می شود و اگر نباشد از آن استقبال نمی شود. در هیچ جای دنیا اقتصاد این طور نیست و این مثنوی هفتاد من است تا بتوانیم به ریشه یابی آن برسیم. ب

او در خصوص راه حل برون رفت از این مشکل نیز گفت: رای حل این موضوع یا تلاشی صورت نمی گیرد یا قرار نیست تلاشی صورت بگیرد، چون امکان این وجود دارد که با راهکارهای هنری اقداماتی انجام داد. ما سینمای هنر و تجربه را تفکیک کردیم، اما حمایتی از این گروه نمی شود و متقابلا هنروتجربه حمایتی از جریان فرهنگی نمی کند. در حال حاضر فیلم هایی که پروانه نمایش سینمایی ندارند و به صورت ویدئویی ساخته شده اند، در هنروتجربه نمایش داده می شوند و این موضوعات نیز آسیب ایجاد می کند.