پسر کو ندارد نشان از پدر !

همانطور که پیش بینی می شد فیلم «معکوس» ساخته پولاد کیمیایی اثری بود نزدیک و شبیه به آنچه این بازیگر جوان از مکتب مسعود کیمیایی به همراه دارد.

به هرحال مسعود کیمیایی یکی از کارگردانان مؤلف و صاحب سبک در ایران است که روی ادبیات بسیاری از کارگردانان و نویسندگان سینما و حتی تلویزیون ما  تاثیر گذار بوده است.

سبک و سیاق مسعود کیمیایی در سال های دور، از «قیصر» تا «سربازان جمعه» تا «رئیس» و... اصولا افراد مختلفی را تحت تاثیر خود قرار داده و بسیاری از نویسندگان نسل های بعدی نیز تحت تاثیر ادبیات خاص کیمیایی می نویسند.

بی شک بسیاری از کارگردانان نیز براساس توجه و قرابت ذهنی که با کارگردان قاتل اهلی دارند به سبک او روی صندنلی کارگردانی می نشینند و هدایت قصه و کارگردانی را به شیوه او پیش میبرند. در برخی ار اوقات دیده شده است که پلان به پلان های کیمیایی نعل به نعل در فیلم کارگردانهای دیگر تکرار می شود. بدیهی است که پولاد کیمیایی هم  مسیری را برود که خیلی ها به دنبال پدرش رفته اند. 

«معکوس» فیلمی از خانواده کیمیایی این بار به نویسندگی و کارگردانی پولاد کیمیایی و تهیه کنندگی مسعود کیمیایی است که همه حس و حال فیلم استاد را می خواهد منعکس کند اما حتما این کار آسان نیست. 

بی شک با آغاز فیلم و تعریف شخصیت ها با کمی نگاهی به روزتر می شد تشخیص داد تمام شخصیت های مسعود کیمیایی در فیلم پسر حضور دارند اما آیا می توانند هدف قصه را به همان شیوه منعکس کنند یا خیر؟

خط و ربط اتفاقات چیده شده در فیلم و نوع قصه گویی، برگرفته از سینمای کیمیایی است که می توانست فیلمی به مراتب معمولیتر از پولاد کیمیایی حاصل شود، اما «معکوس» فیلم متوسط رو به بالایی است که می خواهد قهرمان و ضد قهرمانش را در یک قصه مندرس به روز، جذاب در بیاورد و این مشخصا تحت تاثیر مکتب کیمیایی است. فیلم پر از نگاه ها و لحظه های درست و کارگردانی قابل دفاع و  کلاسیک است که بیشترین لحظات فیلم نامه را که  از لحاظ نگارش و نوع دیالوگ نویسی و ارتباط شخصیت ها روی کاغذ در آمده به خوبی به مخاطبش منتقل می کند. 

اما نکته ای که در مورد فلیم پولاد کیمیایی پر واضح است بازی بازیگرانی است که به تفکر کارگردان نزدیک شده اند و می دانند در این مکتب نمی توان با هر نوع از جنس بازی و حتی لحن و گویش ماندگار شد. 

مسعود کیمیایی اصولا در کارهایش به بازی اعتقاد دارد، اگر به سبک و سیاق مسعود کیمیایی انتخاب بازیگرانش در فیلم های مختلف نگاه کنیم متوجه می شویم که  او بخشی از مسیر فیلم  را با اتکا به انتخاب درست بازیگرانش طی کرده است.

در فیلم «معکوس» نیز انتخاب بازیگر ها بی شباهت نیست به انتخاب بازیگر در فلیم های استاد به هرحال پولاد کیمیایی با نگاهی نزدیک به تفکر پدر (هرچند که می تواند ادعا کند که با استقلال ذهنی پیشتازی کرده است)  از همان مکتب است و می شود نگاه داشت که انتخاب بازیگر ها براساس همان نگاه اتفاق افتاده، با این تفاوت که بازی ها در برخی لحظات خوب و اما در برخی از لحظات رها شده است .

قابل حدس است که پولاد کیمیایی در هدایت تیم  بازیگری فیلمش و در  برخی از اوقات نتوانسته تفکرش را به بازیگرانش  منتقل کند. به هرحال هدایت بازیگر یکی از بخش های مهم در کارگردانی فیلم است  و اصولا کارگردانان بزرگ بخشی از توانمندیشان به هدایت بازیگران خلاصه می شود. 

مثلث بابک حمیدیان، شهرام حقیقت دوست و علیرضا کمالی نژاد همان تشکل مرسوم آثار کیمیای از قهرمان و ضد قهرمان است که با حضور یک رفیق بامرام کامل می شود. 

لیلا زارع یکی از بهترین بازی های زندگی حرفه ای ش را انجام داده  و با حضور متفاوت فرصتی را تجربه کرده تا از نقش های معمول فاصله بگیرد و این شانس را داشته که، در خانواده کیمیایی نقشی را بازی کند که شاید تا پایان عمر حرفه اش شانس اجرای آن را نداشته باشد.

شهرام حقیقت دوست این پتانسیل را در بازیگری دارد و داشته و در این جا نیز دیده شد که می تواند بازیگری از مکتب کیمیایی باشد. 

اکبر زنجانپور که اصولا  همیشه خوب درخشان است و در برخی لحظات خارق العاده،  در بخش آقا رضای فیلم معکوس بلوغش را در بازیگری به رخ می کشد ، صدا، استایل و حرکات درست او در بازیگری و البته کلاهش در این فیلم شاید خیلی ها را به یاد سکانس معروف بازی مهدی فتحی در فیلم «اعتراض» کیمیایی بیندازد.

علیرضا کمالی نژاد و بابک حمیدیان  بیش از آنکه  نمره قبولی از  بازی در فیلم «معکوس» بگیرند  نمره قبولی در خلق یک شخصیت با تفکر  خانواده کیمیایی میگیرند چرا که در نقش قهرمان و ضد قهرمان فیلم شبیه هستند  به آنچه معمولا استاد می خواهد .

فیلم «معکوس» قدم اول اما محکمی برای پولاد کیمیایی محسوب می شود چرا که به قول خودش بعد از سالها عمو و خاله گفتن به کارگردانهای بزرگ سینما باید به صندلی کارگردانی تکیه محکمی بزند.