وضعیت بافت‌های فرسوده کشور بعد از گذشت یکسال از دستور رئیس جمهور

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، یک سال پیش، نزدیک به دهه فجر، رئیس جمهور  در مصاحبه ای  تلویزیونی از بازسازی بافت های فرسوده کشور خبر داد و گفت: «کلنگ اولین نوسازی بافتهای فرسوده در دهه فجر زده می شود.» با توجه به یکساله شدن این مصاحبه تلویزیونی، نگاهی داشته ایم به وضعیت طرح بازسازی بافت های فرسوده کشور با توجه به دستور صریح ریاست جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه با یکی از مقامات وزارت راه و شهرسازی.

کامبیز مشتاق گوهری، مدیرکل طرح ریزی شهری وزارت راه و شهرسازی در مصاحبه با خبرنگار برنا در این باره گفت: نقاط بسیاری از بافت های فرسوده کشور آبستن حوادث مختلفی هستند. با توجه به اینکه کشور ما یک کشور زلزله خیز است اتفاقات ناگواری در انتظار بافت هایی است که نیازمند به بازسازی هستند.

وی با تاکید بر اینکه کیفیت بسیاری از بناهای بافت فرسوده کشور مناسب سکونت و زندگی شهروندان نیست افزود: اکثر این بناها در محل های نامناسب شهری و عمومی قرار دارند. در بازسازی این مناطق صرفا بحث تخریب وجود ندارد بلکه این بناها ممکن است با وجود در امان بودن اما محلی امن برای سکونت و زندگی شهروندان ایرانی نباشد.  

وی افزود: ضرورت احداث اماکن آموزشی و خدمات اجتماعی در فضاهای عمومی فرسوده کشور به شکل جدی وجود دارد.

مقبولیت پروژه های نوسازی با مشارکت مردم اتفاق می افتد

مدیرکل طرح ریزی شهری وزارت راه در پاسخ به اهمیت حضور مردم در پروژه های بازسازی بافت فرسوده گفت: در بحث‌های بازآفرینی شهری، بدون مشارکت و خواست مردم نمی توان یک مداخله پایدار، مقبول و مشروع را انجام داد.

مشتاق گوهری ادامه داد: پروژه‌های کلانشهری وقتی مشروعیت لازم از طریق مردم را نداشته باشد تبدیل به پروژه‌های ناقص می شوند. در صورت موفقیت این پروژه ها هم با این حال فقدان گرفتن مقبولیت از سوی مردم نتایج نامطلوبی را در آینده به وجود خواهند آورد.   

وی در توضیح موارد ناموفق عدم مشارکت مردم در بازسازی بافت های فرسوده گفت: در یکی از مناطق فرسوده تبریز مداخلات بسیاری برای بازسازی با صرف هزینه‌های دولت صورت گرفت اما در حال حاضر به دلیل عدم توجه به نظر مردم بسیاری از این فضاها خالی و بدون استقبال مردم مانده است. در میدان امام  علی ؛اصفهان نیز با وجود هزینه های گزافی که برای بازسازی و نوسازی بافت فرسوده صورت گرفته اما این طرح با استقبال مردم رو به رو نشده است.

وی تاکید کرد: توصیه ما مشارکت دادن مردم در پروژه هااست. این مشارکت ها هم تضمین‌کننده پایداری پروژه است هم به این پروژه ها مشروعیت لازم را می‌دهد. مهمترین بحث بازآفرینی بافت های فرسوده مشارکت مردم است.

مشتاق گوهری گفت: در مناطقی که الگوهای درست بازآفرینی دنبال شده، مشارکت مردم نیز خوب بوده است اما تا زمانی که این پروژه ها دولتی دیده شوند مشارکت هم به حد مطلوب نخواهد رسید. نظر رئیس جمهور هم بر تسریع بازسازی بافت های فرسوده بود و از این رو وزیر راه و شهرسازی تغییر کرد تا وزیر فعلی با ماموریت محقق کردن این پروژه‌ها به فرآیند بازسازی بافت های فرسوده سرعت بخشد. . با وجود این، بنظر نمی رسد که افق این نوع مداخله گسترده و دولتی در پروژه های نوسازی بافت های فرسوده، افق روشنی باشد.

نوسازی با سرمایه سرمایه گذاران غیردولتی

طرح بازسازی بافت های فرسوده نیازمند به اعتبارات بسیار زیادی است. اصولا پروژه های عمرانی با هزینه های بالایی صورت می گیرند که پروژه های نوسازی و بازسازی به دلیل حساسیت بالایی که دارند هزینه های بیشتری را نیز طلب می کنند. کامبیز مشتاق گوهری در این باره به خبرنگار برنا گفت: بطور کلی کشور از نظر اعتباری در مضیقه است اما  تا به الان بر سرمایه‌ای که از سوی سرمایه‌گذارها برای اجرایی کردن این پروژه‌ها می رسد برنامه ریزی شده است. اما سرمایه‌گذارها هم با توجه به تغییراتی که در بازار مسکن و مصالح اتفاق می‌افتد نیاز به تضمین سرمایه‌هایشان دارند

بناهای تاریخی بافت فرسوده نیستند

کامبیز مشتاق گوهری در پایان درباره تفاوت انواع بافت‌های کشور و لزوم توجه به این تفاوت ها گفت: بسیاری از مناطقی که بافت فرسوده تلقی و نام گذاری می شوند بناهایی تاریخی هستند و برای حفظ و نگهداری از آنها صرفا باید آنها را مرمت کرد. فرسوده خواندن همه ساختمان هایی که نیازمند مرمت و بازسازی اند تقلیل دادن موضوع به یک عنوان اداری است و موجب می‌شود که همه‌ی این ساختمان ها با یک نگاه دیده شوند و از این رو تفاوت های آنها برای انجام بهتر و کارآمدتر بازسازی‌شان نادیده گرفته می شود.

وی افزود: بافت های شهری لزوما دارای ارزش تاریخی نیستند اما به دلیل بهره مندی از سازه های موثر و بالا بودن عمر مفید سازختمان نیازمند بازسازی هستند.

با توجه به دستور ریاست جمهوری و با وجود تعدد زلزله خیز بودن مناطق مختلف کشور بنظر برنامه‌ریزی بیشتر و به کارگیری مردم بومی برای نوسازی بافت های فرسوده کشور ضروری است. روزهای سخت زلزله کرمانشاه می توانند دیگر در تاریخ ایران تکرار نشوند اگر با نگاهی کارشناسی‌شده با نوسازی بافت‌های فرسوده کشور و به ویژه مناطق محروم مواجه شد.