مشارکت مردم در مدیریت شهری ضامن موفقیت در اجرای برنامه‌هاست

به گزارش گروه اجتماعی برنا؛ سکینه اشرفی در نشست هم‌اندیشی تهیه و تدوین برنامه توسعه مناطق شهر تهران که با حضور اعضای شورای شهر، مدیران شهری و کارشناسان در شهرداری تهران برگزار شد، با اشاره به تکالیف شهرداری برای تدوین برنامه شهر، منطقه و محله اظهار کرد: بر اساس تکلیف برنامه سوم شهر تهران و الزامات شورای شهر پنجم، شهرداری مکلف شده تا برنامه‌های پنج‌ساله توسعه‌ای را در سطوح مختلف تدوین کند که در حال حاضر برنامه سوم توسعه شهر تهران به تصویب رسیده و سطوح بعدی این برنامه که شامل برنامه توسعه مناطق و برنامه توسعه محلات است، باید انجام شود.

وی با اشاره به اینکه کار تدوین برنامه توسعه محلات برای 150 محله در حال انجام است، اضافه کرد: ما در سطح محله با کمک مردم به دنبال شناسایی مشکلات و راه‌حل‌های حل این مشکلات هستیم که به نظر می‌رسد، مشارکت مردم در برنامه‌ریزی می‌تواند علقه آنها به اجرای برنامه‌ها را نیز تا حل زیادی افزایش دهد.

اشرفی، برنامه مناطق را زنجیره واسط بین برنامه شهر و برنامه محلات دانست و گفت: شاخص‌های هدف برنامه توسعه شهر تهران باید در برنامه مناطق دیده شود و از سوی دیگر، به مشکلات و ظرفیت‌های هر منطقه نیز به طور ویژه در برنامه منطقه باید توجه شود.

معاون شهردار تهران، ادامه داد: برنامه منطقه باید دارای همبستگی و پیوستگی با برنامه شهر و محله بوده و بتواند منابع موجود را در راستای اهداف پیش‌بینی شده، سامان دهد.

اشرفی، توجه به امکانات و ظرفیت‌های هر منطقه را موضوع اساسی در تدوین برنامه مناطق دانست و اظهار کرد: هر منطقه دارای ظرفیت‌ها و امکاناتی است که اگر به این ظرفیت‌ها توجه شود، می‌تواند به رشد بیشتر منطقه کمک کند؛ البته شناسایی ظرفیت‌ها باید با کمک و مشارکت مردم باشد تا نقش مردم در اجرای برنامه‌ها پررنگ دیده شود.

ضرورت هماهنگی مدیریت شهری با دستگاه‌های اجرایی

محمدحسین شریف‌زادگان، وزیر اسبق رفاه و تامین اجتماعی و استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، در این نشست، به موضوع لزوم جلب مشارکت دستگاه‌های بخشی در سطح شهر اشاره کرد و گفت: نهادهای زیادی مانند پلیس، آموزش و پرورش، اداره آب و فاضلاب، اداره برق و شرکت گاز و غیره در سطح شهر هستند که مانند شهرداری خدمات عمومی ارائه می‌دهند اما از شهرداری دستور نمی‌گیرند و لزوماً در هماهنگی با شهرداری نیستند.

وی ادامه داد: مدیریت یکپارچه شهری در کشور ما وجود ندارد اما می‌توان با همکاری و ایجاد هماهنگی بین شهرداری و نهادهای بخشی بسیاری از خدمات را در سطح شهر به صورت هماهنگ و هم جهت ارائه کرد.

شریف‌زادگان، با اشاره به محدودیت‌های قانونی برای واگذاری مسئولیت‌ها به شهرداری‌ها گفت: قانون به دستگاه‌های اجرایی اجازه نمی‌دهد که وظایف خودشان را به سایر نهادها مثل شهرداری‌ها واگذار کنند اما در سطح پایین و بخشی، می‌توان هماهنگی در ارائه خدمات و انجام وظایف اجرایی کرد و سپس با مشاهده نتایج آن، به دنبال اصلاح قانون رفت تا قانون اجازه واگذاری این خدمات به شهرداری‌ها را بدهد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری اگرچه برای شهرداری‌ها لازم الاجراست اما برای سایر دستگاه‌ها ضمانت اجرایی ندارد؛ یا باید این مصوبات را نادیده گرفت یا اینکه با هماهنگی و همکاری، زمینه اجرای بهتر این مصوبات را در شهر فراهم کرد.

توجه به تجربه ستاد بازآفرینی شهری در تدوین برنامه توسعه محلات

زهرا نژادبهرام، عضو شورای اسلامی شهر تهران، هم در سخنانی با تائید نظرات شریف‌زادگان در خصوص لزوم هماهنگی مدیریت شهری با دستگاه‌های اجرایی گفت: تجربه ستاد بازآفرینی شهری که توانست تمامی دستگاه‌های اجرایی را دور یک میز جمع کند، یکی از تجربه‌های موفقی است که در بحث توسعه مناطق و محلات نیز می‌توان به آن توجه کرده و با دعوت از دستگاه‌های اجرایی در محلات و مناطق، مشارکت آنها را جلب کرد.

وی ادامه داد: هماهنگی و تقسیم کار با دستگاه‌های اجرایی می‌تواند مدیریت شهری را در اجرای برنامه‌های منطقه‌ای و توسعه یاری کند.

تنوع اقتصادی هر منطقه باید لحاظ شود

کمال اطهاری، کارشناس مسائل شهری هم در سخنانی گفت: برخلاف تصورات عمومی که می‌گویند شهرداری اختیاری ندارد، باید توجه کرد که شهرداری یک کالای عمومی به نام فضا ومحیط شهری دارد که هیچ نهاد دیگری چنین امکاناتی را ندارد و طبق قوانین، همه مکلف هستند که از سیاست‌گذاری شورای عالی شهرسازی و مصوبات شهرداری در خصوص حوزه فضایی تبعیت کنند.

وی ادامه داد: وقتی شهرداری چنین امکانی را در اختیار دارد، می‌تواند از این امکانات برای هماهنگی و همراهی با دستگاه‌های اجرایی نظیر آنچه که در ستاد بازآفرینی شهری مد نظر است، استفاده کند.

اطهاری، توجه به ویژگی‌های خاص هر منطقه را نکته مهمی در توسعه مناطق دانست و گفت: هر منطقه باید تنوع اقتصادی برای تأمین نیازها داشته باشد و همچنین یک محصول ویژه که سایر مناطق را به آن وابسته کند؛ در این صورت می‌توان انتظار یک توسعه غیرمتمرکز را داشت و امیدوار بود که شهر به صورت هماهنگ و متناسبی توسعه پیدا کند.

وی ادامه داد: البته این نکته را باید توجه کرد که مناطق تهران، مناطق همگنی به لحاظ شرایط اقتصادی، جمعیتی و بافت فرهنگی نیستند و در برنامه‌ریزی منطقه‌ای باید این موضوعات را لحاظ کرد.

شناخت مشکلات و راه‌حل‌های هر محله

مدیر سیاست‌گذاری و برنامه‌‌ریزی راهبردی شهرداری تهران نیز در سخنانی به شناسایی مسائل و اولویت‌بندی در سطح هر محله اشاره کرد و گفت: با آسیب‌شناسی برنامه دوم، نگاه محله‌ای در برنامه سوم تقویت شد و از همین‌رو، همزمان با تدوین برنامه سوم، کار تدوین برنامه مناطق و محلات نیز آغاز شد اما به دلیل تاخیر در تصویب برنامه شهر، کار تدوین برنامه مناطق با وقفه مواجه شد.

علیرضا فرمهینی فراهانی، اضافه کرد: برنامه محلات با توجه به تجربه‌ و شناختی که سازمان نوسازی شهر تهران به واسطه حضور دفاتر نوسازی در محلات داشتند، کمی جلوتر از برنامه مناطق پیش‌روی داشته، به طوریکه امیدواریم تا پایان سال، برنامه 150 محله را ارائه کنیم.

وی گفت: در برنامه محلات، ابتدا به دنبال شناسایی مسائل، ظرفیت‌های محله‌ای و اولویت‌بندی این مسائل بودیم و سپس تلاش کردیم تا راه‌حل‌های متناسب با این مسائل را نیز در برنامه بگنجانیم.

فراهانی تصریح کرد: همچنین با تعیین وضع موجود در محلات و ایجاد یک سیستم پایش، تلاش کردیم تا نقطه شروع را مشخص کنیم تا در مراحل بعدی بتوانیم حرکت به سمت اهداف را با توجه به استخراج شاخص‌ها سنجش و ارزیابی کنیم.

به گفته وی، وضع موجود محلات و پیشرفت هر محله، ملاک ارزیابی‌ها در هر محله است.

ذکر این نکته ضروری است که نشست هم‌اندیشی تهیه و تدوین برنامه مناطق شهر تهران با حضور سکینه اشرفی معاون شهردار تهران، محمدحسین شریف‌زادگان وزیر اسبق رفاه، میثم بصیرت رئیس مرکز مطالعات شهرداری تهران، زهرا نژاد بهرام عضو شورای اسلامی شهر تهران، کاوه حاج علی‌اکبری رئیس سازمان نوسازی شهر تهران، مفاخریان و صادق‌زاده شهرداران مناطق 9 و 10 تهران و جمعی دیگر از کارشناسان حوزه شهری برگزار شد.