"از یادها رفته" روایتی عاشقانه در کشمکش وقایع تاریخی

به گزارش سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ «از یادها رفته» تصویری متفاوت از جامعه ایران در دوره پهلوی اول و حوالی سال 1320 شمسی در تهران را نمایش می دهد. ملودرامی که در بستر آن بسیاری از وقایع سیاسی و اجتماعی آن دوره از تاریخ ایران روایت می شود. مسائلی مثل کشف حجاب، خشونت های پهلوی اول علیه مردم و به ویژه جنایت در مسجد گوهرشاد، کشت و قاچاق مواد مخدر در آن دوره، عملکرد نشریات و روشنفکران و ... بازنمایی می شود.

یکی از دلایل تولید این نوع سریال ها، اهمیت تاریخ است. آگاهی تاریخی از الزامات بصیرت و دانش اجتماعی و فرهنگی است. مردم و جوامعی که شناخت بیشتر، دقیقتر و عمیق تری از گذشته کشور خود داشته باشند، کمتر اسیر تندبادها می شوند و آسیب نمی بینند. به همین دلیل هم طی سال های اخیر، برخی از شبکه های ماهواره ای و همچنین جریان های سیاسی در پی تحریف گذشته و به عبارتی، تاریخ سازی هستند. این مسائل، توجه رسانه ملی به آثار تاریخی را افزون تر می کند. هر چند که صداوسیما اهتمام ویژه ای به ساخت و پخش فیلم ها و مجموعه های مستند تاریخی دارد، اما تجربه نشان داده که عامه مردم با سریال بیش از هر قالب رسانه ای و تلویزیونی دیگری ارتباط برقرار می کنند. تجربه نیز نشان می دهد که سریال های تاریخی، پربیننده ترین برنامه های تلویزیون بوده اند؛ از «سربداران» و «هزار دستان» گرفته تا «کیف انگلیسی» و ...

اما اهمیت «از یادها رفته» این است به اصلی ترین مسئله در هر اثر تاریخی، یعنی «هویت» توجه کرده است. مضمونی که پرداختن به آن در یک اثر دراماتیک مثل سریال تلویزیونی، دشوار و پیچیده به نظر می رسد. چرا که هویت یک مفهوم انتزاعی است و مثل برخی دیگر از موضوعات اجتماعی و فرهنگی، مثل فقر، استبداد، استعمار و ... نمی توان به سادگی آن را به قصه و نمایش تبدیل کرد. اما در این سریال، در قالب یک دختر از فرنگ برگشته که در جامعه آن روزگار ایران با چالش ها و بحران های عجیبی مواجه می شود، این مضمون به درام تبدیل شده است. این تکاپو در واقع نمادی از هویت یابی مردم ایران از گذشته تا به حال است. زمانه ای که در این سریال به تصویر کشیده شده، دوره خاصی در تاریخ معاصر ایران است. دوره ای که می توان آن را اوج گیری تضاد و تقابل بین سنت و مدرنسیم دانست. جامعه ای با بافت و ساختار سنتی و مذهبی که ناگهان با هجمه غرب زدگی و مدرنیته، آن هم به شکلی سطحی و تحمیلی مواجه می شود. در این میان، جوانان تحصیل کرده بیش از دیگران با بحران هویت درگیری پیدا می کنند.

یکی از ویژگی های مثبت «از یادها رفته» پرهیز از پرداخت مستقیم و شعاری به مضمون محوری سریال، یعنی هویت است. کارکرد اصلی ملودرام، به دست آوردن رگ خواب مخاطب از طریق برانگیختن احساسات است؛ کاری که به درستی در این سریال هم اتفاق می افتد. برخلاف بسیاری از سریال های تاریخی با موضوع عصر معاصر که مستقیم به تنش ها و تعارضات میان حکومت و طبقه حاکم با مخالفان سیاسی می پردازند، این بار با سریالی مواجه هستیم که به دل مردم و طبقات مختلف رفته است. به این ترتیب، به جای بازگویی مطالب بسیار تکرار شده، شرایطی فراهم شده تا از طریق آن، خود مخاطب با دیدن برخورد جریان های مختلف و وضع و حال مردم آن روزگار به کنه قضیه پی ببرد. این برخوردها نیز در یک درام متشکل از روابط در هم تنیده و پیچیده شخصیت ها طراحی شده است. شخصیت هایی که هر کدام، نماینده طیفی از جامعه آن وقت ایران هستند. به این ها اضافه کنید ضرباهنگ مناسب و متعادل سریال و همچنین فضاسازی های شکیل آن را که چشم مخاطب را نوازش می دهند. در سیر این درام، به طور دائم، اتفاقات غافلگیر کننده ای رخ می دهند. طوری که مخاطب در پایان هر قسمت، کنجکاو است تا قسمت بعد را دنبال کند. یکی دیگر از جذابیت هایی که در قسمت اول «از یاد رفته ها» بروز یافت، نشانه شناسی دوره و زمانه ای است که داستان در آن اتفاق می افتد. یعنی در این سریال می توان نوع زندگی، شرایط اجتماعی، نحوه لباس پوشیدن، تیپ های مختلف اجتماعی مثل کلاه مخملی ها، روشنفکرهای از فرنگ برگشته، خاندان سلطنت و ... را به تماشا نشست.

حضور بازیگرانی از نسل های مختلف به جذابیت ویترین «از یادها رفته» نیز کمک کرده است. از بازیگران جوانی چون هلیا امامی، علیرام نورایی، پوریا پورسرخ، ترلان پروانه، مهدی سلوکی و مائده طهماسبی، تا بازیگران مطرح و باسابقه ای چون بیتا فرهی، حسین پاکدل، حسین یاری، همایون ارشادی، مهدی فقیه، سیامک اطلسی، جهانبخش سلطانی، سیما تیرانداز، سعید راد، حبیب دهقان نسب و ... اما از غافلگیری های این سریال در بخش بازیگری می توان به نقش آفرینی رضا یزدانی، خواننده مشهور به عنوان یکی از بازیگران اصلی اشاره کرد.