ثبت جهانی ۳۱۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی

به گزارش گروه روی خط رسانه های برنا؛ با توضیح این نکته که جنگل‌های پهن‌برگ هیرکانی تنها بازمانده عصر یخبندان در دنیا است،اظهارکرد: بزرگترین بخش از این جنگل‌های ارزشمند، با حدود ۲ میلیون هکتار در ایران است همچنین بخش کوچکی از جنگل‌های هیرکانی یعنی حدود ۲۰ هزار هکتار در جمهوری آذربایجان قرار دارد. افزون بر این لکه‌های بسیار کوچک و پراکنده‌ای از این جنگل‌ها در اروپا نیز وجود دارد. جنگل‌های هیرکانی که در شمال ایران واقع است، نام خود را از قومی به نان هیرکان - که در محدود استان گلستان مستقر بودند- وام گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه برخی گونه‌های موجود جنگل‌های هیرکانی تنها در ایران وجود دارد، در مورد روال ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی تصریح کرد: در سال ۲۰۰۵ جمهوری آذربایجان نسبت به ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی موجود در کشور خود اقدام کرد اما یونسکو به دلیل استقرار بخش عمده این جنگل‌ها در ایران، این درخواست را نپذیرفت و پیشنهاد کرد که دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان به‌طور مشترک نسبت به ثبت جنگل‌های هیرکانی در یونسکو اقدام کنند. بعد از گذشت چند سال هیچ توفیقی در زمینه ثبت مشترک جنگل‌های هیرکانی حاصل نشد تا اینکه حدود دو سال پیش جمهوری اسلامی ایران به دلیل ارزش بالای جنگل‌های هیرکانی، تصمیم گرفت که ثبت جهانی آن را دنبال کند.

معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه مرجع پیگیری کنوانسیون‌های مربوط به میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور سازمان میراث فرهنگی است، گفت: پرونده ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی با محوریت سازمان میراث فرهنگی و با همکاری جدی سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها تهیه و به یونسکو ارسال شد.

این متخصص حوزه آمایش سرزمین تاکید کرد: برای ثبت جهانی میراث طبیعی معیارهایی مثل تنوع زیستی بالا، مشخصه‌ای از یک دوره زمین‌شناسی و وجود چشم‌اندازهای ویژه از سوی یونسکو تعیین شده که خوشبختانه جنگل‌های هیرکانی ایران دارای تعدادی از این معیارها از جمله تنوع زیستی بالا است بنابراین توانستیم به ارزیاب‌های یونسکو ثابت کنیم که جنگل‌های هیرکانی شأنیت ثبت به عنوان میراث طبیعی جهانی را دارد.

بالی در پاسخ به این پرسش که چند هکتار از عرصه‌های جنگل‌های هیرکانی ایران به ثبت یونسکو رسیده است، با بیان اینکه عرصه‌های انتخابی برای ثبت جهانی باید کاملاً بکر و از تخریب، جاده‌سازی و فعالیت‌های معدنی مصون باشند، گفت: بعد از بررسی‌ها ۱۲ سایت انتخاب شد که یکی در استان گلستان به نام پارک ملی گلستان و منطقه حفاظت شده جهان نما، دومی در استان‌های گلستان و سمنان به نام جنگل ابر استقرار دارند همچنین هفت سایت از استان مازندران و سه سایت دیگر از استان گیلان انتخاب و به یونسکو معرفی شدند.

وی ادامه داد: از ۱۲ سایت انتخابی، شامل ۱۳۰ هزار هکتار محدوده اصلی است، همچنین حدود ۱۸۰ هزار هکتار به عنوان حریم حفاظتی این محدوده‌ها در نظر گرفته شده است. ۹۰ درصد از مساحت این ۱۲ سایت ثبت‌ شده در حوزه مناطق حفاظت‌ شده و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است.

بالی  با اشاره به برخی مخاطرات انسانی برای اکوسیستم جنگل‌های هیرکانی گفت: وجود دام از جمله در بخش‌هایی از البرز مرکزی، استقرار برخی روستاها در حریم جنگل‌های هیرکانی و طرح‌های جنگل‌داری باعث تخریب بخش‌های عمده‌ای از جنگل‌های هیرکانی شده است البته درصورت اصلاح رفتارهای غلط گذشته و جلوگیری از دست‌اندازی‌ها، این فرصت وجود دارد که بخش‌های دیگری از جنگل‌های هیرکانی موجود در شمال کشور را از طریق پرونده الحاقی به ۱۲ سایت اضافه کنیم و به ثبت جهانی برسانیم.

معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگر گفت‌وگو در پاسخ به این سئوال که آیا ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی، مسیر صیانت از این اکوسیستم ارزشمند را هموارتر می‌کند،اظهارکرد: مهمترین اهمیت ثبت جنگل‌های هیرکانی، آن است که توانستیم به دیپلماسی محیط زیست به عنوان یکی از بندهای سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست جامه عمل بپوشانیم و به جهانیان نشان دهیم که حفظ محیط زیست برای کشور ما اهمیت دارد البته ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی خواهد شد و همین روال رونق اقتصادی را برای مردم محلی به ارمغان می‌آورد. افزون بر اینها، به منظور حفاظت بهتر و افزایش کیفیت جنگل‌های هیرکانی، اعتبار و بودجه خاصی اختصاص می‌یابد. این افزایش کیفیت شامل بخش‌های مختلف از جمله طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی و افزایش پرسنل حفاظتی می‌شود.

بالی در پایان با تاکید بر اینکه مدیریت جنگل‌های هیرکانی ثبت‌شده در یونسکو از طریق شورای راهبردی با حضور دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان میراث فرهنگی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها خواهد بود، گفت: این ساختار دارای یک مدیر ملی و چهار پایگاه محلی است و تصمیم‌های مدیریتی برای حفاظت از این مناطق به شکل شورایی خواهد بود.

به گزارش ایسنا، روز جمعه (۱۴ تیرماه ۱۳۹۸) در جریان چهل و سومین اجلاس یونسکو با تائید کارشناسان اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت(IUCN )، جنگل‌های هیرکانی به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. چند سال پیش کویر لوت به عنوان اولین میراث طبیعی ایران در فهرست یونسکو قرار گرفت.