فرزندان بسیار مطیع، اولین قربانیان تجاوز جنسی و اعتیاد/ آموختن "نه" گفتن از اصول اصلی تربیت

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ آیا فرزند شما توانایی اعتراض مناسب و توانایی نه گفتن محترمانه را دارد؟

مهارت «نه» گفتن محترمانه و قاطعانه یکی از مهمترین مهارت‌هاست و از جمله عوامل پیشگیری از سوءاستفاده جنسی و غیرجنسی است و خانواده مهمترین و بهترین محیط پرورش مهارت نه گفتن است.

مینا ایوبی، روانشناس و مشاور خانواده، در این رابطه به خبرنگار برنا گفت: کودکان و نوجوانان در مراحل رشد خود با خطرات و آسیب های احتمالی پیش رو خواهند بود که تنها راه مقابله با این آسیب‌ها دارا بودن چند مهارت اساسی از جمله «نه» گفتن و ابراز وجود و اعتماد به نفس است.

وی ادامه داد: باید بدانیم که ریشه  این مهارت اساسی در بنیان خانواده شکل میگیرد، چه بسا سنگینی خیلی از آسیب‌های که کودکان و نوجوانان درگیر آن‌ می‌شوند اعم از (مورد سواستفاده جنسی، روابط جنسی زود هنگام، اعتیاد و ....) از توان نداشتن در «نه» گفتن باشد.

این روانشناس در ادامه به نقش خانواده در این رابطه پرداخت و بیان کرد: چون خانواده اولین نهاد اجتماعی است که نوزاد غیرانتخابی در آن قرار می گیرد و تا قبل سن اجتماعی شدن اصلی‌ترین رفتارها و الگوهای درست یا نادرست را از آنها برمی‌دارد، در نتیجه نباید نقش اساسی خانوده را فراموش کرد و سهم خانواده بسیار موثر است.وجود داشتن مهارت های مورد نظر در والدین، سبک فرزند پروری قاطعانه، آموزش مستقیم و غیر مستقیم‌ این مهارت ها در کودکان از جمله مواردی است که اجازه می دهد که رشد کودک همراه با مهارت باشد.

وی تاکید کرد : کودک باید مهارت «نه» گفتن را در بستر خانواده تمرین کند و یاد بگیرد، وقتی کودک نظرش را بیان می کند و به طور منطقی «نه» می گوید، او را تشویق کنید و بگویید: «متشکر که نظرت را بیان کردی و به نظرت احترام گذاشتی.» اگر کودک تمایل ندارد که دیگران را بغل کنند و ببوسد، به حریم خصوصی او احترام بگذارید و او را مجبور به این کار نکنید، اگر کودک تمایل ندارد که به آغوش دیگران برود و بوسه بدهد، با احترام به آنها بگویید ببخشید الان کودک من آمادگی ندارد، شرایطی فراهم کنید که کودک بتواند انتقاد، اعتراض و شکایت خود را با شما در میان بگذارد و احساس کند که شما پشتیبان او هستید.

کودک با یاد گرفتن نه گفتن اختیار بدن و احساساتش را به دست می گیرد

این مشاور خانواده در خصوص این موضوع که به کار بردن کلمه «نه» حق کودک است گفت: نه گفتن را به کودک یاد بدهید. کودک حق نه گفتن دارد و باید به او یاد داد که این حق اوست و نباید از نه گفتن احساس خجالت یا ناراحتی کند، وقتی کودک نه گفتن را یاد بگیرد و آن را حق خود بداند، یاد می‌گیرد که اختیار بدن و احساساتش دست خودش است.

ایوبی اظهار کرد: بعنوان پدر و مادر گاهی شما مجبور می‌شوید که بر خلاف میل کودک رفتار کنید اما اگر کودک بتواند به اعضای خانواده نه بگوید یاد می‌گیرد که به دیگران هم نه بگوید، به کودک آموزش دهید به هر کس بخواهد با بدن او کاری کند نه بگوید و اصرار یا هر روش دیگری نباید نه را عوض کند.

فرزند خود را بیش از حد حرف گوش کن تربیت نکنید

این روانشناس در پاسخ به این سوال که فرزندان تا چه میزان باید حرف گوش‌کن باشند گفت: فرزند خود را خیلی حرف گوشکن تربیت نکنید، زیرا در اجتماع به حرف همه گوش خواهد داد. وقتی نه گفتن را نیاموزد چگونه به سیگار و مواد مخدر و عشق‌های غیرواقعی «نه» بگوید، نه گفتن بچه‌ها بى‌ادبى نیست بلکه شروع خود مراقبتى است، اجازه بدهیم که بچه‌ها نه بگویند. اگر بچه‌ها در کودکی اجازه نه گفتن نداشته باشند، در نوجوانی بسیار آسیب پذیر خواهند بود.

چگونه «نه» گفتن را بیاموزیم

ایوبی در خصوص آموزش «نه» گفتن به فرزندان عنوان کرد: فرزندان باید از سنین پایین تر یاد بگیرند و خود را فدای خواسته‌های دیگران نکند. او باید قاطعیت داشته باشد. باید به کودکان آموزش دهیم که نباید از نه گفتن احساس خجالت یا ناراحتی کند. باید دانست مهارت «نه گفتن» بخشی از آموزش خود مراقبتی به کودکان است. اگر بچه‌ها در کودکی اجازه نه گفتن نداشته باشند، در نوجوانی بسیار آسیب پذیر خواهند شد، تحقیقات نشان می‌دهد که هر چقدر «نه» گفتن برای بچه‌ها سخت‌تر باشد احتمال بروز اضطراب و افسردگی در آنها بیشتر بوده و همه این عوامل باعث کاهش اعتماد به نفس آنها خواهد شد.

این روانشناس در ادامه به والدین توصیه کرد: در این زمینه به والدین پیشنهاد می‌شود که اجازه دهند فرزندان‌شان در منزل نه بگویند، با خواسته آنها مخالفت کنند، نباید توقع داشته باشیم پسر یا دختر ما در خانه مطیع باشد ولی در جامعه بتواند نه بگوید و جسور باشد.

فرزندان بسیار مطیع اولین قربانیان تجاوز جنسی و اعتیاد

وی اضافه کرد: کودکان بسیار مطیع اولین قربانیان تجاوز جنسی و اعتیاد به مواد مخدر هستند چون همانطور که یاد گرفته‌اند در منزل مطیع باشند در جامعه برای اینکه پذیرفته شوند همانگونه می‌شوند.

ایوبی تصریح کرد: بچه‌های خوب بچه‌هایی هستند که می توانند ابراز وجود کنند، می تواند در منزل نه بگویند و حق انتخاب داشته باشند و در جامعه نیز با اعتماد به نفس حضور پیدا می‌کنند، ذکر این نکته حائز اهمیت است که اجازه  نه گفتن به بچه ها با خودسر بودن آنها دو مقوله جداست

والدین، وظیفه دارند «انتخاب کردن» را به فرزندانشان بیاموزند

 مینا ایوبی در رابطه آموزش انتخاب کردن به فرزندان نیز گفت: دائم برای فرزندتان تصمیم گیری نکنید، یا نظرتان را به او تحمیل نکنید. زیرا او باید در سال‌های آینده، تصمیم ها و انتخاب های مهمی داشته باشد،مانند انتخاب دوست، انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب شغل، انتخاب همسر که از مهم‌ترین انتخاب های وی خواهد بود، البته این نکته شایان ذکر است که کودک در سن زیر پنج سال، قدرت تصمیم گیری و انتخاب محدودی دارد و اگر تعداد گزینه‌ها زیاد شود، او قدرت انتخاب کردن را ندارد.

وی ادامه داد: تعداد انتخاب‌های کودک را محدود کنید تا قدرت تصمیم گیری پیدا کند و انتخاب کردن را یاد بگیرد. مثلا باید در سن زیر پنج سال، دو گزینه به او پیشنهاد دهید تا بتواند یکی از آنها را انتخاب کند. به عنوان مثال، موقع رفتن به مهمانی، دو لباس مناسب مهمانی از کمد خارج کنید، تا او یکی را بتواند انتخاب کنند.

این روانشناس در پایان بیان داشت: امیدوارم مهارت نه گفتن و ابراز وجود به عنوان دغدغه اصلی خانواده محسوب شود و والدین در سنین خاص رشد، این مهارت را در کودک بیاموزند تا در آینده شاهد آسیب‌های بسیار کمتری در فرزندان باشیم.