قبح اعتیاد در خانواده های ما شکسته است/ نیمی از دانش آموزان اولین تجربه اعتیاد را از مدرسه آغاز کرده اند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ گزارش 2008 سازمان ملل می‌گوید ایران بیشترین مصرف سرانه مواد مخدر در جهان را دارد. گزارش‌های دیگری هم وجود دارد که پایین‌ترین سن آغاز اعتیاد را ویژه ایران می‌داند.

این درحالی است که بر اساس آمارها مدارس راهنمایی و دبیرستان، یکی از محیط‌های اصلی برای شروع استفاده از مواد مخدر است.

البته شاید بگوئید اعتیاد پدیده نوظهوری نیست اما این معضل زمانی به مرحله بحران می رسد که مدارس ما که باید جایگاهی برای ساختن آینده فرزندان‌مان باشد تبدیل به مکانی برای گرایش دانش آموزان به مواد مخدر می‌شوند.

شرایط روز دنیا و دسترسی دانش آموزان به اطلاعات مختلف، فعالیت در فضای مجازی، خانواده، دوستان ناباب و عوامل دیگر را می توان در گسترش اعتیاد در بین دانش آموزان دخیل دانست، اما بنا بر نظر کارشناسان مهمترین عامل به خانواده ها برمی گردد.

فرزندی که در خانواده جای امنی برای آرامش و امنیت نداشته باشد، تنش بین والدین و نظارت نکردن دقیق پدر و مادر باعث می شود که فرد بسیار راحت تر از دیگر همسالان خود به ناهنجاری‌های اجتماعی گرایش پیدا کند.

با این وجود مسوولان همواره از ارائه آمار دقیق اعتیاد دانش آموزان به انواع مواد مخدر سر باز زده و یا حتی به دلیل اینکه ممکن است تبعات اجتماعی منفی به دنبال داشته باشد، واهمه دارند اما این واقعیت تلخ در لایه های مختلف جامعه وجود دارد و گریزی از آن نیست.

یک کارشناس آموزش و پرورش: 67 درصد دانش آموزان اولین تجربه اعتیاد را از مدرسه آغاز کرده‌اند

مهدی بهلولی کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه یکی از پایه‌ترین روش‌ها در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس، روش‌های آگاهی‌سازی و آموزش‌های منسجم در این زمینه است، افزود: آموزش مهارت های زندگی و آموزش مستقیم دانش آموزان و اولیا بنابر نظر بسیاری از کارشناسان اجتماعی نقش موثری در پیشگیری از وقوع اعتیاد در میان دانش آموزان دارد، آموزش‌هایی که اثری از آن در سیستم آموزشی کشور دیده نمی‌شود.

او با بیان اینکه بر اساس آمارها بیش از 67 درصد دانش آموزان مصرف کننده مواد مخدر نخستین تجربه خود را از مدارس آغاز کرده‌اند، ادامه داد: هر دانش آموز بطور متوسط حدود 10 سال از عمر خود را در شرایط سنی حساس در محیط مدرسه می‌گذراند و متولی اصلی تعلیم و تربیت آنها بنابر قوانین رسمی، وزارت آموزش و پرورش به حساب می‌آید. بنابراین اغراق نیست اگر مسئولیت اصلی افزایش اعتیاد در میان دانش‌آموزان را متوجه این وزارتخانه کنیم.

بهلولی فقدان ساختارهای لازم برای پیشگیری از اعتیاد دانش آموزان را از جمله دلایل این افزایش عنوان کرد و افزود: یکی از روش‌های موثر، آموزش و اطلاع رسانی در زمینه مهارت‌های زندگی از طریق کتاب‌های درسی و آموزش در محیط مدارس است با این حال ضعف مدیریتی و شرایط خاص، مانع از تدوین کتاب‌های درسی مناسب در زمینه‌های مختلف اجتماعی شده است.

این کارشناس با تاکید بر اینکه پرداختن به پدیده اعتیاد در میان دانش‌آموزان که حساس‌ترین دوران زندگی خود را سپری می‌کنند به مدیریت قوی و جدی‌تر دستگاه‌های متولی به‌ویژه وزارت آموزش و پرورش نیاز دارد، گفت: یک جانبه نگری و قضاوت نادرست در این رابطه نه تنها گره‌ای از مشکلات را حل نمی‌کند بلکه به کلافی سر در گم تبدیل می‌شود.

یک جامعه شناس: گرایش دانش آموزان به مواد مخدر دلایل روحی و روانی دارد/ قبح اعتیاد در خانواده‌های ما شکسته است

امیرمحمود حریرچی درخصوص علل بروز پدیده اعتیاد در بین دانش آموزان و کاهش سن اعتیاد گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس 20درصد کودکان و نوجوانان کشور با مساله اعتیاد درگیر هستند.

او ادامه داد: با بررسی دلایل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر باید گفت که وابستگی این افراد به مصرف مواد مخدر بیشتر روحی و روانی است تا جسمی زیرا نوجوانان با مصرف مواد مخدر دچار سرخوشی شده و این احساس برای آنها ارزشمند است.

این جامعه‌شناس با بیان اینکه مواد مخدر به‌دلیل وابستگی روانی و سرخوشی‌های کاذب مورد توجه برخی از نوجوانان است، عنوان کرد: اگر نوجوان امروز برای تجربه حس سرخوشی مواد مخدر مصرف می‌کند، طبیعتا او در خانواده‌ای آشفته رشد کرده است. در این خانواده‌ها روابط پدر و مادر به‌نحوی نیست که فرزندان زندگی با آرامش را بیاموزند. درضمن برای تاثیر مناسب مسائل تربیتی والدین نباید مصرف‌کننده مواد مخدر باشند. در این میان بسیاری از والدین ایرانی مصرف‌کننده مواد مخدر هستند و حتی قبح قضیه نیز ریخته شده است.

حریرچی با تاکید بر اینکه قبح اعتیاد در خانواده‌های ما شکسته است، توضیح داد: قبح این موضوع در خانواده و جامعه ریخته شده است. از سوی دیگر والدین آن‌طور که باید برای فرزندان خود وقت صرف نمی‌کنند. بنابراین نوجوانان صرف اوقات فراغت با دوستانشان را ترجیح می‌دهند.

او ادامه داد: در این گروه‌ها نوجوانان به‌شدت از یکدیگر الگو پذیرفته و دیگر پدر یا مادر نمی‌تواند مرجع فرزندش باشد.

حریرچی با بیان اینکه در قشر ضعیف جامعه، اعتیاد در بین والدین به کرات مشاهده می‌شود، گفت: براساس آمارها هر ساله بر تعداد تولد نوزاد معتاد افزوده می‌شود. این روند کودکان کار و خیابان و تشدید دیگر آسیب‌های اجتماعی را به‌دنبال دارد.

این استاد دانشگاه به تنوع مخدر صنعتی در مدارس اشاره کرد و توضیح داد: هم‌اکنون در کشور دچار فراوانی مواد مخدر و سهولت در دسترسی تقاضا هستیم. این درحالی است که برخی از نوجوانان با ترکیب چند دارو مواد مخدر جدید می‌سازند. برای مثال آنها با ترکیب چند مُسکن قوی با یکدیگر مواد مخدر برای خود تولید می‌کنند. چنانچه در یک برهه زمانی دانش آموزان و دانشجویان برای کسب نمره مناسب در امتحانات قرص ریتالین مصرف می‌کردند.

حریرچی با تاکید بر اینکه کودکان و نوجوانان این مرز و بوم مهارت‌های اجتماعی و زندگی را در خانواده، مدرسه و رسانه ملی نمی‌آموزند، خاطرنشان کرد: کودکان و نوجوانان در دنیای امروز باید مهارت نه گفتن را بیاموزند. اغلب فرزندان کشور توانایی نه گفتن به درخواست‌های والدین‌شان را ندارند. در این وضعیت چگونه انتظار می‌رود تا نوجوان در تعارف مصرف مخدر از سوی دوستش آن را با اعتماد به نفس رد کند؟! اغلب مشکلات پیشروی کودکان و نوجوانان به‌دلیل عدم‌توانایی در نه گفتن است.