پرداخت مهریه پس از فوت همسر به چه شکل صورت می‌گیرد؟/ آیا باید پدر شوهر مهریه را پرداخت کند؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ مهریه به مالی اطلاق می‌شود که زوج در هنگام عقد نکاح به زوجه پرداخت یا متعهد به پرداختن آن می‌شود و در عقد نامه به صورت کتبی درج و ثبت شده و زوج ذیل آن را امضا می کند. بنابراین مبین می‌شود که مهریه حق شرعی و قانونی زن است که شوهر بایستی در هر زمانی که زن مطالبه کرد، نسبت به پرداخت آن اقدام لازم را به عمل آورد.

قانون جمهوری اسلامی ایران نیز به صراحت از حق مهریه زن حمایت کرده و عدم پرداخت مهریه از جانب مرد را به عنوان جرم در نظر گرفته و مجازاتی همچون حبس را برای آن مقرر کرده است.

در کشمکش زندگی مشترک، گاهی مسیر زندگی زوجین دچار مخاطراتی غیر قابل حل شده و بحث طلاق پیش کشیده می‌شود. البته در موارد متعددی حتی زوجه قبل از طلاق نسبت به مطالبه و اجرای مهریه خود مبادرت می‌ورزد و قانون زوج را به پرداخت مهریه مکلف می‌سازد. همچنین در مواردی که شوهر فوت کند نیز حق مهریه زن پابرجاست و به دلیل آنکه مهریه دینی ممتاز است، در قدم نخست از میراث متوفی تامین می‌شود.

آیا پدر شوهر زوجه نسبت به مهریه وی مسئولیتی دارد؟

علیرضا ابوالحسنی، وکیل و حقوقدان، در این رابطه می گوید: از نقطه نظر قانونی مهریه تکلیفی است که شوهر زوجه تعهد کرده و طبعا پدرشوهر زوجه مسئولیت قانونی نسبت به پرداخت آن ندارد. پس حتی در مواردی که همسر زوجه از تمکن مالی برخوردار نبوده و در مقابل پدر شوهر دارای سرمایه زیادی باشد، هیچ مسئولیت قانونی متوجه حال پدر شوهر نیست. اما در بسیاری از موارد به دلیل مسائل عاطفی و خانوادگی برقرار در نظام خانواده ایران، پدر شوهر زوجه نسبت به پرداخت بخشی از مهریه زوجه و کمک به تسهیل مشکلات اقدام کند.

این حقوقدان ادامه داد: به صورت کلی چه در مواردی که مهریه از نوع عندالمطالبه باشد و یا از نوع عند الاستطاعه مقرر شده باشد تعهد مرد نسبت به زن بوده و زن می‌تواند به دادگاه یا دفاتر ثبت مراجعه کرده و نسبت به مطالبه و اجرای مهریه اقدام کند. دادگاه نیز در صورتی که مرد دارای اموال یا سرمایه قابل وصولی باشد تامین اموال را انجام داده و حق مهریه زن را وصول می کند. همچنین در صورتی که مرد از تمکن مالی جهت پرداخت مهریه عاجز باشد می‌تواند با تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه، تقاضای تقسیط مهریه را کند.

شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر در شرایطی که پدر شوهر در عقد نامه نسبت به پرداخت مهریه ضمانت یا تعهدی داده باشد.

این وکیل با بیان این موضوع که پدر شوهر از منظر قانونی مسئولیتی در خصوص پرداخت مهریه زوجه ندارد ولی در مواردی، پدر شوهر موضوع پرداخت مهریه از جانب پسرش را در عقد نامه ضمانت یا تعهد کرده است، اظهار کرد: در این شرایط، زوجه می‌تواند از پدر شوهر خود مطالبه مهریه کند. توجه داشته باشید که پدر شوهر بایستی تعهد و ضمانت پرداخت مهریه را به صورت قانونی به امضاء رسانده باشد و استناد به گفتار شفاهی پدر شوهر در خصوص پرداخت یا ضمانت پرداخت مهریه زوجه آنچنان از جایگاه قانونی برخوردار نیست.

ابوالحسنی ادامه داد: بنابراین به خوبی مشخص می‌شود که تعهد و ضمانت پدر شوهر در خصوص پرداخت مهریه زوجه، دارای بار حقوقی می باشد و در صورت عدم پرداخت مهریه از جانب شوهر به دلایلی همچون عدم تمکن مالی، سرباز زدن از پرداخت و فوت تعهدات شوهر را بر دوش پدر شوهر منتقل می کند.

تکلیف مهریه زن بعد از فوت شوهر

این حقوق‌دان با اشاره به این مبحث که در بسیاری از موارد به دلیل فوت شوهر، زوجه خوهان دریافت مهریه خود است که از نظر شرعی و قانون به عنوان طلب ممتاز تلقی می‌شود، تصریح کرد: طلب ممتاز به این مفهوم است که بایستی رسیدگی به این طلب را در اولویت امور مالی قرار داد و قبل از آنکه بدهی و دیون سایر بخش‌ها پرداخت شود، طلب ممتاز بررسی و تسویه گردد.

او افزود: بنابراین در مواردی که شوهر زوجه فوت کند بایستی وصی متوفی در مرحله نخست نسبت به پرداخت مهریه و جلب رضایت زوجه از منابع مالی و سرمایه‌های به جا مانده متوفی اقدامات لازم را به عمل آورد و در مراحل بعدی اجازه تقسیم اموال بین ورثه با رعایت موازین حقوقی برقرار است.از جهت دیگر بعد از فوت شوهر و عدم وجود اموالی به عنوان ارث( ماترک) از سوی متوفی پدر شوهر یا سایر وراث، تکلیفی در خصوص پرداخت مهریه زوجه ندارند و زوجه نمی‌تواند اقدام قانونی علیه وراث در مورد عدم پرداخت مهریه در محاکم قضایی کند.

آیا شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر امکان پذیر است؟

ابوالحسنی در ادامه به نکته مهم در رابطه با گرفتن مهریه از پدر شوهر بیان داشت و خاطرنشان کرد: نکته مهمی که بایستی به آن توجه کرد این است، در مواردی که شوهر در قید حیات، به دلیل فوت پدر یا سایر اشخاصی که از آن ها ارث می‌برد وارث اموال و سرمایه‌ای شود، زوجه می تواند مهریه خود را از محل این اموال ( سهم الارث) وصول کند. در این شرایط زوجه بایستی نسبت به تقدیم دادخواست تامین اموال زوج اقدام کرده و دادگاه با توقیف اموال مربوطه و سپری کردن روند قانونی جهت مزایده این اموال ، مهریه زوجه را وصول می کند.

این حقوق‌‌دان در پاسخ به این سوال که اگر پدر شوهر فوت کرده باشد، به چه شکلی می توان مهریه را دریافت کرد، گفت: همچنین در شرایطی که پدر شوهر فوت کرده باشد و تعهد مهریه را در زمان عقد نکاح کرده باشد، زوجه می تواند تقاضای مهریه خود را به ورثه پدر شوهر متوفی اذعان داشته و ورثه مکلف به پرداخت مهریه به عنوان دین ممتاز از محل سهم الارث است. قانونا در صورتی که زوجه فوت کرده باشد ورثه ( فرزندان و دیگر وراث) وی از حق پیگیری مهریه از کلیه شرایطی که عنوان کردیم، برخوردار هستند.