بهروز افخمی: هیجان در دل جشنواره تنیده است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ بهروز افخمی از کارگردانانی است که به گفته خودش به دلیل وسواسی که در کار خود دارد معمولا چه زمان ساخت سریال‌ها و چه در جریان ارائه فیلم‌هایش به جشنواره تاخیر مشاهده می‌شود. این کارگردان بی‌نظمی‌هایی را که هر از گاهی در جشنواره‌های سینمایی به وجود می‌آید یکی از ویژگی‌های آن برمی‌شمرد و بر این باور است شاید همین‌ها گاه منجر به مهیج‌تر شدن جشنواره شود. افخمی در گفت‌وگویی درباره تجربیاتی که در جشنواره فیلم فجر در جریان دو فیلم «جهان پهلوان تختی» و «گاوخونی» داشته است، سخن گفت.

در سال 82 که فیلم «گاوخونی» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت، نسخه فیلم خیلی دیر به سینما استقلال رسید. آیا ماجرا به نگاتیو بودن فیلم برمی‌گشت و باید حلقه‌های فیلم به سینما می‌رسید؟

خیر. البته الان با دیجیتال شدن فیلم‌ها کار کمی راحت‌تر شده و این مسائل زیاد پیش نمی‌آید اما درباره نحوه کار من ماجرا خیلی به قصه نگاتیو یا دیجیتال بودن ربط نداشت. به وسواسی برمی‌گشت که خودم داشتم و سعی می‌کردم فیلم را به شکل ناقصی نمایش ندهم. درواقع این وسواس که باعث می‌شود تا آخرین لحظات، آخرین تغییراتی که باعث بهتر شدن فیلم می‌شود را در فیلم وارد کنم، همچنان باقی است و باعث می‌شود فیلم‌هایم دیر به اکران برسد. 

پس در کارهای دیگر شما هم مسبوق به سابقه است؟

بله. صحنه آخر فیلم دیگر من یعنی «جهان پهلوان تختی» را روز دهم بهمن سال 97 فیلمبرداری کردیم. درواقع تا صبح روز یازدهم فیلمبرداری‌اش تمام شد و قرار بود، روز چهاردهم بهمن نمایش داده شود که به اتمام نرسید و روز هفدهم نمایش داده شد. حتی سریال «کوچک جنگلی» هم بعضی قسمت‌هایش به‌موقع به پخش شبکه نمی‌رسید. در ده هفته‌ای که سریال نمایش داده می‌شد، معمولا با نیم ساعت تاخیر سریال نمایش داده می‌شد و یکی دو هفته هم اصلا از تلویزیون پخش نشد. آن زمان تلویزیون تعداد زیادی کانال نداشت و همه منتظر بودند، قسمت بعدی سریال را ببینند ولی گاهی سریال با تاخیر می‌رسید و گاهی هم پیش می‌آمد که گوینده می‌آمد و می‌گفت قسمت جدید سریال پخش نمی‌شود.

به نظر شما در جشنواره فیلم فجر این اتفاق به نظم جشنواره آسیب نمی‌زند؟

نه، به نظرم این بخشی از هیجان جشنواره است. چه درباره «گاوخونی» یا حتی فیلم‌هایی مثل «لیلا»ی مهرجویی که با تاخیر رسید و حتی در جشنواره‌های خارجی هم اتفاق می‌افتد. پیش آمده که فیلم به جشنواره‌ای نرسیده، ولی یک سکانس یا بخشی از آن را به‌عنوان اشانتیون نمایش دادند؛ مثل فیلم «دار و دسته نیویورکی» اسکورسیزی که این قضیه باعث شد فیلم خیلی بیشتر جلب توجه کند.

یعنی حتی این روزها که کارها دیجیتال شده، اگر فیلمی داشته باشید ممکن است دیر برسد؟

در کل خیلی حس و حال نگاتیو یا دیجیتال بودن فرقی نمی‌کند. ما به نگاتیوعادت کرده بودیم. به زمانی که صرف می‌شد برای این‌که در سیستم نگاتیو یک سکانس برش بخورد و میکس شود و ... عادت کرده بودیم و کارها را به اصطلاح روی هم می‌غلتاندیم. از لحاظ سرعت آماده کردن مراحل فنی، آدم‌های آن زمان خیلی مسلط بودند و اگر ما حدس و تخمین می‌زدیم که چقدر زمان نیاز دارند، کارها را همین‌طور تقسیم می‌کردیم و به آدم‌های مختلف می‌سپردیم که این کار باعث می‌شد کار ما خیلی کندتر از وضع فعلی نباشد. مساله اصلی در تاخیر اغلب فیلم‌ها وسواسی است که خود فیلم‌ساز دارد که این باعث می‌شود تا لحظه آخر تغییراتی که دوست دارد را در فیلم وارد کند و این‌که فیلم‌ساز نخواهد فیلمی را که ناقص است به تماشاچی نشان بدهد. این به نظرم عادت خوبی است و فیلم‌سازی که این حالت را داشته باشد اجازه نمی‌دهد فیلمش به شکل ناتمام یا پر از شلختگی نمایش داده شود. تماشاچی‌های حرفه‌ای جشنواره هم این حالت را معمولا دوست دارند.

گاهی هم پیش آمده که گفتند فیلم به زمان اکرانش در جشنواره نرسیده ولی در اصل گرفتار ممیزی و مشکلات دیگری بوده است.

بله. در مواردی هم ممکن است، به خاطر این‌که فیلم گرفتار سانسور شده و یا فیلم‌ساز با مدیریت جشنواره در حال چانه‌زنی است، فیلم دیر برسد یا بین نمایش اول آن با نمایش‌های بعدی فاصله بیفتد. اما فکر می‌کنم این موارد استثنایی است و بیشتر مواردی که فیلم دیر می‌رسد به همان وسواس فیلم‌ساز برمی‌گردد که می‌خواهد فیلم شسته رفته و تمیز به جشنواره برسد. چون بالاخره نمایش‌های جشنواره نمایش‌های مهمی است. 

برخی معتقدند اگر «گاوخونی» به موقع به جشنواره می‌رسید بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت. شما موافق این موضوع هستید؟

نه. فکر می‌کنم «گاوخونی» فیلم غریبی بود و در تمام این سال‌ها هم غریب باقی ماند، ربطی به اینکه دیر رسیده ندارد. به نظرم تماشاچی‌هایی که در جشنواره فیلم را دیدند، انتظار دیدن چنین فیلمی را نداشتند. فیلم البته علاقمندان پروپاقرصی دارد که تماشاچی‌های خاصی هستند. بعدا هم که یک عده از فیلم خوششان آمد و به آن علاقمند شدند یک گروه خاص و تماشاچی‌های محدودی بودند. «گاوخونی» فیلم کالت محسوب می‌شود. فیلم‌های کالت فیلم‌هایی هستند که مورد علاقه گروهی خاص هستند که تعدادشان کم ولی متعصب هستند و فکر می‌کنم «گاوخونی» تنها فیلم کالتی است که من ساختم. 

نظم در یک رویداد سینمایی چقدر مهم است و این‌که از ابتدا تمام برنامه‌ریزی‌ها انجام شده باشد چقدر در ارتقای سطح کیفی این رویداد مهم است؟

من فکر می‌کنم جشنواره فیلم فجرهیچ‌وقت منظم نمی‌شود و این به نظر من خوب است. در جشنواره‌های دیگر هم تاحدودی بی‌نظمی داریم که به نظر من جذاب و جالب است. این‌که تا آخرین لحظه آدم نمی‌داند فیلم به اکران می‌رسد یا نه، هیجان جشنواره را بالا می‌برد.