چرا سرطان در ایران افزایش یافت؟

دیروز (15بهمن) روز جهانی سرطان بود؛ بیماری‌ای که طبق آمارهای رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت هم‌اکنون بیش از 112هزار نفر در کشور (53.9درصد بیماران مرد و 46.1درصد زن هستند) به آن مبتلا هستند.

بیمه‌ها حمایت نمی‌کنند

بخش کنسر (سرطان) بیمارستان امام خمینی همیشه شلوغ و پر از بیمار است تا جایی که گاهی باید از مدتی قبل برای بستری بیماری در آن وقت گرفت. زن میانسال می‌گوید: از یک طرف سرطان به جان بچه‌ام افتاده از یک طرف تحریم‌ها. هم دارو نداریم و هم شرایط زندگی‌مان سخت شده است.هزینه‌های درمان بسیار بالاست و بیمه‌ها هم خیلی حمایت نمی‌کنند.»

بیمارستان محک در شمال تهران هم همیشه میزبان ده‌ها کودکی است که به انواع سرطان مبتلا هستند. محمد چشمانش را به درو دیوار دوخته است؛ به نقاشی‌هایی که کودکان مبتلا به سرطان پیش از آن کشیده و حالا روی دیوارهای بیمارستان نقش بسته است.

مادرش می‌گوید: شایان من هم عاشق نقاشی است اما آنقدر دست هایش درد می‌کند که توان گرفتن یک مداد را هم ندارد.» مادرش می‌گوید: «دائم به ما می‌گویند داروهایش گیر نمی‌آید، البته امیدوارم با این خبرهای جدید که از کمک دارویی سوئیس می‌شود بخشی از مشکل بچه‌های ما هم حل شود از زمانیکه تحریم‌ها بیشتر شده دیگر نمی‌توانیم داروهایش را بخریم شاید باورتان نشود ولی یک سری از داروها را با قیمت بسیار بالا و ریسک زیاد از ناصرخسرو خریداری می‌کنیم.»

مادر بیماری که فرزندش سرطان مغز استخوان دارد هم درباره مشکلاتشان می‌گوید: پسرم 10ساله است، بیماری‌اش در سال 92شروع شد به‌دلیل آنکه بیماری‌‌اش شدت پیدا کرده قرص‌های خارحی برایش تجویز کرده‌اند که جز در ناصرخسرو پیدا نمی‌شود. سؤال من این است چرا داروهای شیمی درمانی خارجی در داروخانه‌ها به‌دلیل تحریم‌ها پیدا نمی‌شود ولی در ناصر خسرو خبری از تحریم نیست؟

۵۰ درصد از سرطان‌ها قابل درمان است

براساس آخرین آمارها از وزارت بهداشت به ازای هر 100هزار نفر، 142نفر به سرطان مبتلا می‌شوند، آماری که نشان می‌دهد بروز سرطان در ایران کمتر از متوسط جهانی است، اما نکته‌ای که مورد توجه قرار دارد این است که بروز سرطان در کشورهای مختلف به‌خصوص در کشورهای درحال توسعه ازجمله کشور ما به دلایلی چون پیری جامعه رو به افزایش است. امسال شعار پویش ملی مبارزه با سرطان «سرطان قابل پیشگیری و درمان است با خود مراقبتی و امید» انتخاب شده است. علی قنبری مطلق، رئیس اداره مبارزه با سرطان وزارت بهداشت در این‌باره می‌گوید:

«از هر 100هزار نفر 142نفر مبتلا به سرطان می‌شوند که این تعداد در کشور ما البته کمتر از متوسط جهانی است اما نکته مهم این است که ظرف 20سال آینده بروز سرطان در ایران به‌دلیل و موارد مختلف پیش‌بینی می‌شود تا 115درصد افزایش پیدا خواهد کرد و این یعنی بروز سرطان بیش از دوبرابر خواهد شد.» مطلق در ادامه می‌گوید:

«البته مشابه این اتفاق در کشورهای در حال توسعه در حال رخ دادن است و به‌خصوص در کشورهایی چون ایران که امید به زندگی افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل باید بگویم که این موضوع در ایران برجسته‌تر است به این دلیل که نسبت جمعیت سالمندی ما روزبه‌روز بیشتر می‌شود خطر ابتلا به سرطان هم افزایش پیدا می‌کند.به همین سبب است که می‌گویم بروز سرطان در ایران طی 20سال آینده دوبرابر خواهد شد.»

در این میان اما زنان و مردان باید بیشتر مراقب چه نوع سرطان‌هایی باشند؟ رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت می‌گوید: «در زنان شایع‌ترین سرطان‌ها، سرطان سینه و تخمدان است و بین مردان سرطان‌های ریه و معده شایع‌ترین سرطان‌ها هستند. البته سرطان‌ روده بزرگ در میان مردان به‌شدت در حال رشد قابل توجهی و در میان زنان هم سرطان تیرویید درحال افزایش است که با راهکارهایی باید جلوی این اتفاق را گرفت.».

اما راه چاره چیست؟

مطلق می‌گوید: «شیوه زندگی ناسالم مهم‌ترین عامل در ابتلا افراد به سرطان است. همچنین در این میان نقش تغذیه ناسالم و تحرک بدنی ناکافی هم بسیار پررنگ است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد حدود ٣٥‌درصد ایرانیان فعالیت بدنی کافی ندارند. باتوجه به این شرایط برای پیشگیری از ابتلا به سرطان در کشور خودمراقبتی، تغذیه و سبد غذایی سالم و مناسب و ورزش از اهمیت دو چندان برخوردار است.

به هر حال نباید این موضوع را نادیده گرفت که 60 درصد از ایرانیان اضافه وزن دارند و حدود 70درصد ایرانیان نیز فعالیت بدنی کافی ندارند. علاوه بر اینها کمبود مصرف میوه و سبزی و لبنیات هم چالش دیگری است که در تغذیه مردم دیده می‌شود.» او با اشاره به اینکه مصرف دخانیات نیز در بروز سرطان مؤثر است، می‌گوید:«بدون شک درصورت تغییر در سبک زندگی افراد و ورزش احتمال بروز سرطان به شکل چشمگیری، کاهش خواهد داشت.»

او در ادامه به اقدامات وزارت بهداشت در زمینه کاهش ابتلای افراد جامعه به سرطان هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «پیشگیری و تشخیص زودهنگام موراد ابتلا به سرطان در اولویت برنامه‌های ما قرار دارد و در سطح کشور در تلاش هستیم این کار توسعه پیدا کند.

همچنین در موضوع پیشگیری پیگیر تولید واکسن اچ‌پی‌وی هستیم و دو تولید‌کننده داخلی هم در تلاش هستند که مراحل تأییدیه سازمان غدا و دارو را در این زمینه دریافت کنند.» رئیس اداره مبارزه با سرطان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه سرطان دیگر در جهان بیماری ترسناکی محسوب نمی‌شود، می‌گوید:

«سرطان قابل پیشگیری و درمان است با خود مراقبتی و امید.»شایان 19ساله روی تخت بخش کنسکر بیمارستان امام خمینی بستری است. سوی چشمانش خیلی کم شده؛ مادرش می‌گوید: بیماری چشمانش را ضعیف کرده اما امید به زندگی‌اش آنقدر خوب بوده که توانسته بخش قابل‌توجهی از بیماری را شکست دهد.» او دو سال است که با سرطان خون دست و پنجه نرم می‌کند و آخرین آزمایش‌ها نشان می‌دهد که بخش مهمی از بیماری در او کنترل شده است.

حالا او خود را برای کنکور سال آینده آماده می‌کند و درحالی‌که روی تخت کتاب تستی در دست دارد، می‌گوید:«دوست دارم مهندس بشوم و برای درست کردن زندگی بجنگم.»