ایران باید در چرخه علم و فناوری بین‌المللی قرار گیرد

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، نشست تخصصی چالش ها و راهکارهای گسترش تعاملات بین المللی انجمن‌های علمی با حضور دکتر حسین سالار آملی، قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل و رئیس مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی، محمد جلالی، دبیر کمیسیون انجمن های علمی ایران و جمعی از دبیران انجمن‌های علمی ایران از سوی مرکز همکاری‌های علمی و بین المللی وزارت علوم و کمیسیون انجمن‌های علمی ایران در سالن شهدای جهاد علمی وزارت علوم برگزار شد.

دکتر سالار آملی در این نشست با تبریک ولادت حضرت زهرا (س) و روز زن گفت: وزارت علوم سه سیاست کلان را در پیش گرفته است؛ نخست رفع نیاز جامعه در زمینه‌های سیاست، فرهنگ، صنعت و غیره، دوم مسئله فنی و حرفه‌ای و سوم موضوع بین‌المللی‌سازی است.

وی با بیان اینکه امروزه در پروسه‌های کوتاه مدت تغییرات شدید جدید جهانی را پیش رو داریم و پارادایم‌ها به سرعت تغییر می‌کنند، تصریح کرد: آینده حرکت‌های بین‌المللی خطی نبوده بلکه ماتریسی و چند وجهی خواهد بود. مسائل اقتصادی، ورزشی و… بر اساس قوانین بین‌المللی پیش می رود. این موارد نشانگر تغییر پارادایم بین‌المللی است. قوانین بین‌المللی به مرور بر قوانین داخلی احاطه پیدا می‌کنند. خط مقدم ما جاهایی است که قوانین بین‌المللی در حال تدوین است نه جاهایی که تدوین صورت گرفته است. تغییرات عمده جهانی را نمی‌توان مهار کرد باید درک کرد و بنابر قدرت جهت‌دهی محدود کنیم.

قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل افزود: وظیفه اصلی همه ما این است که در چرخه علم و فناوری بین المللی قرار بگیریم؛ بر اساس چرخه بین‌المللی علم، یک علم هیچگاه در یک کشور شکل نمی‌گیرد. استکبار جهانی در تلاش است که کشورهای در حال توسعه را از این چرخه کنار بگذارد. از لحاظ علمی اگر بخواهیم توسعه پیدا کنیم باید در این چرخه قرار بگیریم.

به گفته دکتر سالارآملی، در چرخه علم بین‌المللی سه گروه وجود دارند. نخست کشورهای پیشرو که جهت می‌دهند و ظرفیت‌سازی می کنند، دوم رهروان که فضای محدودی برای اثرگذاری دارند و سوم جاافتادگان که از چرخه دانایی کنار گذاشته شده‌اند. ما هم اکنون در رده رهروان هستیم. آمریکا تلاش دارد ما را از رده رهروان به رده جاماندگان بیاندازد.

وی خاطرنشان کرد: خط مقدم ما این است که نباید از چرخه تولید علم خارج گذاشته شویم. آموزش عالی کشور امروز دارای چهار دارایی بزرگ است. نخست نیروی انسانی توانا، دوم رشد علمی مناسب، سوم ریشه‌دار بودن علم آموزی در ایران و چهارم اینکه فساد در این بخش بسیار کمتر از سایر بخش‌ها است.

قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل افزود: پتانسیل آن را داریم که در رده رهروان قرار داشته و حتی در مواردی پیش‌رو باشیم. در پارادایم های جدید جهانی که چرخه‌های دانش به شدت در حال شکل‌گیری است، باید انجمن‌های علمی ورود کنند و راه‌حل‌هایی برای عبور از تله تحریمی ارائه کنند.

وی در پایان تصریح کرد: درباره مسیر آینده امیدوارم این جلسات تکرار شود. در بخش کلان و در شرایط کنونی انجمن‌ها می‌توانند کمک‌های بسیاری به آموزش عالی کنند. در سراسر کشور مراجع ملی وجود دارد. باید انجمن‌ها به همکاری با این مراجع بپردازند. از دیگر زمینه‌هایی که انجمن‌ها می توانند ورود کنند در بخش تفاهم‌نامه‌های بین المللی است. اتحادیه انجمن‌های علمی داخلی و خارجی موضوع دیگری است که انجمن‌ها می توانند به آن ورود کنند. وزارت علوم نمی‌تواند وارد این حوزه شود و باید انجمن‌ها دنبال آن باشند. وزارت علوم سامانه‌ای به زبان انگلیسی دارد که در سطح جهان منتشر می‌شود و بازدیدکننده های بالایی نیز دارد. درباره انجمن‌ها می‌توانیم اخباری در این سامانه داشته باشیم.

محمد جلالی، دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی ایران با اشاره به اینکه بدون تعاملات بین‌المللی امکان پیشرفت علمی وجود ندارد، اظهار داشت: گردش علم به معنای، ارتباط‌های بین‌المللی است؛ تاکید وزارت علوم نیز بر روی همین گردش علم است. رویکرد وزارتخانه در این دوره، اهمیت این مناسبات را بالا برده است. ظرفیت بزرگی در جامعه وجود دارد که مغفول مانده، البته قدم‌هایی برداشته شده اما آن چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته افزود: امروز حدود ۴۰۰ انجمن علمی ثبت شده در وزارت علوم داریم؛ این آمار بدون درنظر گرفتن انجمن‌هایی است که زیرنظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت می‌کنند.

دبیر کمیسیون انجمن‌های علمی ایران با بیان اینکه در سال ۱۳۹۷، ۵۴ همکاری بین‌المللی و ۹۲ عضویت داشته‌ایم، افزود: همچنین ۱۶۰۱ عضو خارجی در انجمن‌ها فعالیت دارند. ۶۰ نشریه خارجی، ۲۸۰ سخنرانی مرتبط با موضوع بین الملل و ۶۷ کارگاه برگزار شده و۴۵ تفاهم‌نامه در حوزه بین‌المللی منعقد شده است. این انجمن‌ها ظرفیت بالایی به خصوص در شرایط تحریم‌های ظالمانه دارند چراکه نهادهایی مردمی هستند.