با ویروس‌های مخرب‌تر از کرونا در کشور چه کنیم؟!

به گزارش خبرگزاری برنا؛ پس از اعلام خبر قطعی شدن ابتلای  2 نفر به ویروس کرونا در شهر قم، اقدامات اولیه هم‌چون انجام اطلاع رسانی‌های لازم و تخلیه و اختصاص بیمارستانی برای مبتلایان به این ویروس انجام شد.

دکتر قاسم جان بابایی،معاون درمان وزارت بهداشت درمان و آموزشی پزشکی در روز چهارشنبه سی‌ام بهمن ماه، در گفت وگو با خبرنگاران در قم عنوان کرد:" بیماری کرونا ویروس از نظر مسری بودن قوی است ولی از نظر مرگ و میر از آنفلوانزای اچ وان و ان ون کمتر است...اصلا لازم نیست که مردم محل زندگی خود را ترک کنند چرا که ابتلا زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مبتلا با فرد سالم روبوسی کرده یا دست دهد و آن فرد اقدام به شستشوی دست خود نکند، این دوره نیز گذرا بوده و به سر خواهد آمد و قطعا این مشکل بدتر از اپیدمی آنفلوآنزا نخواهد بود".

در همان ساعات اولیه، بازتاب خبر فوت دو قربانی ویروس کرونا در قم، موجب نگرانی شهروندان شد، مدتی بعد خبر ابتلای 2 نفر دیگر نیز در شهر انتشار یافت و نگرانی‌ها را از شیوع این بیماری دو چندان کرد، تردد در معابر و مکان‌های عمومی کاهش یافت، خبر تعطیلی مدارس در روز پنجشنبه یکم اسفندماه و شنبه سوم اسفند ماه از سوی مراجع رسمی اعلام شد و بسیاری از دانشجویان مقیم قم نیز به سمت شهرهای خود حرکت کردند، پس از مسئولین برخی دانشگاه‌ها نیز بی آنکه از تعطیلی دانشگاه‌ها سخن بگویند، غیبت دانشجویان شهرستانی که قصد عزیمت به شهر خود دارند، در هفته‌ی آتی را مجاز شمردند.

هرچند در همان ساعات اولیه‌ی پس از انتشار خبر، مسئولین مربوطه در مصاحبه‌های متعدد با اقسام رسانه‌ها، توضیحات لازم را در خصوص نحوه‌ی مقابله به این بیماری بیان کردند و تاکید کردند که میزان خطرناکی این بیماری بسیار کم‌تر از حد تصور مردم است، اما حجم شایعات گسترده موجود در این زمینه در میان مردم ،هم‌چنان در حال گسترش است.

الهه که یکی از دانشجویان مقیم قم است، می‌گوید: در یکی از کانال‌های اطلاع‌رسانی در تلگرام خوانده ام که مدارس و مراکز آموزشی قم تا 16فروردین تعطیل خواهد بود، تصور من این است که میزان مبتلایان بیشتر از موارد اعلامی است و در تلاشم تا در هرچه سریع‌تر به شهر خود بازگردم چون احتمال قرنطینه شدن شهر و عدم امکان تردد وجود دارد.

اما باید توجه داشت که در چنین شرایطی، شایعاتی که  وضع را به مراتب بدتر از حالت واقع اعلام می‌کنند و مورد پذیرش مردم نیز قرار می‌گیرند، چه تاثیری بر روند عبور از بحران خواهند داشت؟

مرجان انصاری، کارشناس علوم اجتماعی گفت: "طبق بحث روانشناسی شایعه، شایعات از قدرت تاثیرگذاری بالایی برخوردار هستند و گاهی نشر یک شایعه حتی می‌تواند موجب شکست یک فرد موفق باشد، شایعات یک روش ارتباطی ناسالم است که افراد در قالب آن ترس‌ها خشم‌ها و جهت گیری‌های ذهنی خود را مطرح می‌کنند.

وی ادامه داد:  افراد  در قالب شایعه، بخش‌هایی از خبر  را که با اهداف آن‌ها هم‌خوانی ندارد حذف می‌کنند و عناصری را خود شخصا مدنظر دارند، به خبر اضافه می‌کنند و به برجسته‌سازی برخی موارد بر طبق نظر خود می‌پردازند، در واقع افراد هیجانات و نظرات خود را به خبر اضافه کرده و به نقل خبر به صورت مجموعه‌ای از حقیقت و دروغ می‌پردازند.

انصاری گفت: در روند پخش یک شایعه، آسیب‌های اجتماعی متعددی به وجود می‌آید و شایعه روند صحیح گردش اطلاعات را مخدوش می‌کند و فضا برای مطرح شدن نیازهای بی‌پایه به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: قبل از ورود ویروس کرونا به کشور، ما با سایر بیماری‌ها و ویروس‌های خطرناک نیز روبرو شدیم اما میزان حساسیت و نگرانی نسبت به کرونا بیشتر بود، چرا که به خاطر بحران‌های اقتصادی و اجتماعی در سال اخیر و افزایش اخبار منفی، زمینه‌ی نگرانی و بی‌اعتمادی در مردم افزایش یافته است و اخبار منفی فرصت بیشتری برای گسترش در میان مردم یافته‌اند.

این پژوهشگر اجتماعی گفت: به دلیل مشکلات و اخبار منفی اشائه یافته در جامعه، اذهان و افکار عمومی به صورت بیمارگونه به سوی نگرانی بیشتر حرکت می‌کنند، به همین خاطر ویروس کرونا توانسته بیش از آنچه که باید در میان مردم نگرانی ایجاد کند، در حالی که ویروس کرونا تنها برای 2 درصد مبتلایان خود کشنده بوده و تنها برای جامعه سنی خاصی خطرناک است.

وی ادامه داد: اگر اطلاع رسانی دقیق وجود نداشته باشد، شایعات‌ فرصت بروز و ظهور پیدا می‌کنند، در چنین حالت، رسانه‌های ارتباطات جمعی باید با همکاری یکدیگر به شفاف‌سازی بپردازند و سطح آگاهی مردم را در این زمینه بالا ببرند، هر چه میزان صداقت افزایش پیدا کند، میزان آرامش نیز افزایش پیدا می‌کند.

*** بهترین واکنش مردم چیست؟

انصاری بیان کرد: بهترین واکنش جامعه این است که به شایعات بها ندهد، یک شایع می‌تواند موجب گرانی و نایابی نوع خاصی از دارو یا خوراک شود و صرفا زمینه افزایش درآمد عده‌ای سودجو را فراهم کند، در چنین شرایطی لازم است به توصیه‌های سیستم اطلاع‌رسانی بهداشت کشور توجه شود."

با وجود اشائه‌‎ی برخی شایعات مبنی بر بالاتر بودن تعداد فوت ناشی از بیماری، قرنطینه‌ شدن شهر قم و تعطیلی مدارس تا فروردین ماه به ویژه در کانال‌های تلگرامی، آنچه که واضح و مبرهن است، لزوم توجه به نهادهای رسمی اطلاع رسانی است تا از هرج مرج بیهوده جلوگیری شود، عبور از بیماری‌های واگیردار، نیاز به حکم‌فرمانی نظم و آرامش در جامعه دارد تا فرآیند کنترل بیماری با همکاری شهروندان صورت گیرد و قطعا دولت بدون همکاری مردم و مردم بدون همکاری دولت، قادر به حل چنین مشکلاتی نخواهند بود، پس سنجیده است که نسبت حساس باشیم، اما باید ویروس کرونا را آنطور که هست ببینیم، نه آنطور که سودجویان و شایعه پراکنان می‌خواهند.