«همه نام‌ها» رمانی خارق‌العاده درباره مفهوم هویت

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، در توصیف این رمان واژه‌هایی همچون «خارق العاده»، «تمثیلی عالی و قدرتمند»، «کتابی با روحی سخاوتمند و جادویی» تنها بخشی از واژه‌هایی است که از سوی منتقدان و روزنامه‌نگاران به کار رفته است. «همه نام‌ها» شاید  بهترین و شناخته‌شده‌ترین رمان ساراماگو نباشد اما قطعا یکی از بهترین و مهم ترین آثار او به شمار می رود که تنها دو سال بعد از انتشار رمان شناخته شده « کوری » در ۱۹۹۷ به چاپ رسید.

«همه نام‌ها» داستان کارمند دون پایه اداره ثبت احوالی را دنبال می کند به نام آقای ژوزه که مردی مجرد و میان سال است و در زندگی هیچ دلبستگی و سرگرمی ندارد به جز گواهی‌های تولد و فوت، ازدواج و طلاق.  اما یک روز بر حسب اتفاق پرونده زن جوان ناشناسی را به دست می‌گیرد که او را در خود فرو می‌برد. بنابراین تصمیم می‌گیرد تا سرنخ‌هایی را دنبال کند که ممکن است به این زن برسند اما در عوض باعث شناخت ژوزه از خودش می‌شود.

در این کتاب تنها یک نفر دارای نام است و آن همین آقای ژوزه است دیگران فقط با ویژگی‌هایشان توصیف شده‌اند. شاید همین پارادوکس به خوبی می‌تواند تنهایی زندگی این روزهای آدم‌ها را نشان دهد. در اداره ثبت (لوکیشن داستان) که همه با نام شناسایی می‌شوند، ما تنها یک نفر را به اسم می‌شناسیم. انتخاب همین اسم هم بسیار جالب است. ژوزه، نامی رایج در میان مردم پرتغالی زبان و همین طور نام نویسنده‌است.

«همه نام‌ها» رمانی در مورد هویت و ارتباط است که زندگی، تنهایی، شانس و کشف عشقی تازه را در بر دارد و توانایی غیر قابل انکار ژوزه ساراماگو را در نوشتن متنی چنین جذاب و البته مشکل نشان می‌دهد. در رمان «همه نام ها»، موضوعات آشنا و تکرارشونده ی هویت و استقلال، با دقتی ژرف و طنزی غنی مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد. ساراماگو، رمانی به مخاطبین خود ارائه می کند که به شکل جالبی با اثر درخشان دیگر او، «تاریخ حصر لیسبون»، قابل مقایسه است. 

قسمت هایی از کتاب «همه نام ها»

 درست است که هر روز تعداد زیادی کاغذهای جدید وارد این اداره می شود، کاغذهایی که حاکی از ادامه یافتن دختر و پسرهایی است که هر روز به دنیا می آیند؛ اما بوی کهنگی کاغذها همیشه به مشام می رسند. زیرا سرنوشت تمام کاغذها از لحظه ی خروج از کارخانه، به طور دائمی کهنه و کهنه تر شدن است. 

 گاهی راحت تر آن است که با وجود اندوهی که در درونتان موج می زند، لبخند بزنید، تا این که بخواهید به همه ی عالم علت غمگینی خود را توضیح دهید. 

 همـه چیزهــای از دسـت رفتــــــه یک روز برمی گـــردنـد، اما درسـت وقتــی که یــاد می گیــریم بـــدون آن هـا زندگــــی کنیـم. 

«همه نام‌ها» در ایران توسط عباس پژمان ترجمه شده است.