تاثیرات کوئید ۱۹ روی زنان باردار از نظر پزشکی و روانشناسی

دکتر محبوبه والیانی، رئیس انجمن علمی مامایی اصفهان و استادیار دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا در رابطه با نوع مراقبت از زنان باردار طی دوره شیوع کرونا مطرح کرد: نکته قابل توجه این است که مادران باردار در 28 هفته اول بارداری ماهی یک‌بار تحت مراقبت قرار می‌گرفتند در حالی که پس از ویروس کرونا چهار نوبت مراقبت‌های بارداری برای‌شان کفایت می‌کند چراکه بهتر است کمتر به محیط مراجعه کنند. به همین دلیل پروتکل مراقبت در منزل را پیشنهاد می‌کنم اما مادرانی که دچار مشکلاتی بارداری اعم از جلو بودن جفت (جفت سرراهی) و یا خونریزی شده باشند، در این شرایط استراحت مطلق به آن‌ها پیشنهاد می‌شود و در مقابل مادران بارداری که احتیاج دارند تحرک داشته باشند و بی‌تحرکی باعث بروز ترمبوز می‌شود.

او افزود: در این راستا با توجه به شرایط چندگانه به وجود آمده باید نوع عملکرد متفاوتی را انجام دهیم یکی از پروتکل‌های ارزشمندی که می‌توانیم برای‌شان اجرا کنیم مراقبت در منزل است. با توجه به این که مراکز مشاوره مامایی در کل کشور این امکان را دارند که ماما در منازل اشخاص حاضر و آنها را تحت مراقبت بارداری قرار دهند ولی نکته حائز اهمیتی که مطرح می‌شود این است که سلامت و ایمنی افراد یا تیم پزشکی که به منزل شخص باردار می‌روند به‌طور کامل تامین شود ولو اینکه ما اطلاعی نداریم آیا در منازل افراد رعایت اصول بهداشتی انجام شده است یا خیر؟ به همین دلیل تا زمانی که پوشش کامل در منازل رعایت نشده باشد به افراد توصیه نمی شود که در منزل شخص باردار حاضر شوند. از طرفی مراقبت در منزل را برای کسانی توصیه می‌کنیم که دیگر نتوانند به بیرون بیایند. البته خودشان باید درخواست کننده این نوع پروتکل باشند و چنانچه مادر با رضایت کامل درخواست کننده باشد و نتواند به دلیل شرایط بارداری حرکت کند یا از خانه خارج شود، وظیفه ایجاب می‌کند این نوع پروتکل اجرا شود و شرط اجرای آن این است که وسایل ایمنی افرادی که وارد منزل می‌شوند اعم از ماسک، دستکش، گان، کاور کفش و اینجور وسایل که واقعا مورد نیاز است را تامین کنیم.

رئیس انجمن علمی مامایی اصفهان ادامه داد: متاسفانه برای مراکز مشاوره ما هنوز این تدارک دیده نشده است. البته ما در بعضی از نقاط مانند اصفهان این شرایط را فراهم کردیم اما هنوز مجوز ورود به منزل در اختیارمان قرار نگرفته و این یکی از معضلات ما است که به‌صورت تلفنی به افراد مشاوره می‌دهیم. به‌طور مثال بیماری تلفنی داشتم که مادر دچار خونریزی شد. شش هفته از دوران بارداری او گذشته و درد زیر دل داشته و این موارد، می‌تواند علامت‌های سقط جنین باشد. من در مقابل آن‌طور که می‌توانستم تلفنی مشاوره دادم و تاکید کردم استراحت کند، مایعات فراوان بنوشند و در آخر اگر خونریزی و دردها تشدید شد به بیمارستان مراجعه کند و تحت مراقبت قرار گیرد.

 او در رابطه با چکاپ زنان باردار در دوران کرونا اذعان داشت: با توجه به شرایط بیماری کرونا، هم مراکز درمانی و هم مطب‌ها به تعداد اندکی باز هستند. پیشنهادم این است که پس از سپری شدن تعطیلات باید برنامه منسجمی در این زمینه داشته باشیم به‌طور مثال مادری که مشکلات جدی ندارد می‌تواند حضوری مراجعه کند با تاکید بر این نکته که نحوه مراجعه حضوری هم متفاوت است به‌طور مثال افراد زیادی در اتاق انتظار در کنار هم قرار نگیرند و با فاصله زمانی قابل توجهی از هم مراجعه کنند. ولی مادری که نمی‌تواند حرکت کند، ماما یا تیم پزشکی حضورا مراقبت‌های لازم را انجام دهند. به‌خصوص مادری که از لحاظ حرکتی در موقعیت حساسی قرار دارد. نکته قابل توجه و بسیار مهم  این است که هیچ مادر بارداری را نباید بی‌حرکت نگه داشت چراکه یکی از تغییرات فیزیولوژیک بارداری افزایش پلاکت خون است.

والیانی ادامه داد: اما دسته ای دیگر مادرانی هستند که کرونا دارند و در این شرایط باید مادر را در منزل یا خانه قرنطینه کنیم و فردی با تجهیزات کافی از مادر مراقبت‌های بارداری که شامل کنترل فشار خون، کنترل وزن، بررسی‌های تغذیه‌ای و حتی تحرکش و یا تمرین‌های بدنی می‌شود، را انجام دهد.

این استادیار دانشگاه در رابطه با پیشگیری از این بیماری برای مادران باردار تاکید کرد: مدام آب گرم بنوشند به‌خاطر این که دهان بزاق تولید کند و مرتبا آب دهان‌شان را قورت دهند. دومین راه بخور آب گرم است چراکه رطوبت بسیار بالا باعث از بین رفتن این نوع ویروس می‌شود، یعنی رطوبت 60 درصد همراه با گرما ایجاد شود تا ویروس از بین برود. نکته دیگر قرقره کردن آب نمک است و شستشوی حلق و بینی با آب نمک  است. نکته اساسی دیگری که حائز اهمیت است، تهویه مناسب تنفسی است به‌صورتی که تنفس‌های پاک آموزش داده می‌شود. در این متد باید دم عمیق از بینی و در محیط پاکیزه انجام و سپس بازدم طولانی از دهان که به آن یک تنفس پاک گفته می‌شود. این تهویه تنفسی خوب مانع از رشد ویروس می‌شود. توصیه من به مادران باردار انجام تنفس پاک شکمی است.

 او تصریح کرد: چیزی که در رابطه با بیماری کرونا مطرح می‌شود تب بالایی است که با خود به همراه دارد. در صورت تب بالای 38 درجه  می‌توان مطرح کرد که درجه حرارت بدن مادر بالا بوده و در جنین در حال تکامل می‌تواند تاثیرات منفی بگذارد. یعنی در اوایل دوره بارداری می‌تواند خطرات ناهنجاری‌های جنینی را به همراه داشته باشد. جنین در طی بارداری مبتلا نمی‌شود اما بلافاصله باید پس از  متولد شدن نوزاد سریعا بند ناف از مادر کرونایی جدا شود و مادر و نوزاد به‌صورت جداگانه مراقبت و قرنطینه شوند و حتی عمل شیردهی هم تا پایان منفی شدن کرونای مادر انجام نشود.

والیانی در پایان برای مدیریت مراقبت در منزل در شرایط کرونایی توصیه کرد: همکاران ماما به‌صورت تیمی با متخصص زنان و متخصص عفونی این فرآیند را دنبال نمایند و برای مواردی که مادر دچار کروناست به‌طور تیمی و حضوری مراقبت را انجام دهند. در مجموع معتقدم مراقبت در منزل جزو راهکارهایی هست که می‌تواند به ما کمک کند چون مادرانی که سالم هستند، سالم می‌مانند و در افردی که مبتلا هستند. انتقال کرونا به دیگران صورت نخواهد گرفت.

دکتر بنفشه غرایی، روانشناس بالینی، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری برنا در رابطه با تاثیر محیط بر سلامت جسم و روان مادر و جنین بیان کرد: تحقیقات روانشناسی حاکی از آن است که شرایط روحی و روانی مادر در سلامت جنین تاثیرات زیادی می‌گذارد و به همین دلیل انجام برنامه‌هایی مانند ذهن آگاهی و مدیتیشن برای آرامش هر چه بیشتر مادر در این دوره پیشنهاد می‌شود. به‌طور کلی یکی از مباحث مهم در دوران بارداری از منظر روانشناسی این است که شخص بتواند سلامت روان خود را حفظ کند که این سلامت روان می‌تواند از طرق دیدن مناظر زیبایی  محیطی، شنیدن موسیقی‌های آرامش بخش و ایجاد یک محیط آرام و امن حاصل شود. معمولا زنانی که بعد از دوران بارداری خود دچار استرس و اضطراب و یا حتی افسردگی پس از زایمان می‌شوند، در دوره بارداری خود از لحاظ روانی شرایط مساعدی را نداشتند که طبیعتا این مسئله می‌تواند در نگهداری و تربیت فرزند در ماه‌های اول تولد تاثیر به سزایی داشته باشد.

او اظهار داشت: تحقیقات نشان می‌دهند تاثیر خودگویی‌های درونی و نوع برداشت ما از یک موقعیت بیشتر از خود واقعیت بیرونی می‌تواند موجب اضطراب و افسردگی شود و مستقیما بر سلامت روان تاثیرگذار باشد. پدیده ناخوشایند اخیری در رابطه با شیوع این بیماری پیش آمده و جهانی را تحت تاثیر قرار داده است ولی تعبیر و تفسیرهای ذهنی ما نسبت به کرونا ویروس و اینکه چگونه آن را ارزیابی می‌کنیم می‌تواند در برخورد منطقی و واقع بینانه با مسئله، تاثیرگذار باشد. مورد دیگر در این دوره میزان تماس‌های طولانی مدت افراد خانواده با یکدیگر است که می‌تواند باعث رشد خیلی از تعارضات خانوادگی شود. طبیعتا در یک خانواده باید افراد را براساس سطح توان تحمل استرس و موقعیت سنی طبقه‌بندی و با هر فرد متناسب با شرایطش برخورد کنیم. به‌طور مثال زنان باردار در شرایط روحی حساس‌تری قرار دارند بر همین اساس توجه بیشتر و درک بیشتری را می‌طلبند.

دکتر غرائی تاکید کرد: ما باید هر کدام به‌طور خاص به سلامت روان خود و اطرافیان‌مان در این دوره دقت و توجه کنیم. یعنی همانطور که به سلامت تغذیه‌ای خود  توجه می‌کنیم به سلامت روان هم اهمیت دهیم. چراکه سلامت روان می‌تواند روی همه جنبه‌های سلامت جسمی تاثیر بگذارد و حتی تاثیر مستقیمی بر سیستم ایمنی افراد می‌گذارد و طبیعتا همه این موارد برای یک خانم باردار تاثیر  بیشتری خواهد داشت.