موضع‌گیری در مورد فضای مجازی و امکانات آن افراطی است/ باید به چنین افرادی گفت ایست! / مگر می‌شود بدون توپ و زمین بازی و یا بدون تیم فوتبال آموزش داد؟!

مسعود دلخواه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ ابتدا درمورد تاکید بیش از حد بر آموزش در فضای مجازی و یا ندیده گرفتن امکانات این فضا گفت: «دو موضع‌گیری در مورد فضای مجازی و امکانات آن وجود دارد که البته هر دوی آنها افراطی است: رویکرد اول این است که در فضای مجازی تمام اطلاعات و امکانات آموزشی مورد نیاز وجود دارد و هر گونه آموزشی از این طریق امکان‎‌پذیر است و می‌توان دروس تئوری و عملی _ حتی آموزش عملی ساخت ماسک و گریم و بازیگری _ را تدریس کرد و آموزش داد. این نگاه افراطی است. البته دروس نظری را می‌‌توان در فضای مجازی آموزش داد: می‌توان فلسفه درس داد، ریاضی را برای شاگردها تدریس کرد و حتی در زمینه هنر نمایشنامه‌ نویسی، فیلمنامه نویسی، تاریخ تئاتر، تاریخ ماسک و گریم، انواع سبک های ادبی و هنری، نظریه های بازیگری و کارگردانی،  تحلیل فیلم و نقد و بررسی آثار سینمایی، همه این‌ها را می‌توان با استفاده از امکانات فضای مجازی و حتا برنامه های زنده (آنلاین) تدریس کرد.

کارگردان نمایش «مفیستو» در ادامه گفت: «رویکرد دیگری وجود داردکه معتقد است تدریس و حتا اجرای آنلاین تئاتر نباید در فضای مجازی مطرح بشود و کلا آموزش هنر از طریق فضای مجازی را زیر سوال می‌برد. این رویکرد هم بنظر من روز آمد و واقع بینانه نیست. در این میان، نگاه منطقی این است که بپذیریم آنچه جنبه فیزیکال دارد مانند انواع ورزش‌هایی چون کشتی، شنا، فوتبال و...  و هنرهایی چون باله و بازیگری و حرکت و بدن را نمی‌توان در فضای مجازی آموزش داد و بدون حضور افراد در فضای واقعی امکان‌پذیر نیست. چرا که مربی یا مدرس مدام باید تمرین فیزیکی شاگردان را قطع کند تا بتواند آنها را به درستی هدایت کند، چیزی که در فضای مجازی حتا در برنامه های آنلاین امکان پذیر نیست.»

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس به تجربه شخصی خود در زمینه تدریس و کلاس‌های مجازی در دانشگاه اشاره کرد و گفت: «این ‌روزها که اغلب کلاس‌های دانشگاه غیرحضوری و آنلاین برگزار می‌شود، برای دانشجویانم در دانشگاه تربیت مدرس از طریق ادوب کانکت و واتس‌آپ  نظریه‌های بازیگری در قرن بیستم را تدریس می‌کنم و دانشجویان بسیار راضی هستند. چنین درسهایی از طریق فضای مجازی قابل انتقال است. به عنوان معلم علاوه بر سخنرانی و لکچر، مقاله و فیلم هم بارگزاری می‌کنم و دانشجوها کنفرانس می‌دهند و فایل صوتی شان را شب قبل در گروه منتشر می‌کنند و فردای آن در موردش گفت‌‌وگو می‌کنیم و به پرسش و پاسخ می پردازیم. در واقع از امکانات فضای مجازی، به‌عنوان تکمیل کننده ی آموزش حضوری، به خوبی استفاده می‌کنیم.»

او با تاکید بر استفاده از تمام امکانات برای آموزش به هنرجویان، گفت: «معتقدم آموزش آنلاین نباید مقابل آموزش حضوری تصور شود و یا به عنوان جایگزین در نظر گرفته شود، چون این تصور اشتباه است. فضای مجازی باید به‌عنوان تکمیل‌کننده آموزش حضوری در نظر گرفته شود و با رویکرد آشتی میان این دو، به‌ویژه به خاطر شرایطی که در آن قرار گرفته‌ایم، می‌توان به عملکرد و نتیجه بهتری در زمینه آموزش دست یافت. اگر این موضوع درک و توجیه شود و آموزش آنلاین در دانشگاه‌‌ها و دیگر محافل آموزشی جنبه تکمیلی به خود بگیرد، دیگر شاهد اعتراض و نارضایتی دانشجوریان به تدریس دروس از طریق فضای مجازی _ چندی قبل شاهد اعتراض به آموزش مخصوصا دروس عملی در بعضی دانشگاه‌ها از طریق موبایل و کامپیوتر با اینترنت ضعیف بودیم _ از طریق فضای مجازی نخواهیم بود.»

مسعود دلخواه درمورد سواستفاده از فضای مجازی و استفاده غیرواقعگرایانه و یا سودجویانه با برچسب‌هایی چون تربیت بازیگر و... گفت: «در چنین فضایی اخباری می‌شنویم و یا می‌بینیم که متاسفانه افرادی ناشناس در تهران و شهرستان‌ها  ادعای برگزاری دوره‌های تخصصی بازیگری در سطوح مختلف مقدماتی/ متوسط/ پیشرفته در فضای مجازی را دارند. این قضیه به طرز دردناکی خنده‌‌دار است. باید به چنین افرادی گفت ایست! متوقف شوید! سابقه‌تان کجاست؟ آیا شما پیش از کرونا در تدریس بازیگری و کارگردانی بطور حضوری موفق بوده اید که اکنون میخواهید با استفاده از ناآگاهی بعضی جوانان، به آزمایش و خطا در فضای مجازی بپردازید؟! یادآوری می‌کنم که قبل از درگیر شدن‌‌مان با بحران کرونا، آموزش در فضای مجازی  در همه جای دنیا از جمله در ایران وجود داشته، اما مسئله اینجاست که نمی‌توانید از این طریق بازیگر تئاتر و سینما یا شناگر حرفه‌ای مسابقات تربیت کنید، آن هم در حالی که انرژی متقابل بین شاگرد و مربی رد و بدل نمی‌شود. بگذارید مثالی تکراری برای‌تان بزنم: مگر می‌شود بدون استخر و آب شناگر تربیت کرد؟ می‌توانید فیلم‌های انواع رشته‌های شنا را نمایش دهید اما آن فرد به محض مواجهه با آب در استخر، خفه می‌شود! بازیگری هم همین است، بدون صحنه، بدون پارتنر مقابل چطور می‌توان بازیگر تربیت کرد؟ مگر می‌شود بدون توپ و زمین بازی، فوتبال آموزش داد یا بدون تیم؟!»

بازیگر نمایش «روال عادی» در آخر این روزها را فرصت مناسبی برای مطالعه و تقویت پایه‌های نظری دانست و صحبت‌هایش را چنین تمام کرد: «این روزها فرصتی است برای عمیق شدن روی تئوری و عمیق شدن در مسائل نظری... ما در تئاتر و سینما از نظر تئوری ضعیف هستیم و گاهی می‌بینیم چهره‌های شاخص هنری ما حتی نمی‌توانند کمی به زبان انگلیسی یا فرانسه صحبت کنند. در مورد شخص خاصی صحبت نمی‌کنم چون ما هنرمندان باسوادی هم داریم که با فلسفه و جامعه‌ شناسی و نظریه های مهم حرفه خود کاملا آشنایی دارند ولی تعدادشان کم است. به‌خصوص دانشجویان و هنرمندان جوان باید در این شرایط پایه‌های نظری خود را قوی کنند تا در آینده با اعتماد به نفس بیشتر به کارشان ادامه دهند.»