همکاری با نیروهای مسلح به «سرباز» لطمه وارد کرد/ «سرباز» تنها اثر نمایشی که نقش فضای مجازی در زندگی افراد را نشان می‌دهد

آنتونیا شرکا، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: سریال «سرباز» از ابتدا با این نیت که در ماه رمضان روی آنتن تلویزیون برود ساخته نشد و حال با توجه به شرایط حاضر بنا بر تصمیم مدیران سریال رمضانی شبکه سه شده است و البته از نظر من ایرادی در این مسأله وجود ندارد و نیازی نیست که یک سریال لزوماً برای پخش در ماه رمضان ساخته شود.

شرکا خاطرنشان کرد: جدا از بحث رمضانی بودن یا نبودن «سرباز»، پخش این سریال از تلویزیون را به فال نیک می‌گیرم، این سریال را می‌توان یک اتفاق متفاوت در روال معمول سریال‌سازی صداوسیما دانست. در این سریال شاهد یک شکل متفاوتی از شخصیت‌پردازی در تلویزیون هستیم، اکثر کاراکترها جوان هستند و ساختاری که مقدم‌دوست برای آن در نظر گرفته و نریشن‌ها مخاطب را به دنیای درونی کاراکترها می‌برد و به نوعی در این سریال با صدای بلند شاهد بیان درونیات کاراکترها هستیم.

او افزود: یکی از نکات جالب توجه در این سریال، جزئیاتی است که نویسنده به آن توجه داشته. اطلاعاتی که به مخاطب داده می‌شود معمولاً از طریق نریشن‌ها، پیامک‌ها و پیام‌هایی است که کاراکترها در فضای مجازی برای هم ارسال می‌کنند، «سرباز» چیزی را به ما نشان می‌دهد که شاید برای اولین بار است در تلویزیون شاهدش بودیم. برای اولین بار در یک سریال شاهد هستیم که فضای مجازی یک عنصر مشخص‌کننده و مهم است که پیش‌تر آن را ندیده بودیم. امروز در زندگی همه ما فضای مجازی و اینترنت نقشی پر رنگ دارد و ما تا امروز این نقش پر رنگ را به وضوحی که «سرباز» نشان می‌دهد حتی در حد 10 درصد آن در آثار نمایشی‌مان ندیده بودیم. اینکه بسیاری از اتفاقات و اطلاعات با صدای راوی، پیامک‌ها و ارتباطات از سوی فضای مجازی مطرح می‌شوند می‌تواند نگاهی ویژه و دقیق‌تر به زندگی امروزی ما باشد که واقعاً بخش اعظمی از آن را چنین ابزارهایی اشغال کرده‌اند اما با این حال نمی‌توان از حجم بالای این اطلاعات و در بسیاری مواقع تکراری بودن و بیهوده بودن اطلاعات ارائه شده چشم‌پوشی کرد. پر حرفی‌هایی که در «سرباز» شاهد هستیم و اطلاعات بسیاری که از درونیات کاراکترها به مخاطب داده می‌شود ریشه در ادبیات دارد و در مدیوم یک اثر نمایشی چندان جالب نیست.

این منتقد اظهار داشت: اگر از ویژگی‌های عجیب شخصیت‌ها در روابط‌شان بگذریم می‌توانیم به طور قطع بگوییم که لایه‌بندی‌های بسیاری برای شخصیت‌پردازی کاراکترها صورت گرفته که در نوع خود بی‌نظیر است. در آثار تلویزیون و سریال‌ها معمولاً ما با شخصیت‌هایی روبرو هستیم که دلیل رفتارشان برای مخاطب مشخص است و از طرفی قابل پیش‌بینی هستند اما در «سرباز» با شخصیت‌های کامل‌تری مواجه هستیم که اینگونه نیستند. «سرباز» به طور کل از شکل‌های تعریف شده سریال‌سازی در تلویزیون فاصله دارد و برعکس بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی شخصیت‌هایش پیچیدگی‌های درونی بسیاری دارند.

شرکا با اشاره به اینکه پخش سریال «سرباز» در ماه مبارک رمضان برای شبکه سه همراه با ریسک بود، گفت: به نظر من مدیران این شبکه به عدم استقبال مخاطبان از سریال «سرباز» در ماه رمضان آگاهی داشتند و با آگاهی این ریسک را انجام دادند. به نظر من هیچ اشکالی در این ریسک وجود ندارد، اگر چه شبکه سه با ریزش مخاطب مواجه شده اما همین که سلیقه مخاطبان تلویزیون با این اثر به چالش کشیده شده و البته اندک مخاطبانی نیز به دیدن این سریال می‌نشینند این ریسک را ارزشمند کرده است.

او افزود: من نقدهایی بر این سریال خواندم که تأکید بر عدم مناسبت این سریال با فضای ماه رمضان داشتند. به نظر من با توجه به موضوع و مضمونی که «سرباز» دارد این سریال چندان دور از حال و هوای ماه رمضان نیست و مضامینی که در آن به چشم می‌خورند کاملاً در راستای خواسته‌های حکومت است. بحث تشویق به ازدواج و از طرفی رفتن به سربازی می‌تواند مضامینی خوشایند برای تلویزیون باشند.

این منتقد در پایان تصریح کرد: به نظر من همکاری عوامل تولید «سرباز» با نیروهای مسلح و به نوعی نقش ارتش در این سریال به کلیت سریال لطمه وارد کرده است. تا جایی که می‌دانم تعداد قسمت‌های این سریال بسیار بالا است و کم‌کم با کمبود قصه جذابیت «سرباز» کمتر می‌شود و اگر به همین شکل قصه پیش برود شاهد کاهش جذابیت خواهیم بود. برای ادامه این سریال لازم است که نویسنده فراز و فرودهایی در قصه در نظر گرفته باشد که باید ببینیم در ادامه سریال هادی مقدم‌دوست چگونه روایت می‌شود.// 2