هالووین؛ وصله ناجور بر قامتِ فرهنگ ایران/مرغ همسایه غاز است؟!

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ این روزها اگر اینستاگرام را باز کنید با انواع و اقسام گریم‌های هالووینی مواجه می‌شوید، گریم‌هایی که توسط بلاگرها آموزش داده می‌شوند تا مردم را برای روز هالووین آماده کنند. جدا از صفحات مجازی که آموزش گریم‌های وحشتناک و عجیب و غریب می‌دهند، برخی از صفحات هم هستند که وسایل هالووین را می‌فروشند؛ از کدوتنبل گرفته تا خوراکی‌های دیگری که در این روز استفاده می‌شود و درواقع تزئین جشن هالووین است. اما ریشه هالووین کجاست و چرا چندسال است که در ایران برگزار می‌شود؟!

هالووین چیست؟

هالووین در واقع جشن مسیحی، غربی و بیشتر سنتی است که از 31 اکتبر به مدت سه شبانه روز برگزار می شود. افراد در این جشن با چهره های عجیب و مخوف یا گریم افراد مشهور دور هم جمع می‌شوند و این روز را  جشن می گیرند. همانطور که مردم ایران در روزهای ابتدایی سال نو برای خودشان لباس نو می‌خرند و به استقبال بهار می روند، در برخی نقاط دنیا هم در آخرین روزهای ماه اکتبر مردم لباس نو می‌خرند؛ با این تفاوت که آن‌ها تلاش می‌کنند ترسناک و زشت‌ و عجیب‌ به نظر برسند.

یکی از نمادهای هالووین یک کدوتنبل است که درون آن را خالی کرده و برای آن چشم و ابرو و دهان درمی‌آورند و با روشن کردن شمع در درون کدوتنبل به آن جلوه‌ای ترسناک می‌دهند.

ریشه این جشن به آیین باستانی سامهِین یا شامِهین باز می‌گردد. قوم «سلت» که حدود 2 هزار سال پیش در مناطقی از اروپا (که امروز با نام ایرلند، انگلیس و فرانسه شناخته می‌شوند) زندگی می‌کردند، شروع سال جدید خود را همزمان با برداشت محصولات کشاورزی در اول نوامبر جشن می‌گرفتند که برای آنها نماد پایان تابستان و آغاز فصل تاریکی و سرما بود.

از آنجا که با فرارسیدن فصل سرما، مرگ و میر انسان‌ها در آن زمان بیشتر می‌شد، مردم در آن زمان باور داشتند که با برافروختن آتش و پوشیدن لباس‌های عجیب از پوست حیوانات و استفاده از صورتک‌های ترسناک یا قرار دادن سر بریده شده حیوانات بررروی سر خود می‌توانند ارواح سرگردان آنها را از خود دور کنند یا حداقل مانع از شناسایی خود توسط آنها شوند. این تصور در آن زمان بیشتر ریشه در ترس آنها از تاریکی داشت.

در حال حاضر،‌ جشن هالووین پس از کریسمس، دومین جشن بزرگ غربی‌ها و به ویژه آمریکایی‌ها محسوب می‌شود به طوری که آنها هر سال بیش از 6 میلیارد دلار را صرف برگزاری این جشن می‌کنند.

امروزه مراسم هالووین بیشتر به عنوان فرصتی برای تفریح کردن شناخته می‌شود و گفتن داستان‌های مربوط به ارواح سرگردان چندان در آن جایی ندارد اما پوشیدن لباس‌های عجیب و صورتک‌های ترسناک همچنان جای خود را در این مراسم حفظ کرده است در واقع می توان گفت در سال های اخیر به دلیل مرگ یکی از مشهورترین شیطان پرستان در روز هالووین، برخی مفاهیم شیطان پرستی نیز به این جشن وارد شده است.

هالووین در ایران!

طی سال های اخیر، پای این جشن خرافاتی به کشورهای اسلامی همچون ایران باز شده و از داخل برخی خانه‌های شمال تهران آرام آرام به سطح جامعه رسیده است؛ به عنوان مثال، تمام دیوارهای یک کافه را اشکالی ترسناک، ریسه‌های چراغ و زمین را کدو تنبل های خالی که درون آن شمع روشن شده است فرا می گیرد. نوجوانان و جوانان با دوستان خود با لباس ها و گریم های متفاوت در این جشن شرکت می کنند.

هالووین جشن رسمی برای مردم ایران نیست با این وجود این روزها صفحات اجتماعی پر شده است از عکس‌هایی که نشان می‌دهد مردم در حال آماده شدن برای برگزاری این جشن هستند. بسیاری از لوازم تزئینات این جشن در قنادی‌ها و خرازی‌ها به فروش می رسد، کیک و شیرینی‌هایی مخصوص این جشن درست می‌شوند و حتی آتلیه‌هایی در صفحات مجازی خود تبلیغ عکاسی برای چنین روزی را می‌کنند.

در این میان بازار آرایشگاه‌های زنانه که گریم هالووین می‌کنند هم داغ شده و گریمورهای معروفی آرایش مخصوص هالووین را در صفحات مجازی خود آموزش می ‌دهند و حتی مهدکودک‌های لاکچری هم این روز را برای کودکان جشن می‌گیرند و صورت بچه‌ها را گریم می‌کنند.

نه تنها جشن هالووین بلکه جشن‌های زیاد دیگری همچون کریسمس و ولنتاین از مراسم هایی است که با فرهنگ اصیل ایرانی نامرتبط است و ممکن است به مرور جایگزین مراسماتی اصیل چون شب یلدا، عید نوروز، شب چهارشنبه سوری و سیزده به در و... شوند.

ورود خزنده جشن های غربی به ایران/جشن های ایران باستان که به فراموشی سپرده شدند

در ایران باستان هر ماهی از سال با نام‌های به خصوصی جشن‌های باشکوهی برگزار می‌شد که امروزه تعدادی از آن‌ها همچون جشن مهرگان و گاهنبار به فراموشی سپرده شده است.

در هر ماه تقریبا یک روز جشن‌هایی هم نام با هر ماه برگزار می‌شد؛ برای مثال روز نوزدهم ماه فروردین جشن فروردگان، روز سوم اردیبهشت جشن اردیبهشتگان، روز ششم خرداد جشن خردادگان و سایر ماه‌ها به همین ترتیب برگزار می‌شد و افراد این روزها را جشن می‌گرفتند که امروز تنها با عنوان جشن های ماهانه ایران باستان از آن ها یاد می شود.

جشن پنجه یا خمسه مسترقه یکی دیگر از آداب و سنن شهروندان ایران باستان بوده است که در آن پنج روز اضافی آخر جشن برگزار می شده است. این جشن تا سال 1304 خورشیدی و تصویب تقویم جدید فعلی که شش ماه اول سال سی و یک روزه، پنج ماه بعدی را سی روزه و بالاخره ماه آخر را بیست و نه روز معین نمودند در بین ایرانیان رایج بوده است اما پس از تصویب تقویم فعلی به کلی به فراموشی سپرده شده است.

امروزه تنها تعدادی کمی از این جشن‌ها با تفاوت هایی نسبت به زمان قدیم باقی مانده است. جشن عید نوروز که یکی از کهن ترین جشن های به جا مانده از دوران ایران باستان است که هر ساله با آغاز سال جدید در میان ایرانیان برگزار می شود؛ یکی دیگر از جشن های ایرانی که همگان با آن آشنایی دارند جشن چهارشنبه سوری است که افراد آخرین چهارشنبه سال را جشن می‌گیرند اما امروزه این جشن با شیوه برگزاری آن در گذشته تفاوت‌های زیادی پیدا کرده است.

در گذشته خانواده‌ها در این روز دورهم جمع می شدند آتش روشن می کردند و آئین قاشق زنی وجود داشت که دختران و پسران جوان، پارچه ای بر سر و روی خود می‌کشند تا شناخته نشوند و به در خانهٔ دوستان و همسایگان خود رفته و صاحبخانه از صدای قاشق‌هایی که به کاسه‌ها می‌خورد به در خانه آمده و در کاسه‌های آنان آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می ریزد اما امروزه دیگر خبری از جشن چهارشنبه سوری به شیوه برگزاری آن در گذشته نیست و جای آن را مواد محترقه خطرناک و آتش زا گرفته است.

شب یلدا یا شب چله یکی دیگر از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که ایرانیان آخرین روز پاییز را (30 آذر) تا نخستین روز زمستان جشن می‌گیرند و این شب را بلندترین شب سال می نامند.

مرغ همسایه غاز است؟!

اگر جشن هالووین پس از کریسمس، دومین جشن بزرگ غربی‌هاست، چرا در حال حاضر برای جشن شب یلدا که پس از نوروز دومین جشن سنتی ما ایرانی هاست، تدارکاتی مثل جشن هالووین نداشته باشیم؟ چرا این جشن باید دغدغه جوانان ایرانی مسلمان باشد و این جشن را در خانه های خود یا کافه های شهر برگزار کنند؟ اصولا چرا همیشه برای ما ایرانیها مرغ همسایه غاز است؟ آیا دلیل آن را باید در عقده حقارت یا خودکم بینی برخی‌ها در کشورمان جستجو کنیم؟ چرا باید برگزاری جشن های غربی در کشور ما با تاریخ غنی، نوعی پرستیژ و با کلاسی محسوب شود؟

/انتهای پیام: 5