توفیق فرانکلین ارزان به دست نیامده است/ ادبیات جهان را ترجمه کنید تا در دسترس عموم قرار بگیرد/ آثار ارزشمند خود را تجدید چاپ کنید

به گزارش برنا به نقل از روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، احمد سمیعی گیلانی، مترجم و نویسنده ایرانی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی 11 بهمن 1399 صدساله می‌شود. او که از اواخر دهه‌ی 40 شمسی در انتشارات فرانکلین در جایگاه ویراستار مشغول به کار شد بعدها چندین کتاب درباره‌ی آیین نگارش و ویرایش تألیف کرد. او همچنین در ترجمه فعالیت‌های درخشانی داشته است که اگر بخواهیم به برخی از آنها اشاره کنیم «دلدار و دلباخته»، «برادرزاده رامو»، «چیزها» و ... آثاری از این دست هستند.

در هفته‌ای که گذشت نادره رضایی، مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی با همراهی چند تن از همکاران این نشر با توجه به نزدیکی به سالروز صدسالگی تولد احمد سمیعی گیلانی به دیدار او رفتند. احمد سمیعی گیلانی با توجه به سابقۀ همکاری خود با انتشارات علمی و فرهنگی به ویژه در زمینۀ ویراستاری و ترجمه، از بزرگان ماندگار این انتشارات به حساب می‌آید. ترجمه‌هایی نظیر «خیال‌پردازی‌های تفرج‌گر انزواجو» اثر ژان ژاک روسو، «چیزها» اثر ژرژ پرک در همکاری با انتشارات فرانکلین و ترجمۀ «دلدار و دلباخته» در همکاری با بنگاه ترجمه و نشر کتاب (هر دو مادر انتشارات علمی و فرهنگی) و نهادینه‌سازی کار ویرایش در ایران در همکاری با سیروس پرهام از گونه سوابق ماندگار همکاری او با علمی و فرهنگی است.

شما وارث دو انتشارات معتبر هستید؛ باید محافظ آن باشید

این دیدار که به بهانه‌ی تولد صدسالگی احمد سمیعی گیلانی در محل فرهنگستان زبان و ادب فارسی شکل گرفت با مرور گذشته‌ی انتشارات علمی و فرهنگی از سوی سمیعی گیلانی آغاز شد. او با اشاره به جایگاه مهم انتشارات علمی و فرهنگی گفت: «شما وارث دو انتشارات معتبر هستید و باید قدردان و محافظ آن باشید.» او با اشاره به کتاب‌هایی که باید تجدید چاپ شوند افزود: «مترجمان و مؤلفان زبردستی در این انتشارات فعالیت کردند و باید آثارشان تجدید چاپ شود و در اختیار دیگران قرار گیرد.»

سمیعی گیلانی ضمن یادکردی از بنیان‌گذاران انتشارات، به یکی از اهداف آنها اشاره کرد که ادبیات جهان را ترجمه کنند تا در دسترس عموم قرار بگیرد؛ سرمایه‌ی بزرگی که به نظر او باید به آن توجه شود.

او با اشاره به تلاش‌هایی که از سوی استادان ادبیات صورت گرفته است گفت: «شما در نظر داشته باشید آدمی مثل سعید نفیسی ادیسه و ایلیاد را ترجمه کرده. یا اثری مثل «مسیر طالبی» را در نظر داشته باشید؛ کریم امامی که سرویراستار بود سفارش داد تا از جاهایی که نامشان در این سفرنامه‌ی اروپایی آمده عکس گرفته شود تا در این کتاب استفاده شود. این‌گونه برای چاپ کتاب‌ها زحمت کشیده می‌شد.»

توفیق فرانکلین ارزان به دست نیامده است

احمد سمیعی گیلانی در مواجهه با درخواست عرضۀ پیشنهادهای خود به مدیران انتشارات علمی و فرهنگی، قول مساعد داد تا این پیشنهادها را به صورت مدون در اختیار انتشارات علمی و فرهنگی قرار دهد و عملی‌شدن آنها را مستلزم چند عامل داشت. او گفت: «برای اجرای این پیشنهادها لازم است شاهد تداوم و ثبات در مدیریت باشیم. در یک سال و دو سال نمی‌شود همه‌ی این کارها را انجام داد. نکته‌ی دیگر اینکه از سرمایه‌های معنوی خود استفاده کنید و آثار ارزشمند خود را تجدید چاپ کنید. به موازات این کار باید مترجمان و مؤلفان زبده را جذب کنید.

نکته‌ی بعد اینکه باید در قراردادها تجدید نظر شود؛ هیچ مترجم و مؤلف شایسته‌ای حاضر نیست با این قراردادها با کسی همکاری کند. نکته‌ی حائز اهمیت بعدی، تقویت نیروی انسانی است. در فرانکلین آقای وحید طراح داخلی کتاب بود. یک هفته طول کشید تا کتاب کیمیای سعادت را که ما ویرایش کرده بودیم نوع حروف آن را معین کند؛ اینکه عنوان‌های درجه اول و درجه دوم و غیره چگونه باشد. این کتاب قبلا هم تصحیح شده بود اما بعد از اینکه این کتاب منتشر شد دکتر زرین‌کوب گفت: "من از این پس به این تصحیح ارجاع می‌دهم".

می‌خواهم بگویم هر کسی در کار خود مسلط بود. در آن زمان بعضی افراد را می‌فرستادند انگلستان 4 سال دوره ویراستاری می‌دیدند. همین آقای وحید که از او یاد کردم در آمریکا دوره‌های تخصصی را گذراند. یا مثلا دریابندری در سوئیس دوره‌هایی را سپری کرد. یعنی می‌خواهم بگویم توفیق فرانکلین ارزان به دست نیامده است و برای حفظ این توفیق کار سختی در پیش دارید.»

او با بیان این نکته که نباید با نوآوری‌های کاذب، کار را خراب کرد افزود: «در هر رشته‌ای همچون طراحی، ویراستاری و ... باید افراد حرفه‌ای را وارد کار کرد نه اینکه هر کس گفت مثلا من ویراستارم وارد فضای کار شود. بعضی می‌خواهند بدون تخصص نوآوری کنند ولی خراب می‌کنند».

سمیعی گیلانی که در آستانه‌ی تولد صدسالگی‌اش میزبان اهالی انتشارات علمی و فرهنگی بود گریزی هم به امکانات این انتشارات زد: «شما سالنی (استودیویی) دارید که از نظر آکوستیک در ایران بی‌نظیر است. از ظرفیت‌های چنین امکاناتی می‌توان برای درآمدزایی و تغذیه‌ی انتشارات استفاده کرد. این امکان این اجازه را به شما می‌دهد تا هر سال بخشی از برنامه‌ی دو ساله یا چندساله را اجرا کنید.» 

او در پایان گفت: «من این نکته‌ها را گفتم تا شما با دامنه‌ی کارها بیشتر آشنا شوید و بدانید با چه سرمایه‌ای روبه‌رو هستید؛ هم سرمایه‌ی معنوی و هم سرمایه‌ی مالی».

از تجدید چاپ کتاب‌های شاخص غافل نبوده‌ایم

بهرام پروین گنابادی، معاون فرهنگی انتشارات علمی و فرهنگی نیز که در این دیدار حضور داشت با مرور فعالیت‌های علمی و فرهنگی در یک‌سال گذشته گفت: «در یک‌سال گذشته کارهای زیادی انجام شده است تا جایگاه سابق به انتشارات برگردد. در گذشته امتیاز بعضی از کتاب‌ها به نشرهای دیگر واگذار شده بود که با درایت مدیریت جدید تلاش زیادی صورت گرفت تا این امتیازها به انتشارات علمی و فرهنگی برگردد تا آن آثاری که اساس این انتشارات (و البته فرانکلین و بنگاه نشر و ترجمه) بوده حفظ شود. در یک‌سال گذشته ورودی کتاب جدید محدود شد تا اولویت به تعهداتی داده شود که انتشارات داشته است. ضمن اینکه در این حین از تجدید چاپ کتاب‌های شاخص غفلت نشده است؛ به گونه‌ای که بسیاری از آثار یا تجدید چاپ شده یا در حال تجدید چاپ است.

پیشنهادهای خود در زمینۀ تجدید چاپ را به علمی و فرهنگی بدهید

در ادامه‌ی این دیدار، نادره رضایی مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی با تبریک تولد استاد احمد سمیعی گیلانی و با تشکر از راهنمایی‌های ایشان و سپاس‌گزاری از او و بزرگان هم‌نسل که میراثی چنین گران‌بها را به نسل حاضر رسانده‌اند، مشکل مدّنظر احمد سمیعی گیلانی در استمرار نداشتن مدیریت در نهادهای دولتی از جمله انتشارات علمی و فرهنگی را تأیید کرد. وی با اشاره به مدت حضورش در انتشارات علمی و فرهنگی گفت: «در این مدت تلاش شده است که به تعهدات گذشته توجه و عمل شود. در کنار آن به مسئله تجدید چاپ‌ها توجه جدی شده است. من از شما خواهش می‌کنم فهرست کتاب‌هایی که شما هم پیشنهاد تجدید چاپ آنها را می‌دهید در اختیار ما بگذارید تا برای انتشار آنها اقدام کنیم.»

او با اشاره به مشکلات و محدودیت‌ها افزود: «با همه‌ی سختی‌هایی که پیش پای انتشارات علمی و فرهنگی است ما تلاش می‌کنیم انگیزه‌ی لازم را ایجاد کنیم تا همه‌ی بزرگان عرصه‌ی تألیف و ترجمه را دوباره در مجموعه‌ی انتشارات علمی و فرهنگی جمع کنیم. از شما هم سپاسگزار خواهیم بود اگر در این راستا به ما کمک کنید. ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا زمانی که در این مسئولیت هستیم بهترین‌ها را رقم بزنیم.»

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در پایان به فهرست تجدید چاپ‌ها اشاره‌ کرد و گفت: «به زودی فهرست تجدید‌چاپ‌شده‌های انتشارات علمی و فرهنگی تقدیم شما می‌شود تا هم بیشتر در جریان فعالیت‌های این دوره قرار بگیرید و هم ما بتوانیم از راهنمایی‌ها و فهرست پیشنهادهای شما بهره‌مند شویم.»

در انتهای این دیدار نیز نادره رضایی چند جلد از کتاب‌های انتشارات علمی و فرهنگی را به احمد سمیعی گیلانی تقدیم کرد.