ریشه‌یابی آسیب‌های اجتماعی و مصادیق خشونت در عروسی و بازی‌‌های محلی استان کهگیلویه و بویراحمد

به گزارش برنا؛ خشونت و پرخاشگری یک معضل اجتماعی در جوامع به شمار می‌رود که بر زندگی هزاران نفر در هر سال تأثیر می ‌گذارد و خشونت‌های شدید علیه جان و مال افراد باعث ایجاد ترس در جامعه شده است.

پدیده نزاع های دسته جمعی از آن دسته آسیب های اجتماعی است که نظم حاکم بر جامعه را مختل می کند و همواره مواجهه با آن مورد توجه متولیان نظم و امنیت اجتماعی بوده است.

انسان ذاتا موجودی اجتماعی و در تعامل با دیگران است که این تعامل گاهی خوشایند و گاهی ناخوشایند بوده و به درگیری ها و نزاع های فردی و جمعی منتهی می شود. نزاع دسته جمعی یکی از معضلات جامعه است که به خصوص در مناطق ایلی و قبیله ای بیشتر رخ می دهد. این معضل، با توجه به بافت سنتی و قبیله ای چرام، گریبان گیر این شهرستان نیز هست.

منظور از نزاع دسته جمعی، درگیری یا دعوایی است که معمولاً با انگیزه‌ای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حداقل بین سه نفر رخ می دهد و خساراتی جانی و مالی به بار می آورد.

نزاع از پرخاشگری می‌آید و  پرخاشگری می‌تواند باعث آسیب رساندن به دیگران از نظر عاطفی و جسمی شود در روان­شناسی اجتماعی برای پرخاشگری تعریفی مشخص به کار می رود. بر اساس این تعریف، پرخاشگری شامل هرگونه رفتاری است که با قصد رساندن آسیب روانی یا جسمانی به فرد دیگر یا یک شیء انجام می­ شود. 

یک نظریه­ روانشناسی برای تبیین پرخاشگری نظریه­ یادگیری اجتماعی است، این نظریه الگوی پرخاشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد را بهتر و دقیق تر تبیین می کند. بر مبنای این نظریه، پرخاشگری مانند همه­ رفتارهای دیگر آموخته می شود. خشونت و پرخاشگری رفتاری است که در ابتدای زندگی آموخته می شود و تا بزرگسالی به عنوان یک الگوی رفتاری ادامه پیدا می کند.

آستانه تحمل در جامعه ما بشدت پایین است. راهبردهای حل مسأله در جامعه ما آموخته نشده است. کنترل خشم که یکی از مهارت های زندگی است آموزش داده نشده و فرد با کوچکترین شکستی اقدامی انتحاری انجام داده و بلوایی بزرگ در جامعه رقم می زند.

در تمام شئونات فرهنگ ما این خشونت ها عیان و نمایان است،اگر بخواهیم بدون از تعصبات قومی نقدی منصفانه بر مبتلا به جامعه مان داشته باشیم به درستی روشن است که پرخاشگری و خشونت در بسیاری از شئونات جمعی جامعه ما حضور داشته و جا خوش کرده است تا جایی که در شادی ها و حتی هیجانات مثبت هم این خشونت عریان و نمایان است. 

در جشن های عروسی که یکی از مظاهر شادی و هیجان های مثبت است فرهنگ چوب بازی را داریم که در اوج پرخاشگری فیزیکی است به یقین همین سرگرمی باعث بسیاری از نزاع های دسته جمعی شده و چه بسیار جشن های عروسی که به همین علت تبدیل به عزا گشته اند. تفنگ یار دیرین مجالس عزا و شادی است.

 خشونت حتی در ضرب المثل ها، حکایات و قصه های ما نقش پررنگ و جدی دارد. اکثر متیل ها و قصه های محلی ما آکنده از جنگ ها و نزاع‌ها است.

متاسفانه حتی در هیجان مثبت عشق، این اتفاق رمانتیک هم رگه‌هایی از خشونت‌ها نمایان بوده تا جایی که علت بسیار از خودکشی ها و دگر کشی‌ها در استان ما همین هیجان مثبت و پر رنگ عشق است. مرد عاشق یارش را به برنو تعبیر می کند. برنو یار دیرین فکر و تخیل ماست. در شعر شاعران و خواننده‌های محلی برنو نقش پررنگی دارد. با این همه مظاهر طبیعی در دنیای اطراف ما، چرا باید تمام مظاهر دنیای خود را با برنو و خشونت فیزیکی اندیشه ورزی کرد.

در فرهنگ عزاداری ما هم این خشونت به شکل بارزتری نمایان است چنگ انداختن به صورت و خود را مورد ضرب و شتم قرار دادن این مسأله جزئی از فرهنگ ما شده  به راستی چرا خشونت در برخی شئونات زندگی ما بستر انداخته و در روند جامعه پذیری ما نقش کلیدی دارد.

گرنا دوال، چوب بازی، کلکله، تیراندازی و دیگر بازی های محلی ما خشونت طلبی را تقویت کرده و آموزش می دهد. تا زمانی که این مظاهر فرهنگی در جامعه ما تقویت شده و حضور فعال دارند، این نزاع های دسته جمعی و عواقب بعد از آن وجود خواهند داشت.

به باور علمی گرچه الگوهای اجتماعی و خانوادگی می توانند ایجاد کننده­ یک گرایش رفتاری خاص (مثل خشونت و پرخاشگری) باشند، اما وقتی رفتاری ایجاد شد، در صورتی پایدار می شود و تداوم می یابد که به نوعی نه­ تنها این رفتار بازداری و مهار نشده باشد، بلکه تقویت هم شده باشند.

دستگاه اجرایی استان باید به این مسأله ورود جدی داشته باشد. چرا که یکی از علل اصلی کندی روند توسعه در استان کهگیلویه و بویراحمد همین مسأله خشونت در برخی امور است.

خشونت ها تا زمانی که از مظاهر فرهنگ سنتی ما، در روند اجتماعی و جامعه پذیری فرزندان مان حضور مستمر داشته، پایدار خواهند ماند. برای زدودن این خشونت لجام گسیخته تمامی آحاد مردم و دستگاه های متولی امر فرهنگ و آموزش باید به میدان آمده و برنامه ریزی مدون چندین ساله در این زمینه داشته باشند تا بلکه غبار آن از جامعه مظلوم ما رخت بر بسته و توسعه ای پایدار جایگزین آن شود.

نسرین هاشمی