تحلیل تطبیقی و رفتارشناختی انتخاباتی ایرانیان بر اساس نظریات علمی

به گزارش برنا؛ دکتر علی دارابی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه، در وبینار تخصصی«رفتار انتخاباتی ایرانیان» که به همت بسیج اساتید دانشگاه صداوسیما برگزار شد، به بررسی بسترهای سیاسی، زمینه های جامعه شناسی و روانشناختی رفتار انتخاباتی ایرانیان، بر اساس مکاتب سیاسی، و نظریات علمی روز پرداخت و مولفه های موثر بر آن را تشریح کرد.

او، اینکه «ایرانی‌ها چگونه رأی می‌دهند» را مساله پژوهش بسیاری از جامعه‌شناسان سیاسی، اقتصاددانان سیاسی و روانشناسان سیاسی عنوان کرد و افزود: برای پاسخ به این پرسش اساسی، باید متغیرهایی چون گفتمان انتخاباتی، فضای حاکم بر انتخابات، دو قطبی شدن، کاریزما و شخصیت نامزد انتخاباتی را نیز در نظر گرفت.

 این عضو هیات علمی دانشگاه، ضمن اشاره به دیدگاه‌های نظری رفتارشناسی انتخاباتی، به تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان بر اساس هفت مکتب فکری مطرح درباره انتخابات در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی و جامعه‌شناختی پرداخت و گفت: رفتار جامعه ایرانی،  بر اساس نظریاتی همچون کارکردگرایی، مبادله، انتخاب عقلانی، انتخاب عقلانی اصلاح شده، مکتب مطالعاتی شیکاگو، دیدگاه شناختی و دیدگاه اینگلهارت قابل انطباق است  که البته در کنار این نظریات، و درعلت‌یابی سونامی رأی در جامعه ایرانی باید به شش عامل خلقیات، سازمان رأی، فضای مجازی، گفتمان‌های انتخاباتی، رسانه ملی و ائتلاف‌های انتخاباتی را نیز مدنظر قرار داد.

وی سپس به تشریح این شش مولفه انتخاباتی خاص مردم ایران پرداخت و با اشاره به خلقیات ایرانیان عنوان کرد: این خلقیات شامل پنهان‌کاری‌ها، توهم توطئه، بی اعتمادی‌ های ایجاد شده، مظلوم‌نمایی برخی کاندیداها، منجی‌گرایی، لج ملی، جنگ روانی و تخریب جناح‌ها و کاندیداها و اشباع‌شدگی افکارعمومی از شعارها و برنامه‌های تکراری می شود.

دارابی به گفتمان‌های‌ انتخاباتی در ایران به¬عنوان عامل اثرگذار بر خلقیات انتخاباتی مردم نیز پرداخت و گفت: نقد و نفی دولت‌های گذشته، بومی‌سازی و همگرایی با گفتمان مسلط جامعه، سه گفتمان اصلی تاکنون بوده‌اند.

این پژوهشگر و مولف کتاب «جریان شناسی سیاسی در ایران»، با اشاره به نقش و تاثیر و کارکرد عنصر فضای مجازی در انتخابات تصریح کرد: امروزه در فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران، پیام‌رسان‌های و شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی جایگاه و تاثیر بسیار مهمی در رفتار انتخاباتی مردم ایران دارند.

این استاد دانشگاه، با بیان اینکه سازمان صداوسیما با بیش از160 شبکه رادیویی و تلویزیونی، و تولید و پخش برنامه به 35 زبان زنده دنیا، ازعوامل موثر بر رفتار انتخاباتی مردم ایران است، تصریح کرد: این سازمان، بویژه در حوزه انتخابات با پخش مستندهای انتخاباتی، تحلیل و گزارش¬های سیاسی و خبری و مناظره، فضای انتخابات را داغ می‌کند.

دکتر دارابی در ارزیابی عملکرد انتخاباتی امسال صداوسیما، اختصاص برنامه‌های ویژه در مراکز استان‌ها برای تبلیغات هر نامزد انتخاباتی را از پدیده¬های رسانه ای مهم انتخابات توصیف کرد و گفت: برای اولین بار، 210 برنامه از سوی هفت نامزد برای 30 استان تولید شد تا جایگزینی برای سفرهای استانی آنها با لحاظ  محدودیت های کرونایی باشد که این برنامه‌ها با احتساب  بازپخش، به 840 مورد با زمان پخش، 25 هزار و200 دقیقه می‌شود.

دکتر علی دارابی، استفاده صداوسیما از ظرفیت فضای مجازی و سامان دهی شبکه‌ای سراسری برای تبلیغات نامزدها را نیز از دیگر گام های موثر صداوسیما در گرم شدن تنور انتخاباتی امسال عنوان کرد.

معاون امور استان‌های رسانه ملی در ادامه، نظرسنجی¬ها را یکی از مهم¬ترین معیارهای تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان برشمرد و گفت: بر اساس آمارهای موجود 86.6 درصد مردم از طریق صداوسیما اقدام به پیگیری مناظره‌ها کرده‌اند و شبکه‌های ماهواره‌ای، رادیوی داخلی، تلوبیون و سایر موارد هم با درصدهای کمتر در رتبه‌های بعدی بوده‌اند و در نظرسنجی دیگری، 61.2 درصد مردم، اخبار مربوط به انتخابات را از طریق صداوسیما دنبال کرده‌اند.

این پژوهشگر علوم سیاسی با بیان اینکه ائتلاف‌های انتخاباتی هم در رفتار مردم ایران تاثیرگذار است گفت: این ائتلاف‌ها و بیانیه‌ها حتی تا روزهای پایانی تبلیغات و نزدیک به روز انتخابات هم وجود دارند.

دکتر دارابی در پایان این وبینار، به سوالات شرکت کنندگان و مخاطبان پاسخ گفت.