ضرورت ارزیابی و آسیب‌شناسی در اجرای طرح ارتقای بهره‌وری آموزش عالی

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، نخستین جلسه شورای راهبری توسعه مدیریت با محوریت ارائه گزارش پیشرفت کار تدوین برنامه ارتقای بهره‌وری آموزش عالی و بررسی نتایج فاز نخست پروژه تدوین نظام نوین مدیریت آموزش عالی با حضور دکتر غلامی وزیر علوم، دکتر نظرپور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع، دکتر غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی، دکتر منتظر، رئیس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت، دکتر رستگاری مدیرکل برنامه و بودجه، تشکیلات و تحول اداری وزارت علوم و حضور سایر اعضا برگزار شد.

در ابتدای این جلسه گزارشی از عملکرد این شورا و کمیته‌های تخصصی آن در سال گذشته توسط دکتر نظرپور، توضیحاتی در خصوص تکالیف وزارت عتف در اجرای برنامه بهره‌وری در مجموعه برنامه جامع اصلاح نظام اداری توسط دکتر رستگاری و گزارشی در خصوص نحوه برنامه‌ریزی و تدوین برنامه ارتقا بهره‌وری در زیربخش‌های آموزش عالی و میزان پیشرفت کار در فاز اول توسط دکتر بنیادی مدیر این پروژه ارائه شد.

دکتر غلامی با بیان اینکه یکی از ضرورت‌ها در سطح اجرا، ارزیابی و آسیب‌شناسی در حوزه عملیاتی‌شدن اهداف است، اظهار داشت: توان مدیریتی و تنوع خدمات و سطوح و حوزه‌های مختلف آموزش عالی این امر را دشوار می‌سازد. از آنجا که نهایتاً به دنبال اثربخشی و بهره‌وری در این حوزه‌ها هستیم باید پیگیری شود که در سطح اجرای این طرح، آشنایی مدیران با این مباحث نیز اتفاق افتد.

وزیر علوم با اشاره به اینکه در حوزه نظری اساتید خوبی داریم که صاحب تجربه و دانش هستند، گفت: فرصت مغتنمی است استفاده از این نظرات در دستور کار قرار گیرد و در کنار مباحث نظری، از مدیرانی که واقعیت امر و مدل در حال اجرا را تجربه کرده‌اند نیز استفاده شود.
وی افزود: در حال حاضر بهترین کاری که می‌شود کرد، جمع‌بندی کار و ارائه راهکارهای عملیاتی است و این راهکارها باید به مراجع مربوطه از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز منتقل شود.

دکتر غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم نیز در این نشست با اشاره به آنچه در نسل جدید دانشگاه‌ها مطرح است، به بحث مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها پرداخت و گفت: به نظر می‌رسد در کنار بحث بهره‌وری، بحث اثربخشی است که مجموعه در ارتباط با محیط خودش و پیرامونش را در بر می‌گیرد.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با بیان اینکه ۱۰۰ سال نظام آموزش عالی را در کشور تجربه کرده‌ایم، افزود: در این طرح، تنوع اعضای خانواده آموزش عالی باید مورد توجه قرار گیرد. نکته دیگر اینکه به هر حال نگاه متن‌گرایانه که باید در جامعه داشته باشیم خواه و ناخواه یک پایه اصلی جایگاه ایدئولوژی است. در بحث اقتصاد و در یک اقتصاد نفتی و تاثیرش با این الگوهای طرح شده باید بررسی شود. همچنین جایگاه دولت در آموزش عالی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

دکتر سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این جلسه ابتدا به طرح سه نکته پیرامون «تدوین نظام نوین مدیریت آموزش عالی؛ گزارش طراحی الگوی حکمرانی» پرداخت و گفت: نکته اول اینکه طرحی که درباره شیوه بررسی و پایش بهره وری ارائه کردند بسیار مؤثر و قابل توجه بود. گاهی اوقات توجه به مدل پیگیری کار آنچنان پیچیده می‌شود که خود کار آنچنان پیچیده نیست و بعضاً خود کار بهره‌وری در محاق می‌ماند. نکته دوم اینکه از ابتدا باید بیشترین وقت را درباره مفهوم مرکزی بهره‌وری در آموزش عالی بگذاریم. درباره مفهوم مرکزی آموزش عالی و بهره‌وری باید بحث کنیم که در حوزه علم و فناوری و کارآفرینی است. نکته سوم نیز چگونگی استفاده بهینه از بودجه دولتی برای رسیدن به این اهداف است.

دکتر سلیمی با اشاره به موارد فوق افزود: در سال های اخیرسه کار بنیادی در آموزش عالی صورت گرفت؛ یکی درباره حق‌التدریس‌ها، طرحی که درباره بهره‌برداری از پایان‌نامه‌ها صورت گرفت و طرحی که در بودجه درباره پیوند دادن پژوهش با نیازهای جامعه صورت گرفت.
دکتر واعظی، با اشاره به تفاوت بهره‌وری در دولت با بهره‌وری در بخش خصوصی، گفت: دولت به دنبال سود و انتفاع نیست. در بخش دولتی نتایج بلندمدت در جامعه مهم است و انتفاع عمومی مطرح است. آموزش عالی نیز با سایر دستگاه‌های دولتی متفاوت است. پیچیده‌ترین بخش دولت مربوط به آموزش عالی و علم و فناوری است و برای این کار باید ابتدا مأموریت‌های آموزش عالی تعریف و مدل‌سازی شود.

در این نشست دکتر رعنایی، یکی از مجریان پروژه «تدوین نظام نوین مدیریت آموزش عالی» به گزارش طراحی الگوی حکمرانی؛ گزارش تطبیقی آسیب‌شناسی وضع موجود حکمرانی آموزش عالی پرداخت و ویپگی‌های حکمرانی آموزش عالی در کشورهای دیگر و ایران و نیز مقایسه چالش‌های فراروی آنها را برشمرد.

دکتر رعنایی با اشاره به اینکه حرکت ما به سمت نسل‌های جدید دانشگاهی است، گفت: نسل اول دانشگاه‌ها بر آموزش متمرکز بودند. نسل دوم بر آموزش و پژوهش تمرکز داشتند. نسل سوم به دنبال همگرا کردن دولت، صنعت و دانشگاه با محوریت دانشگاه کارآفرین و نوآور بودند که وزارت علوم در سیاست‌های اعلامی این موضوع را مدنظر قرار داده است. با این حال مطالعات ما نشان می‌دهد که دانشگاه ها در این حد متوقف نشده‌اند و بحث دانشگاه نسل چهارم را مطرح کردند. در این نسل توجه و تمرکز دانشگاه‌ها بر جامعه مدنی و ملاحظات علوم انسانی و فرهنگ عمومی و جامعه دانش‌بنیان در قالب مارپیچی با عنوان جامعه دانشی و جامعه مدنی اضافه کردند. دانشگاه نسل پنجمی هم در حال تعریف است که علاوه بر دانشگاه، دولت، صنعت و جامعه مدنی، به موضوعات محیط‌زیستی هم ورود کرده است.