درس ها و عبرت های عاشورا از خطبه منا تا قیام امام حسین(ع)/ راه هایی برای بهبود وضعیت کشور با نگاهی به ریشه های پیدایش عاشورا

به  گزارش برنا؛ حجت الاسلام محسن قنبریان استاد حوزه و دانشگاه با حضور در برنامه ثریا که یک شنبه شب ها بر روی آنتن زنده شبکه یک می رود حضور یافت و درباره حادثه عاشورا تحلیل های جدیدی را ارائه کرد. حجت الاسلام قنبریان گفت: خطبه منا در سال 58 هجری یعنی دو سال قبل از عاشورا با چند صد نفر از علمای آن زمان توسط امام حسین (ع) بیان شده است. ریشه عاشورا در زمان خود امام حسین (ع) است. بر اساس این خطبه ساخت درست حکمرانی و مطلوب خدای متعال اینطور است که مجاری امور و احکام باید به دست علمای بالله بیفتد که حلال و حرام را بدانند و حکم خدا را پیاده کنند و نسبت به سیری ظالمان و گرسنگی مظلومان ساکت نباشند. امام حسین (ع) به حاکمان آن دوره می گوید که این جایگاه از آن ها سلب شده و به کسانی که دقیقا مخالف این ویژگی ها هستند سپرده شده و حکام هم بر اساس خواست خودشان حکم می کنند نه بر اساس خواست خدا.

وی تصریح کرد: امام حسین (ع) می گویند دلیل این حاکمیت افراد اشتباهی آن است که آن ها هزینه برای خدا و صبر بر سختی ها نکردند. علمای ربانی جایگاه خود را از دست داده اند چون بین مردم جایگاهی به دست آورده اند ولی کمتر پیش می آید که بر اساس گفته آن ها عمل شود. حکمای ظالم دوران امام حسین (ع) منافع صنفی خود را ترجیح داده اند؛ وقتی ضعفای جامعه فریادشان بالا بود هیچ حرکتی نکردند ولی وقتی حق خودشان، صنفشان و فامیلشان به خطر افتاد شروع به اقدام کردند. به علاوه، قشری هم بودند که در برابر ظلم های صورت گرفته در جامعه سکوت کردند و کسانی که برای حمایت از ضعفا برخواستند را هم یاری نکردند.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: سیدالشهدا می گوید علما که نیامدند سر جای درست بنشینند باعث شده است که چنین انسان هایی روی کار بیایند و علم جایگاهش را از دست بدهد و این دلیلش این است که جایگاه اجتماعی عالم را درست کرده اند که مردم او را تکریم کنند اما در عین حال حرفش مورد توجه قرار نگیرد و نتیجه این موضوع این است که ضعفا را در برابر ظالمان تسلیم کرده اند.

حجت الاسلام قنبریان با اشاره به بیانات رهبر انقلاب افزود: سرداران دیروز، عالمان دیروز و آقازادگان دیروز روی آوردند به منافع شخصی و از منافع عام چشم پوشی کردند که نتیجه آن چیزی است که امروز در تاریخ کربلا می خوانیم.

وی ادامه داد: تاریخ برای خواب کردن ما نیست برای بیدار کردن ما است. اولین مرحله بهره برداری از تاریخ روایت است یعنی بازگو کردن آن؛ دومی درایت است یعنی تحلیل کردن و تشخیص سره از ناسره و سومی عبرت است یعنی مراقبت کنیم که این اتفاق ها برایمان نیوفتد و مرحله آخر هم تجریه فعال است یعنی درسی بگیریم که با فاصله گرفتن از آن اتفاق به عنوان تجربه ای جدید برای ما و آیندگان ما بماند.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: الان حداقل 100 مجتهد جزو مسئولان بلندپایه نظام هستند و شمار زیادی نیز در رده های دیگر مجاری امور را بر عهده دارند چه در داخل دولت و چه بیرون آن. این افراد باید وقتی می بینند حق ضعفا در جامعه محقق نمی شود و برخی در تعریفی متفاوت از دوران اموی، اسیر شده اند، نسبت به این موضوعات حساس باشند و کارشناسان اقتصادی باید برای احقاق حقوق مالی قشر ضعیف جامعه تلاش کنند.

حجت الاسلام قنبریان گفت: تمام افرادی که در تنظیم برنامه بودجه نقش دارند شامل شورای نگهبان، اقتصاد دانان و دولتی ها مسئول احقاق حقوق قشر ضعیف جامعه هستند؛ نتیجه شش سند توسعه ایجاد شکاف تهران، جیرفت و یا اصفهان سیستان شده است که مشکلات موجود بر سر این مورد باید بررسی شود.

وی تصریح کرد: اگر رهبر انقلاب دست از جمهوریت و آزادی بردارد برخی از علما از خدا خواسته هستند که این دو مورد برجسته نباشد. وقتی بعد از انتخاب اعضای شورای شهر برخی از آن ها رد صلاحیت می شوند و درخواست برکناری آن ها مطرح می شود، رای دادن و جمهوریت را زیر سوال می برد که اصلا کار درستی نیست. مجتهدان و علما نباید در برابر چنین اتفاقاتی سکوت کنند.

حجت الاسلام قنبریان عنوان کرد: اگر ما علوم انسانی ها فقط همین وضع موجود یعنی دیوان سالاری را پیاده سازی کنیم، بگوییم قاعده همین است و مدام نسبت به کم توجهی به اسلام تذکر ندهیم حتی اگر به حرف های ما توجهی نمی شود، چیزی تغییر نمی کند. ماجرای عاشورا به ما می گوید همه علما پشت حسین را خالی کردند که اگر فقط یک سخنرانی می کردند فاجعه کربلا رخ نمی داد. اگر نخبگان همین حالا هم همکاری کنند و درگیر محافظه کاری ها نشوند بار مبارزه در برابر ظلم و پیاده سازی عدالت بر روی چند نفر نمی ماند.

وی بیان کرد: در کربلا سه صف تشکیل شده بود؛ یک صف یزیدی، یک صف مسکوت و یک صف امام حسینی. سکوت در برابر ناعدالتی ها باعث شد بسیاری به سمت امتناع پیش بروند؛ افرادی که برای پیروزی امام حسین (ع) دعا و در درگاه خداوند التماس می کردند اما حاضر نبودند به خیل یاران او بپیوندند.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: همه افراد حاضر در کوفه به کربلا اعزام می شدند اما بسیاری در اثنای مسیر فرار کردند تا در خون امام حسین (ع) شریک نباشند اگر این تعداد به سپاه امام حسین (ع) پیوسته بودند و از امتناع خود را رهانیده بودند واقعه طور دیگری رقم میخورد. این موضوع نتیجه این بود که خشت بی طرفی در جامعه گذاشته شد. وقتی یک عالم مسکوت می شود پیروان زیادی را هم به دنبال خود بی طرف می کند و نتایج زیانباری خواهد داشت.

حجت الاسلام قنبریان اظهار داشت: در عهدنامه مالک اشتر که سند شیعه گری ما است حضرت علی (ع) نکاتی را به مالک اشتر می آموزند که در این دوران باید آن ها را دوباره خواند. یکی از آن نکات این است: برای قدرت خواص و بطانه ای هست که ویژه خواری، فخرفروشی و بی انصافی در معامله از صفات آن ها است؛ امام علی (ع) گفته اند "مالک این موارد را ریشه کن تا حاشیه امن برایشان ایجاد نشود و طمع نکنند که معامله ای را بسازند که به ضرر مظلومان باشد." حاکمان آن زمان با عمل کردن دقیقا بر خلاف این موارد یک نیم طبقه داماد و آقازاده ای به وجود آوردند که در روایت های ما به حکمرانی بچه ها تعبیر شده است یعنی افرادی که در واقع بزرگ نیستند اما حکومت را در دست گرفته اند.

وی ادامه داد: وقتی اولین و بی صدا ترین اقدامات برای تشکیل نیم طبقه اشراف شکل بگیرد پیامدهای ناگواری را به دنبال خواهد داشت. و چهل سال انقلاب اسلامی نیز رابطه های زیادی را بین افراد رقم زده است که باید بسیار مراقب ضابطه ها بود.

استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: انقلاب اسلامی تنها حرکت مشابه حسین ابن علی (ع) است که باید مراقب اضمحلال داخلی در آن باشیم همانطور که حضرت آقا گفتند وقتی انقلاب پیامبر (ص) به مذبح امام حسین رسید ممکن است انقلاب ما هم دچار چنین سرنوشتی شود باید برای جلوگیری از این رخداد جلوی ایجاد نیم طبقه اشراف گرفته شود.

حجت الاسلام قنبریان خاطر نشان کرد: نسبت به شیوه دموکراسی در دنیای غرب هم اعتراضات زیادی وجود دارد؛ همان کسی که به ما اعتراض می کند جلیقه زردهایش در خیابان هستند. اگر چنین نباشد دموکراسی زیر سوال می رود. فضای رسانه ای باید به جای سانسور، نمایان کننده جمهوری اسلامی باشد.

وی گفت: امیرالمومنین (ع) الگوی حقیقی همه ما است و باید بر او و حکومتی که او معرفی کرده است منطبق شویم. ایشان در بحبوبه صفین سخنرانی می کند و از مردم می خواهد که او را نقد کنند نه اینکه با تعابیر خوب او را بزرگ کنند و می خواهد که اگر ایرادی هست بگویند چون معتقد بود اگر کسی شنیدن حق برایش سخت باشد عمل کردن به آن بسیار سخت تر است. از سپاهیان می خواهد هر شکایتی وجود دارد را به او بگویند. 50 نفر از امین ترین ها را انتخاب کرد که بسیار عادل بودند که حقوق مردم را رعایت کنند و بر همه چیز نظارت کند. در حکومت امام حسین (ع) هم دو نفر را به عنوان محتسب انتخاب شده بودند که نظارت کنند به دشمن تعدی نشود و هیچ کس دچار تضییع حقوق نشود یکی مسلم (ع) و دیگری حضرت عباس (ع).

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: جامعه مقدس جامعه ای است که مردم ضعیفش بتوانند بدون لکنت با بالاترین رکن جامعه صحبت کند نه اینکه حرم در آن باشد و نذری بدهند.

حجت الاسلام قنبریان افزود: حکومت نظامی را مجلس شورای اسلامی مشخص می کند و فقط سی روز اجازه اعلام حکومت نظامی را دارد؛ چهل سال نمی توان مردم را ساکت کرد و گفت سکوت کنید، مردم باید بتوانند اعتراض های خود را بگویند اما نباید گذاشت دشمن از اعتراض ها سوءاستفاده کند. ایجاد خفقان اصل جمهوری اسلامی را زیر سوال می برد و با خلاف جمهوری اسلامی نمی توان جمهوری اسلامی را نگه داشت.

وی درباره بسط هایی که در حرم امام رضا (ع) ساخته شده و بسط نشینی هایی که انجام می شده است بیان کرد: سه نوع بسط داریم؛ بسط برای استشفا، بسط برای فرار از قضا و بسط برای مطالبه سیاسی. اگر بسط برای استشفا وجود دارد و مردم در کنار پنجره فولاد برای شفای مریض بسط نشینی می کنند پس بقیه هم درست است و اگر این درست نیست بقیه هم بدعت است. اگر یک صحن طلا را چهار صحن طلا کنیم اما کارگر نتواند در این مکان مذهبی حرفش را بزند چه فایده ای دارد. حالا در برخی بسط نشینی ها کارگر می آید می بیند یک سری حرف های تکراری زده می شود و حرف او نیست.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: طبق ضوابط جمهوری اسلامی اگر شبکه ای شوند برای ستم دیدگان و پابرهنه ها در چارچوب قانون به هم کمک کنند تا مشکل خاصی از افراد حل شود حرکت بسیار خوبی است که می تواند به اصلاح های زیادی بینجامد. در میراث اهل بیت (ع) راه ها و آثار خوبی برای ما نهفته است. اپلیکیشن کمپین جوانمردان را شکل دهیم و بین مردم نهادینه کنیم. فرهنگ دینی ما این ظرفیت را دارد.

حجت الاسلام قنبریان در پایان اظهار داشت: امیرالمومنین (ع) صندوق پستی را در مسجد کوفه ایجاد کرده بود که اگر کسی نمی توانست حق خود را از حاکمان بگیرد مستقیما درخواستش را با خود امام علی (ع) مطرح می کرد. وقتی از سر گزارش ها و واسطه ها مشکلات مردم را رصد کرده ایم اوضاع کشور اینطور شده است. سریال کره ای پخش می کنیم که حاکم جامعه بی واسطه و ناشناس وارد بطن جامعه می شود تا مشکلات را بفهمد؛ مردم این را میبینند و متوجه می شوند که در کشور ما چنین اتفاقی کمتر می افتد در صورتی که ما بیشتر سعی داریم به شیوه حضرت علی (ع) نزدیک شویم.