روایت دو کودک؛ یکی فرزند و دیگری مادر!/ هوای کودک مادران را داشته باشیم

به گزارش برنا؛ سنش کم بود آنقدر که نمی‌خورد مادر شده باشد. دختری حدودا با 11 یا 12 سال سن، نوزادی را در آغوش گرفته و وارد دنیایی بزرگ و با مسئولیت سنگین مادرانگی شده بود. کمی عجیب به نظر می‌رسید که چه‌طور می‌تواند از پس بزرگ کردن و نگهداری فرزندش برآید چراکه این دیگر نوزاد واقعی بود نه عروسکش، این دیگر زندگی واقعی بود نه خاله بازی...

تعداد این مادران کوچک در جامعه نسبت به دهه‌های گذشته کاهش پیدا کرده اما باز هم در برخی از شهرها بیشتر از هرجای دیگر با این مسئله روبه‌رو هستیم که دختران کوچک در خانواده‌هایی با طرز فکرهای سنتی و یا قبیله‌ای به همسری درمی‌آیند و گاهی خیلی زود نیز مادر می‌شوند در صورتی که این دختران هنوز آمادگی پذیرش زندگی زناشویی را ندارند اما خیلی سریع مجبور به پذیرش وظایف یک مادر می‌شوند. درحالی که سن ازدواج باید مبتنی بر سه اصل بلوغ جسمانی، بلوغ روانی و بلوغ اجتماعی باشد ولی برخی از این دختران بدون اینکه به این بلوغ‌ها برسند مجبور به انجام وظایفی می‌شوند که شاید این روزها یک دختر 20 و چندساله آن را برعهده دارد.

آمار تولد کودکان از مادران ۱۰ تا ۱۴ساله در سال جاری

مطابق با آمار اولیه شمار موالید سال ۱۴۰۰ (بر حسب سن مادر در زمان تولد) که از سوی سازمان ثبت احوال کشور منتشر شده، در شش ماه و ۱۶ روز نخست سال ۱۴۰۰، تعداد ۷۹۱ کودک از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله متولد شده‌اند و به گفته سازمان ثبت احوال کشور این ارقام، آمارهای اولیه هستند و ممکن است در بازبینی‌های آتی تغییر کنند.

در این میان، ۴۲۱ کودک از مجموع ۷۹۱ کودک متولد شده از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله، پسر و ۳۷۰ کودک نیز دختر هستند. با توجه به اینکه این آمار بر حسب گروه سنی مادر در زمان تولد و به تفکیک جنسیت فرزند و استان منتشر شده است؛ تاکنون سیستان و بلوچستان با تولد ۱۲۷ پسر و ۱۲۱ دختر از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله طی سال ۱۴۰۰ در صدر این آمار قرار دارد.

پس از سیستان و بلوچستان، به ترتیب خوزستان با تولد ۴۸ پسر و ۴۴ دختر، خراسان رضوی با تولد ۳۶ پسر و ۲۹ دختر، گلستان با تولد ۲۵ پسر و ۲۱ دختر، کرمان با تولد ۲۳ پسر و ۲۲ دختر و آذربایجان شرقی با تولد ۲۵ پسر و ۱۰ دختر در صدر آمار کودکان متولد شده از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله قرار دارند.

در این بین اما خراسان جنوبی با تولد یک پسر، کهگیلویه و بویر احمد و قم هر کدام با تولد یک دختر و ایلام با تولد دو دختر استان‌هایی هستند که کمترین کودکان از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله در آنجا متولد شده‌اند. همچنین در همین بازه زمانی (از ۳۰ اسفند ۹۹ تا ۱۶ مهر ۱۴۰۰) تعداد ۳۶ هزار و ۵۶۲ کودک از مادران ۱۵ تا ۱۹ ساله متولد شده اند که از این تعداد ۱۸ هزار و ۹۲۲ کودک پسر و ۱۷ هزار و ۶۴۰ کودک نیز دختر هستند.

این دسته از افراد، به لحاظ فکری و ذهنی هنوز آماده اجرا کردن نقش همسری نیستند و با تولد فرزند نقش مادری نیز به آن افزوده شود. در این شرایط فرد به‌طور کامل به هیچ‌یک از نقش‌های خانوادگی و اجتماعی خود جامه عمل نخواهد پوشاند. نوجوانان در حال رشد و تکامل هستند و نیاز آن‌ها به انرژی و تغذیه مناسب نسبت به افراد مسن‌تر بیشتر است بنابراین حاملگی آنها را با کمبودهایی مواجه می‌کند که نه تنها مادر بلکه به جنین نیز می‌تواند آسیب برساند.

آسیب‌های بارداری در سنین پایین برای مادران و جنین

خدیجه آبادیان، متخصص سلامت بارداری، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره آسیب‌ها و مشکلاتی که بارداری در سنین پائین ایجاد می‌کند، گفت: برای اینکه بارداری سالمی اتفاق بیفتد توصیه شده سن بارداری دختران بین 18 تا 35 سالگی باشد چراکه بارداری در سنین زیر 18 سال دارای مخاطراتی است و مشکلاتی ایجاد می‌کند.

او با اشاره به اینکه وقتی فردی زیر 18 سال باردار می‌شود ممکن است آمادگی جسمی و روانی لازم را نداشته باشد، افزود: این افراد شناخت کافی درباره مادر شدن و مسائل مربوط به آن را ندارند گاهی نیز افراد در سن رشد هستند و فرآیند بلوغ جسمی و روانی‌شان هنوز کامل طی نشده؛ علاوه بر آن ممکن است مواد مغذی و مکمل‌شان تکمیل نباشد و از سوی دیگر خودشان در سن رشد هستند و هنوز نیاز به تامین این مواد در بدن‌شان دارند.

آبادیان ادامه داد: زمانی که فرآیند رشد افراد هنوز تکمیل نشده و خودشان نیز باردار می شوند یک بار اضافه به این مادران افزوده می‌شود به همین دلیل نیاز به تغذیه سالم بیشتری دارند. این مادران غالبا دچار کمبود آهن هستند و فقر آهن دارند. همچنین ممکن است کلسیم کافی دریافت نکرده باشند و در این شرایط نیازهای خاص جنین تامین نخواهد شد و مخاطرات برای جنین نیز دارد.

این متخصص سلامت بارداری با بیان اینکه دختران در سن پائین ممکن است به قاعدگی منظم نرسیده باشند به همین دلیل برای شروع باروری آمادگی کافی نخواهند داشت، اضافه کرد: گاهی در چنین شرایطی برای خانواده‌ها سوال می‌شود فرد چرا باردار نمی‌شود و دلیل آن این است که سیکل قاعدگی این فرد منظم نشده و تخمک‌گذاری به‌صورت منظم اتفاق نمی‌افتد و این یک مشکل بیولوژیک است. در هر حال به لحاظ پزشکی توصیه نمی‌شود تا زمانی که مادر رشد کافی نداشته است، باردار شود.

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه زمانی که دختران در سن پائین باردار شدند چه اقداماتی باید انجام دهند؟ گفت: افراد حتما پیش از بارداری برای دریافت مشاوره قبل از بارداری اقدام کنند تا مراقبت‌های قبل از بارداری را دریافت کنند و اگر کمبود مکمل‌های مهمی مثل ویتامین D، فقر آهن و ... وجود دارد حتما مرتفع شود و با انجام آزمایشات لازم مشکلات جسمی فرد شناسایی و مرتفع شود.

آبادیان ادامه داد: افراد اگر مراقبت قبل از بارداری را دریافت نکردند و در سن پائین باردار شدند در وهله اول حتما باید به یک متخصص مراجعه کنند تا اولین مراقبت بارداری را دریافت کنند چراکه در هر بارداری نیاز است مکمل‌های لازم دریافت شود تا اگر مشکلی وجود دارد رفع شود.

نمی‌توانیم مقابل ازدواج زودهنگام بایستیم

خانواده‌هایی که قصد دارند فرزندشان را زودتر از موعد به خانه بخت بفرستند بهتر است مشاوره‌های پیش از ازدواج را جدی بگیرند و سرسری به این مسئله نگاه نکنند. لااقل با یک مشاور در این زمینه مشورت کنند تا دختران با آگاهی کامل از وظایف زندگی زناشویی، زنانگی و مادرانگی راهی خانه بخت شوند.

اهمیت مشاوره پیش از ازدواج برای زنان کوچک

رضا محمدمهر، روانشناس سلامت، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره ضرورت مشاوره پیش از ازدواج، گفت: مشاوره پیش از ازدواج برای تمام افرادی که ازدواج می‌کند بسیار کمک کننده است چراکه از مشکلاتی که در زندگی مشترک ایجاد می‌شود می‌توان پیشگیری کرد.

او با اشاره به اینکه هرچه سن افراد هنگام ازدواج پائین‌تر باشد مشاوره پیش از ازدواج ضرورت دارد، افزود: اگر می‌گوئیم مشاوره پیش از ازدواج برای تمام افراد لازم است، برای افرادی که در سن کم ازدواج می‌کنند ضروری و اورژانسی است چراکه بسیاری از نپختگی‌هایی که افراد نسبت به ازدواج دارند در این جلسات مشاوره می‌توانند، مرتفع کنند.

این روانشناس سلامت ادامه داد: مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند در افزایش آگاهی افراد نسبت به ازدواج افزایش پیدا کند. گاهی افراد سوالی درباره زندگی مشترک ندارند و همین جلسات برای او طرح سوال کرده و پاسخش را دریافت خواهد کرد و آگاهانه وارد یک رابطه می‌شود.

محمدی‌مهر اضافه کرد: اگر نمی‌توانیم جلوی ازدواج زودهنگام را بگیریم، می‌توانیم میزان آگاهی افراد و خانواده‌هایشان را افزایش دهیم تا میزان آسیب ازدواج زودهنگام را کاهش داده و از طلاق‌ جلوگیری کنیم.

او با بیان اینکه وقتی کودکی هنوز بحران هویت دارد چه‌طور می‌خواهد مادر شود؟ افزود: باید با مشاوره پیش از ازدواج آگاهی لازم را به این افراد دهیم و نهادهای مختلف به خصوص وزارت ورزش و جوانان این وظیفه سنگین را بر عهده دارند که آگاه‌سازی کنند، هرچند که در سال‌های اخیر اقدامات خوبی هم انجام شده است.

این روانشناس سلامت بیان کرد: وقتی نمی‌توانیم مقابل ازدواج‌های زود هنگام را بگیریم، لااقل با جلسات مختلف مشاوره می‌توانیم مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله، برقراری ارتباط عاطفی و جنسی و ... را یاد دهیم و این با یک یا دو جلسه محقق نمی‌شود و بلکه باید دوره آن طی شود. با مشاوره پیش از ازدواج از آسیب‌های ازدواج‌های زود هنگام می‌توانیم جلوگیری کنیم.

اگر مشاوره پیش از ازدواج اجباری شود و مانند سایر مدارکی که افراد بر سر عقد می‌برند برگه تائید مشاوران ازدواج نیز لازمه جاری شدن خطبه عقد باشد، دیگر شاهد ازدواج‌های بدون آگاهی کافی و تولد فرزندان در شرایط بارداری پرخطر نخواهیم بود. شاید بتوان این‌طور دل‌خوش کرد که اگر خانواده‌ها و همسران متوجه شوند بارداری‌های زودهنگام چه آسیب‌هایی جبران ناپذیری برای مادران کم سن و سال دارد، از این پس شاهد بارداری در شرایط مناسب و تولد فرزندان سالم و توانمند خواهیم بود.

مشاوره پیش از ازدواج اجباری می‌شود

انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، درباره اجباری شدن مشاوره‌های پیش از ازدواج، گفت: معاونت زنان برای مشاوره‌های پیش، حین و بعد از ازدواج برای زوجین برنامه دارد.

او افزود: ما نیز معتقد هستیم مشاوره‌های پیش از ازدواج باید اجباری شود و به همین دلیل درحال تدوین برنامه‌های لازم برای اجرایی شدن این مسئله هستیم.

آگاهی لازمه بارداری سالم است

افزایش جمعیت و تشویق زوجین به فرزندآوری یکی از سیاست‌های کلان جامعه فعلی ماست، با توجه به اینکه جمعیت کشورمان درحال حرکت به سمت پیری است و همواره کارشناسان حوزه جمعیت توصیه‌های جدی در این مورد داشته‌اند به همین دلیل باید زوج‌های جوان به سمت فرزندآوری حرکت کنند اما بارداری و فرزندآوری به هر قیمتی مورد تائید هیچ نهاد و دستگاه در کشور نیست چراکه اگر بارداری سالم و با حفظ جان مادر و جنین اتفاق نیفتد، هزینه‌های زیادی نیز برای دولت دارد. تولد فرزند در فرهنگ و جامعه ما یکی از موضوعات حائز اهمیت است اما تولد فرزند سالم موضوعی است مهم‌تر. هیچ‌کس مخالف فرزندآوری زوجین نیست بلکه صحبت این است که دختران کم سن و سالی که مجبور هستند ازدواج کنند تا زمانی که از لحاظ جسمی به بلوغ کافی نرسیده‌اند اقدام به بارداری و فرزندآوری نکنند چراکه مخاطرات زیادی برای سلامتی‌ خودشان و جنین‌شان ایجاد خواهد کرد.

انتهای پیام/ 6