سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید به نیروهای جوان و آرمان‌گرا همراه با دانش روز مجهز شود

به گزارش برنا، دکتر عباسعلی وفایی استاد ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی است که در حال حاضر به عنوان رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در چین فعالیت می‌کند. وی پیش از این رایزن فرهنگی ج.ا.ایران در ازبکستان و رئیس مرکز گسترش زبان و ادبیات فارسی بوده و تألیفات متعددی در حوزه فرهنگ و ادبیات فارسی دارد. وی عقیده دارد منشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیاز به اصلاح و تحول دارد در غیر این صورت تبعات کهنگی آن مشام همگان را گرفته و ما را از هدف نهایی برای ابلاغ فرهنگی انقلابمان به دنیا دور خواهد کرد.

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین با اشاره به رسالت مهم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با توجه به رویکردهای احتمالی دولت جدید تاکید کرد: رسالت اصلی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دیپلماسی فرهنگی بوده و این سازمان متولی ارتباطات فرهنگی بین کشورهای مختلف و جمهوری اسلامی ایران است؛ این نقش و رسالت مهم نه در دولت جدید بلکه از زمان تاسیس بر عهده آن نهاده شده است که  با تغییر دولت‌ها ممکن است بخشی از سیاست‌ها در حوزه های مختلف پررنگ و برجسته شود اما تصور بر این است رسالت فوق در استمرار وظایف پیشین ادامه داشته و خواهد داشت. 

«وفایی» با تاکید بر اینکه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از زمان تاسیس عهده‌دار دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور بوده و هست ادامه داد: ممکن است حوزه‌های فرهنگی مواردی در سیاست‌های جدید  به صورت منطقه‌ای و جغرافیایی خاص یا در موضوعاتی خاص تاکید شود که طبیعتاً تابع سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و در جهت اجرای این منویات اقدام خواهد شد. 

رویکرد جوانگرایی در جای درست اعمال شود

وفایی، عضو هیات علمی دانشگاه در پاسخ به این سوال که در آستانه تعیین رییس جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی توجه به رویکرد «جوانگرایی» که از تاکیدات رییس جمهور کشورمان بوده چه پیامدهای مثبتی به همراه خواهد داشت گفت: بدون شک نفس جوانگرایی بسیار مفید و سازنده بوده و این مهم در تجربه‌های تاریخی کشورمان به خصوص در دوره دفاع مقدس وجود داشته است. اما مهم آن است که جوانگرایی نباید به مفهوم عدم توجه به تجربه، راه‌های پیموده وذخیره شده باشد. 

وی با بیان اینکه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با روابط بین‌الملل معنی پیدا کرده و اگر کسی با حوزه بین‌الملل به خصوص در کار رایزنی فرهنگی که پیچیدگی خاص خود را دارد آشنا نباشد، جوانگرایی سودمند نخواهد بود افزود: این امکان وجود ندارد که فردی بدون داشتن تجربه و اندوخته‌های ارزنده و کافی در راس سازمانی قرار گیرد که نیروهای میانی و زیر مجموعه‌اش مجرب‌تر یا داناتر به قوانین و مسایل مختلف باشد؛ چنانچه جوانگرایی در میانه‌های سازمان باشد بسیار نیکوتر است اما برای بهره‌مندی از نیروهای درونی سازمان، وجود فردی با تجربه که سخنی برای گفتن داشته باشد و نسبت به روابط فرهنگی بین‌الملل آشنایی داشته باشد مفید و سودمندتر خواهد بود. 

این استاد دانشگاه با اشاره به گذشته سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یادآور شد: در دوره نخستین مرحوم مغفور آیت‌الله «تسخیری» ریاست سازمان را بر عهده داشتند که از نظر سنی جوان نبودند اما به عنوان یک اندیشمند با داشتن تجربه‌های ارزنده، فراوان و مقبولیت درونی و جهانی با شکوه ترین دوره از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را خلق کردند. بعد از آن آیت‌الله «محمدی عراقی» روی کار آمدند که جوان نبودند اما به دلیل داشتن قابلیت‌ها و تجربه‌های همکاری فراوان و نیز به کار گرفتن نیروهای مجرب در بدنه سازمان، دوره خوبی را ایجاد کردند؛ همین طور در دوره‌های دکتر «مصطفوی»، دکتر«خرمشاد» و دکتر «ترکمان» تجربه و خدمات مفیدی به جا گذاشته شده است. 

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین ادامه داد: سازمانی که بنده می‌شناسم و نسبت به آن آگاهی و تجربه دارم پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و دانستن هنر دیپلماسی فرهنگی در آن بسیار مهم و ظریف است. اینکه بتوانیم کشورهای گوناگون را با سیاست‌های مختلف راهبری کنیم و اندیشه های متعددی را به کار بگیریم بسیار اهمیت دارد؛ به صورت مشخص باید اعلام کنم که اگر رییس سازمان تنها اندیشه‌های اسلامی داشته اما از پیشینه‌های فرهنگی، تمدنی و تاریخی ما آگاهی نداشته و در این حوزه و مولفه‌ها صاحب اندیشه نباشد بدون شک دچار ضعف خواهد شد. 

لزوم برقراری ارتباط فرهنگی قوی‌تر با تمام کشورها 

وفایی در ارتباط با اولویت‌های کاری ریاست جدید سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، اظهار نظر در این زمینه را نیازمند انجام یک تحقیق و بررسی همه جانبه دانست و گفت: اولویت‌بندی باید با یک نگاه منطقی و عقلانی تدوین شود چرا که اولویت‌ها در هر کشور بر اساس مولفه‌های فراوان، مصادیق و تعاریف خاص خودش را داشته و نمی‌توان اولویت مشخصی را به تمام کشورها تسری داد. اما به صورت کلی باید به برقراری ارتباط فرهنگی قوی‌تر از گذشته با تمام کشورها اشاره کرد. به عنوان مثال خوراک فرهنگی در هر سه کشور چین، روسیه و افغانستان متفاوت بوده و هر کدام اقدامات فرهنگی خاص خودشان را می‌طلبند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به سوالی با مضمون چگونگی تحقق تحول‌گرایی در بدنه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطر نشان کرد: تحولگرایی و حرکت روبه جلو بسیار ضروری بوده و لازم است اولین تحول در سازمان فوق و در منشور آن صورت گیرد. در حال حاضر بیش از 2 دهه از تاسیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی می گذرد و باید بررسی شود که آیا به مواضع و اهداف مد نظر رسیده است و بعد از آن نیازمند نگاه دوباره و تحول دگرباره درمنشور سازمان هستیم. 

وی وقوع جهش و تحول‌گرایی را نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی دانسته و ادامه داد: تحول خواهی در درون سازمان فرهنک و ارتباطات اسلامی با وجود گماشتن نیروی انسانی قوی امکان‌پذیر است و اگر این ابزار حرکت و نیروی انسانی مهیا نباشد، تحول‌گرایی نیز معنی و جایگاهی نخواهد داشت. باید پذیرفت که تحول‌گرایی در سازمان فعلی با وجود داشتن مسئولانی که سال‌ها در آن مدیریت داشته و بسیاری از رفتارها در آن نهادینه شده است امکان‌پذیر نبوده و نیازمند جهش جدی درنیروی انسانی است که با داشتن دانش عمیق و به روز بتوانند سازمان را رو به جلو هدایت کنند. در واقع این تحول سودمند بوده و در نتیجه کارکردهای سازمانی را نیز افزایش خواهد داد.

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به پژوهشکده نیازمند است 

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین با اعلام اینکه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به پژوهشکده‌ای برای رسیدن به تحول نیاز دارد عنوان کرد: سال‌های گذشته بر این اعتقاد بودم که سازمان به پژوهشکده‌ای نیازمند است که مانند پژوهشکده‌های دیگر اعضای هیات علمی جذب کند و پیوسته در حال تحقیق و مطالعه باشد. سازمان نباید در زمانی باشد بلکه باید هم‌زمانی بوده و به‌روز شود. منشور 20 سال گذشته جوابگوی نیاز امروز نیست. سازمان فرهنگ اگر رسالتی برای تحول داشته باشد باید به نیروهای جوان،آگاه، سزاوار، شایسته، آرمان گرا و آرمان خواه  همراه با دانش روز مجهز شود. 

وی با اشاره به اظهارات رهبر معظم انقلاب در جمع اعضای دولت در مورد لزوم بازسازی انقلابی ساختارهای فرهنگی کشور، این فرمایش را استوار و مهم دانسته و گفت: خوشبختانه ما بهره‌مند از رهبر فرزانه‌ای هستیم که بسیار آگاه و جلوتر از همه حرکت می‌کنند و نسبت به موضوعات مختلف آگاه و خبره هستند. ایشان هم اعلام می‌کنند که روش‌های کهنه و قدیمی در دنیای امروز جواب نمی‌دهد به همین دلیل سال‌ها دغدغه راه اندازی پژوهشکده‌ای در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را داشته و نسبت به اصلاح منشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تاکید دارم چرا که در غیر این صورت رویکرد کهنگی در سازمان مشام همگان را گرفته و ما را از هدف غایی برای ابلاغ فرهنگی انقلاب اسلامی‌مان دور خواهد کرد.

وفایی افزود: سازمان فرهنک و ارتباطات اسلامی در خارج از کشور اقدام می‌کند و دنیا دنیای تحول یافته‌ای بوده و ابزاهای متنوع و ساختارهای گوناگون دارد، تحول‌گرایی برای این سازمان اولویت زیادی دارد. بدون شک تحول‌گرایی بدون داشتن مطالعه و تحقیق فراوان، بهره‌مندی از تجربه کشورهای دیگر و تبیین آن با رسالت، آرمان و اعتقادات انقلاب اسلامی محقق نخواهد شد.