توقع تئاتری ها کی برآورده می شود؟

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ بی رودروایسی باید گفت نتوانسته ایم مانند جشنواره فیلم فجر موفق و پر و پیمان عمل کنیم اگرچه در قوارعه های یک جشنواره‌ی استاندارد جشنواره تئاتر هم آنطور که باید و شاید برگزار شده است اما تاثیری که جشنواره ی فیلم فجر بر جریان سینما دارد هرگز در تئاتر ملموس نیست. درواقع فقر همیشگی تئاتر در جشنواره اش نیز نمودار است. در گفت و گویی با کارشناسان و با تجربه های تئاتر این مرز و بوم جایگاه و رویکرد جشنواره بر شرایط موجود تئاتر را بررسی کرده ایم که در تعطیلات نوروز 1401 فرصت مغتنمی است تا مدیران و سیاست گذاران تئاتر به نکات برداشت شده از تجارب آن ها نگاهی عمیق داشته باشند.

ایوب آقاخانی: تئاتر فجر باید آینه تمام نمای تئاتر کشور باشد

ایوب آقاخانی بازیگر مدرس و کارگردان تئاتر که آثاری چون "جنوب از شمال غرب" ، "رگ"، "زمین مقدس" را کارگردانی کرده است درخصوص اعتبار جشنواره تئاتر فجر به خبرنگار فرهنگ و هنر برنا گفت: از نظر بین المللی به عنوان یک تئاتری که به نقاط مختلف جهان به بهانه کارهای تئاتری سفر کرده و در محافل تئاتری جهان سرکی کشیده ، میگویم که اعتبار جشنواره تئاتر فجر حداقل تا سال هشتاد و نه که به شخصه رصد کردم، در جهان بسیار بالا بود. حالا این که در این یازده سال فاصله بین آخرین رصد من در سال 89 تا کنون وجود دارد، این اعتبار همچنان حفظ شده یا خیر، بدون تضعیف کاملا به بار نمی رود اما به نظر من تضعیف شده است  زیرا رویکرد های بین المللی جشنواره نسبت به گذشته به دلایل متعددی تفاوت کرده و این رویکردها و نحوه عملکرد جشنواره در خصوص این بخش به طور طبیعی تعیین کننده این است که این اعتبار افزون شود یا از آن کاسته شود. 

او ادامه داد: در اروپا و مترقی ترین کشورها در بحث تئاتر و حتی در آسیا و کشورهایی که شاید برای ما خیلی مهم نیستند، کلمه ی تئاتر فجر، کلمه ای بسیار معنا دار و با شکوهی به لحاظ بین المللی است. البته که باید این مقام حفظ شود ولی به دلایل بسیار، چه منطقی و چه غیر منطقی، تلاشی برای آن نمی شود.

این کارگردان تئاتر معتقد است: از نظر بخش داخلی اعتقاد دارم از زمانی که رویکرد جشنواره تئاتر فجر ، رقابتی نیست ، با وجود این که بخش های رقابتی دارد و شاید هم رقابت در آن رخ دهد اما سیستمی که تا دهه هفتاد اعمال می شد، دیگر اعمال نمی شود، بنابراین از لحاظ داخلی آن تاثیر و تاثری که ما به دنبال آن بودیم و فکر می کردیم که این جشنواره همان تاثیرگذاری را در جامعه تئاتری بگذارد و حتما هم به نتیجه برسد، ندارد. ضمن اینکه اعتقاد دارم تئاتر فجر باید آینه تمام نمای تئاتر کشور باشد که باز هم در این زمینه با توجه به ساز و کاری که برای آن تعریف شده، طبیعتا آن قدری که از آن توقع می رود، کارآمد نیست اما این چیزی از این حقیقت کم نمی کند که بزرگترین رویداد تئاتری کشور ما تا کنون، جشنواره تئاتر فجر است و به گمان من با توجه به تغییر مداوم سلایق مدیران موسمی در حوزه های مختلف فرهنگ،چیزی که توانسته تا این حد دوام داشته باشد و تبدیل به یک ضرورت برای مدیرانی باشد که بر مسند اجرا می نشینند، بدیهی است که نشان از یک نکته ساده دارد که قطعا این اتفاق به نحو درست افتاده است یعنی ریشه ای دوانده که هر کسی نمی تواند این ریشه ها را تحت الشعاع یا آنها را مخدوش کند و آن را از این عملکرد و قدرت دور کند.

آقاخانی گفت: بنابراین جشنواره تئاتر فجر سرشار از کاستی هاست اما این چیزی از قدرت و جایگاه آن کم نمیکند. فقط ای کاش به تناسب این قدرت و جایگاه در صدد رفع کاستی ها و حفظ دستاورد های ادوار مختلف آن برآییم. من احساس می کنم به خاطر سلیقه های فصلی در حوزه مدیریت های فرهنگی، ما از آنچه که جشنواره تئاتر فجر به دست می آورد غافل می شویم و گاهی ناخواسته گام هایی به عقب برمی داریم.

کارگردان تئاتر "رگ" درباره ی توقعات و پیشنهادات برای جشنواره تئاتر فجر اظهار داشت: بزرگترین پیشنهاد این است که به بررسی ادوار موفق تر و پر سر و صدا تر جشنواره در گذشته بپردازند و دلایل توفیق آن را نهادینه و تبدیل به الگوهایی برای جریان سازی در ادوار جدید کنند. فکر می کنم تک تک دوره های جشنواره تئاتر فجر در دهه 70 ، مثال های خوبی هستند برای این که جشنواره تئاتر فجر دوباره بتواند به اوج دلخواه برای همه ما برسد. این مسئله باید کارشناسی شود و این کارشناسان نباید افرادی باشند که آن دوران را تجربه نکرده اند اتفاقا باید کسانی باشند که دهه 60 تا 90 را دیده و تجربه کرده باشند. در حال حاضر از کسانی نظرات کارشناسانه گرفته می شود که هیچ امس و درکی از شرایط آن زمان ندارند.

او افزود: وقتی این مسائل را می بینم، طبیعتا به این که این افراد بتوانند راهکار مناسبی ارائه دهند خوشبین نیستیم.باید این  فراز و نشیب ها و شکوهی که از دهه هفتاد در جشنواره تئاتر فجر می گویم را تجربه و لمس کرده باشند وگرنه مانند تصوری که برای ما ساختند و از شکوه تئاتر طلایی در دهه چهل می گویند ،می ماند، ما نمیدانیم چیست ولی کسی که در آن دوران بوده می داند و می تواند دقیق به ما کمک کند تا بفهمیم چه بوده است و درحال حاضر یک کارشناس متولد دهه 60 یا 70 با هر دکتر و فوق دکترایی که دارد، در حوزه کارشناسی و سنجش معایب و محاسن راهکاری مفید ارائه نمی دهد.

ایوب آقاخانی درخصوص اعتقاد برخی از کارشناسان پیرامون برگزاری جشنواره به سبک رقابتی یا تشریفاتی و غیر رقابتی می گوید: کسانی که عقیده دارند نباید رقابتی باشد، جشنواره را به این روز کشاندند و به نظرم اشتباه می کنند. اگر پای حرف این دوستان بنشینید، مثال هایی از فرانسه و آلمان می آورند و دقیقا همینجا مشکل من با آنها شروع می شود. در پاسخ به آنها باید گفت کجای تئاتر و سیستم فرهنگ تولید ایران شبیه فرانسه یا آلمان است که دقیقا می خواهید فستیوال هایمان شبیه آنها باشد. سیستم رقابتی در کشور ما برای ثمر دهی در حوزه تئاتر نسبت به سیستم غیر رقابتی امتحان بهتری پس داده است. من نمی گویم رقابتی بودن جشنواره به طور کلی خوب است، فقط می گویم مشخصا برای ما سیستم کارامد تری است.

این کارگردان بیان کرد: باید به تناسب ضرورت ها و گرفتاری ها و دشواری ها و نیاز ها و راهبردهای استراتژیک جامعه خود تصمیم بگیریم، نمی توان اینجا تئاتر کار کرد اما تصمیماتی مبنی بر استاندارد های آلمان گرفت. نه تئاتر خصوصی ما شبیه آلمان است نه تئاتر دولتی و نوع برگزاری های آن ها. جشنواره را باید مبنی بر نیاز های خود طراحی کنیم. همان طور که نام فجر بر این جشنواره موید این نکته است که این جشنواره تئاتری است برآمده از سال های پس از انقلاب ایران این یعنی مجموعه ی المان های لوکال و بومی در این جشنواره منطقا وجود دارد پس چرا باید سیستم یا نوع عملکرد آن به گونه ای باشد که می دانیم برای ما راهبردی نیست.

او ادامه داد: کسی که از شهرستان فسا در این جشنواره شرکت می کند، یک تک اجرا در جشنواره برای او چه خاصیتی دارد؟ اما اگر در مسابقه تئاتری کشور شرکت کند، بنا به سابقه من در آموزش، داوری و مشاور در استان ها، به خوبی می دانم که حتی اگر شکست بخورد قابل معناست. خیلی روشن است که نباید جشنواره غیر رقابتی را بپذیریم زیرا منطقی به ما ارائه نمی شود جز این که فستیوال هایی مثال زده می شود که به ما ربطی ندارد.

آرش دادگر: تئاتر صنعت نیست که چهره های برند در آن بیایند/دولت به تئاتر بی دریغ کمک کند!

آرش دادگر مدرس، بازیگر و کارگردان تئاتر که آثاری چون "اودیسه 2020"، "هملت"، "شاه لیر" را کاگردانی کرده است درباره ی اعتبار جشنواره فجر گفت: شرایطی که کرونا به وجود آورده است موجب شد تا این  جشنواره قدرت سالیان پیشین خود را نداشته باشد. زمانی که تحریم هستیم به همان نسبت جشنواره بخش بین الملل اعتبارش را هم از دست می دهد و رنکینگ جشنواره پایین می آید. اتفاقات خوبی در حال رخ دادن بود و می توانستیم در جشنواره از گروه ها و کارگردانان معتبر و صاحب سبک که می توانستند بر روی تئاتر ایران تاثیر خوبی بگذارند و نسل جدید را به آینده کاری خود امیدوار تر کنند را دعوت کنیم اما این اتفاق متوقف و حذف شد و امروز درواقع این جشنواره یک جشنواره داخلی است و هیچ برنامه ریزی درستی ندارد، زمانی که از لحاظ مالی ضعیف باشید به همان نسبت برنامه ریزی ها و محدوده خود را کوچکتر می کنید.

این کارگردان تئاتر درخصوص میزان نقش جشنواره در آینده ی حرفه ای شرکت کننده ها اظهار داشت: در حال حاضر نقش بسیار کمی دارد چون تولید تئاتر هزینه بر است. جشنواره باید سفارش دهنده و تولید کننده باشد و به صاحبان سبک که کارهای درخشانی داشته اند سفارش تولید تئاتر دهد اگر قرار باشد کار های تولید شده در طول سال در جشنواره شرکت کنند درواقع جشنواره تبدیل به یک نمایشگاهی می شود که کارهای تکراری در آن اجرا می شود.

این مدرس دانشگاه درباره ی توقعات و پیشنهادات برای جشنواره تئاتر فجر تصریح کرد: این یک بحث طولانی ،تخصصی و کارشناسانه است و نمی توان تنها یک پیشنهاد داد و به طور مثال گفت، باید به بخش نمایشنامه نویسی اهمیت بیشتری داد، پیشنهاد برای بهتر شدن جشنواره ساعت ها زمان و بحث و گفتگو نیاز دارد ضمن اینکه این بحث باید در تبادل و گفتگو قرار بگیرد و تنها نظر یک کارشناس مطرح نیست. باید ببینیم تئاتر ایران در چه شرایطی است؟ ما هر روز گروه های تئاتری و یا کسانی را که سال ها زحمت کشیده اند از دست می دهیم چون تولید تئاتر بسیار سنگین و هزینه بر شده و همه چیز به پای گیشه افتاده است. دولت هزینه کردن برای بخش فرهنگی را فراموش کرده است درحالیکه باید آستین بالا بزند و بی دریغ کمک کند و اینگونه نباشد که بگوید اگر آنچه را که من می خواهم انجام دهید به شما کمک می کنم.

دادگر درخصوص عملکرد این جشنواره در بخش بین الملل بیان کرد: در برخی سال ها عملکرد خوب بوده است به طور مثال در سالی که دیتر کومر از آلمان آمد و اجرا داشت و یا گروه تئاتر مارین باد، گروه تئاتر ارین هاووس آمبر، کلوس تایمن اجرا داشتند و کارگاه گذاشتند. بعد از سال ها که این اتفاق افتاده بود تاثیر بسیار زیادی بر تئاتر ایران داشت.

این بازیکر در پایان درباره تاثیر حضور چهره های سرشناس در جشنواره گفت:تئاتر صنعت نیست که بخواهد یک برند بیاورد مساله ما محصول است.

امیر دژاکام:جشنواره تئاتر فجر باید هر سال رویکردهای متفاوتی داشته باشد/ ماجرای تئاتر بدون نمایشنامه!

امیر دژاکام بازیگر،کاگردان و مدرس تئاتر که در آثار ارزشمندی چون "مدار صفر درجه"، "ترانه مادری"، "آوای باران" حضور داشته است در خصوص جشنواره تئاتر فجر و اعتبارش به خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: درخصوص جشنواره تئاتر فجر، اگر این دو سال کرونایی را بررسی نکنیم بله اعتبار دارد. درواقع کرونا همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است، من سال گذشته به شخصه در جشنواره بودم ولی به دلیل کرونا آن شور و شوق و رونق همیشگی در جشنواره نبود. باید دو سال گذشته را فاکتور بگیریم هر چند که نباید منکر زحمات هنرمندان تئاتر در این دوره دو ساله شد. 

این کارگردان درباره ی تاثیر این جشنواره در آینده حرفه ای شرکت کنندگان گفت: هر دو حالت وجود دارد هم می تواند نقش داشته باشد و هم می تواند نقش نداشته باشد. بسیاری از هنرمندان ما در جشنواره تئاتر فجر دیده و مطرح شده اند و بعد از آن کار های خوبی انجام دادند، یعنی جایزه کارگردانی اول را گرفتند و یا در طراحی لباس و دکور جایزه گرفتند و یا حتی جایزه نگرفتند و تنها به این دلیل که در جشنواره فجر بودند دیده شدند اما بسیاری هم حضور نداشتند و موفق شدند اگر به صورت عمومی بخواهم بگویم برای برخی از شرکت کنندگان بسیار مفید بوده است.

بازیگر سریال "مدار صفر درجه" درخصوص توقعات و پیشنهادات برای جشنواره تئاتر فجر اظهار داشت: جشنواره باید ساختار خود را تغییر دهد یعنی به دو بخش تقسیم شود، بخش تئاتر در مکان های غیر رسمی و تئاتر در مکان های رسمی، واژه های دیگری که وجود دارد باید حذف شوند. با دقت به جمله من توجه کنید وقتی می گوییم تئاتر صحنه ای یعنی ما تئاتر بی صحنه داریم در حالی که چنین چیزی وجود ندارد، واژه تئاتر صحنه ای بسیار بسیار بسیار اشتباه است. به طور مثال تئاتر خیابانی یکی از اشکال تئاتر غیر رسمی است. نه در زبان روسی و نه در زبان فرانسوی و انگلیسی چنین واژه ای نداریم. پس جشنواره باید به نوع ساختاری تغییر کند سپس تقسین بندی زیر گروه های این مجموعه مثلا تئاتر شهرستان، تئاتر دانشگاه، تئاتر حرفه ای ، تئاتر آماتور ، تاتر تجربی باید باشد.

او ادامه داد : من تایتل اصلی را جشنواره فجر و دو تایتل فرعی را تئاتر در مکان های رسمی و تئاتر در مکان های غیر رسمی می گذارم و بعد زیر مجموعه های هر کدام. سپس مساله داوری مطرح است که همه بخش ها باید داوری شود و باید این داوری به مردم واگذار شود. هم زمان با داوری مردم متخصصین هم باید نظرات خود را اعلام کنند یعنی ما در پایان جشنواره در تمام بخش ها داوری مردم و داوری متخصصین را داشته باشیم. نکته بعدی این است که تمام داوران فجر باید توسط هنرمندان تئاتر انتخاب شوند. دبیر فجر باید در بازه ای زمانی اعلام کند که من یک هیات انتخاب متن دارم یک هیات انتخاب اجرا دارم و یک هیات داوری دارم، قطعا رونق و شور جشنواره در تمام بخش ها زیاد می شود و قبل از جشنواره شروع به کار و فعالیت می کنند. ساز و کار دبیری فجر نیز توسط صنف انجام شود و صنف انتخاب کند.

بازیگر سریال "ترانه مادری" گفت: مساله بعدی خواندن متن است ما انواع تئاتر را داریم که بدون متن تولید می شوند ومتن ها در حین تمرین و آرام آرام شکل می گیرند، بسیاری از کسانی که در هیات انتخاب قرار می گیرند اساسا این گونه نمایش را نمی شناسند. امروز برای تولید تئاتر راه های بسیار گوناگونی وجود دارد و اینطور نیست که برای تهیه یک تئاتر حتما ابتدا نمایشنامه ای نوشته شود و دور خوانی و تمرین کنند. لذا ساختار فجر باید به کل تغییر کند و قرار نیست شورای سیاست گذاری در ابتدای جشنواره بیاید، سخنرانی کند و به خانه برود شورای سیاست گذاری باید از ابتدا تا انتها بماند و سیاست گذاری کند. نکته دیگر این است که جشنواره باید رویکرد داشته باشد و مثلا بگوید امثال رویکرد من محیط زیست، صلح، آیین و مفاهیم جهانی که ما هم به آن ها احترام می گذاریم مد نظر قرار بدهد و در آن جهت حرکت کند و جلو برود. مسئله بعدی بودجه است، بودجه فجر برابر است با بودجه یک سریال خانگی و یک مسئول باید به این مسئله رسیدگی کند. یک سریال در سه چهار ماه تولید می شود و چنین بودجه ای نیاز دارد، اما بودجه تئاتر هم بسیار کم است. بچه های تئاتر تلاش می کنند و زحمت می کشند و کار اجرا می کنند اما در نهایت کمک هزینه بیست میلیون می گیرند بیست میلیون برای یک گروه بیست نفره در شش ماه چه به چه کار می آید؟ فرض کنیم کمک هزینه جشنواره فجر امسال صد میلیون تومان است صد میلیون برای تمرین ده ماهه بیست نفر به هر کدام ۵ میلیون می رساند اصلا نگوییم ده ماه و بگوییم پنج ماه! این رقم انصاف نیست!  تئاتر خرج دکور و لباس و هزینه پذیرائی و گریم دارد. مبلغ وسایل گریم از سه چهار میلیون شروع می شود. یک تی شرت برای بازیگر می خرید می شود ۹۰ هزار تومان هزینه چایی بعد ظهر این بچه ها سی، چهل تومان می شود! اگر به بیست نفر آدم پنیر و خیار و گوجه و نان سنگک بدهید می شود سیصد تا چهارصد هزار تومان! نکته بعدی که باید اصلاح شود کمک هزینه های فجر است اگر می خواهیم در فجر با تئاتر جشن بگیریم نمی توانیم مهمان دعوت کنیم و بعد نه شام و نه ناهار به او بدهیم! چند سالی کار می کنند و بعد می روند. همانطور که امروز ۷۰ تا ۸۰ درصد سینما و تلوزیون بچه های تئاتر هستند.

امیر دژاکام کاگردان تئاتر درباره عملکرد این جشنواره در بخش بین الملل بیان کرد: نمی‌توانستیم عملکرد خوبی داشته باشیم. تا یک زمانی کارهای بسیار خوب و کارگردانان نامبروان دنیا را در جشنواره داشتیم به طور مثال کاستولوش یک کارگردان درجه یک است و کار های بزرگی دارد، یک کار کوچک آورد به جشنواره آورد و بسیار زیاد از کار و کلاس هایش استقبال شد. از آلمان کارگردانان بسیار خوبی آمدند و کار اجرا کردند. اما زمانی که تحریم ها شدت گرفت و در دنیا ایران هراسی شکل گرفت نمی شد از هر جایی گروه دعوت کرد و هر گروهی هم نمی آمد در حالیکه در گذشته تمام گروه های درجه یک دنیا با پیشرفته ترین تئاتر های خود می آمدند. حتی ما از آمریکا در جشنواره نمایش داشتیم و یا از برزیل و نقاط مختلف اما امروز کار های بین الملل ما به چند کشور محدود می شود. نه می توانیم پولی بدهیم و نه اوضاع و احوال سیاسی اجازه می دهد چون تئاتر مثل سینما نیست که فیلمی فرستاده شود و در تمام دنیا به نمایش دربیاد. از این رو ما در بخش بین الملل متوقف شده ایم.

این مدرس دانشگاه درخصوص اعتقاد برخی از کارشناسان پیرامون برگزاری جشنواره به سبک رقابتی یا تشریفاتی و غیر رقابتی می گوید: از نظر من باید رقابتی باشد. خاطره ای از خودم تعریف می کنم من به شخصه علاقه ای به مسابقه ندارم نمایشی به نام "مرد نیک" را کاگردانی می کردم که ساعت هفت و نیم در سالن اصلی اجرا می‌کردیم و آقای علیرضا خمسه ، خانم شهره سلطانی و مرحوم حسین محب اهری در آن نمایش بازی می‌کردند، نمی خواستم وارد مسابقه بشوم. اما من را وارد مسابقه کردند. ساعت هفت و نیم بود و در سالن را باز نمی کردند گفتند داوران نیامده اند ، گفتم من برای داور ها اجرا نمی کنم  برای مردم اجرا می کنم و خودم در ها را باز کردم و مردم آمدند و داور ها ۵۰ دقیقه بعد رسیدند. اما بسیاری از کارگردانان جوان دوست دارند مسابقه بدهند و این ایرادی ندارد چرا باید غیر رقابتی باشد ؟

او در پایان گفت: تئاتر امری تخصصی است و سیاستمدارانی که در این حوزه کار می کنند باید نظر متخصصین را بدانند و به نظرات دم دستی و سر راهی و نظرات غیر تخصصی توجه چندانی نداشته باشند تئاتر کاری موقتی نیست، کاری بلند مدت است تئاتر مانند درخت گردو است و هر سیاستی چند سال بعد ثمر می دهد. تئاتر مادر همه هنر ها است باید احترام و آزادی این هنر حفظ شود و قرائت های منفی یک طرفه در مورد این هنر صحیح نیست. این هنر شریف و ساده و مستقل که از نظر مادی هیچ چیزی در آن نیست با این قرائت های منفی غلط آسیب می بیند. 

کیوان کثیریان: جشنواره باید مشوق مخاطب باشد نه رقابت شرکت کنندگان!/ بررسی کیفی جشنواره هایی با قدمت چهل ساله !

کیوان کثیریان روزنامه نگار،منتقد سینما و کارگردان تئاتر که مدیر سینماتک خانه هنرمندان،سردبیر سابق سایت ایران تئاتر، عضو سابق کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در خصوص جشنواره تئاتر فجر و اعتبارش به خبرنگار فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: به نظر من هیچ یک از جشنواره های ما چه فیلم، موسیقی و تئاتر و... به اندازه جشنواره هایی با قدمت چهل ساله، اعتبار و کیفیت ندارند چون ساز و کارها و روش ها با عوض شدن یک مدیر و یک دولت تغییر می کنند و شما هرگز احساس نمی کنید که این جشنواره راه خود را می رود چون این جشنواره هر دو سه سال یک بار از صفر شروع می کند و این اتفاق بدی در تمام جشنواره ها است. در مورد تئاتر هم همینطور است. یک بخش به عدم ثبات در مدیریت ها بر می گردد و یک بخش به این بر می گردد که با تغییر دولت ها در همه موارد از صفر شروع می شود و شیوه های دولت قبلی را منکر می شوند  در تئاتر هم به همین صورت نهایتا دو سه سال یک دبیر در جشنواره تئاتر فجر ثابت باشد و به دلیل عدم همین ثبات نمی توان برنامه ریزی دراز مدت یا میان مدتی داشت و مدیران نمی دانند آیا سال دیگر در این سمت خواهند ماند یا نه ، آیا مدیران دیگر این کارها را قبول خواهند داشت یا نه؟! برخورد مدیران اینگونه است که انگار نظام عوض شده است درحالی که مدیران قبلی هم روش هایی را رفته اند که برای همین سیستم بوده است. اشکال اصلی جشنواره های ما این است که هم ضوابط جشنواره عوض می شود و هم ضوابط کارها تغییر می کند و مدیر و هنرمند گیج هستند و نمی دانند چه اتفاقی قرار است بیفتد معلوم نیست که سیاست کلی جشنواره چیست و به کجا می رود؟ امسال یک جور است و سال دیگر جور دیگری است.

او ادامه داد: بیست سال پیش چهره ها و آدم های درجه یک زیادی در جشنواره تئاتر می دیدید اما در حال حاضر  دیگر حضور ندارند، بسیاری در جشنواره کار نمی کنند و کیفیت به این شکل پایین می آید و شما شاهد کارهای درجه دو و سه خواهید بود.در گذشته بسیار زیاد تئاتر های خارجی خوب در جشنواره فجر دیده ایم اما چند سال است که هیچ رغبتی وجود ندارد چون نمایش های خارجی خوبی در جشنواره نیست و رابطه جشنواره با تئاتر دنیا قطع شده درحالی که اینگونه نبود. در دنیا جشنواره ای با سابقه چهل ساله نداریم و انگشت شمارند وقتی چهل ساله می شوید به اوج بلوغ و عقلانیت می رسید، می گویند آدم چهل ساله تکلیفش را با دنیا معلوم کرده است. ولی تئاتر ما عقب مانده است. خیلی از مردم نمی دانند مدیر جشنواره آوینیون کیست و چه زمانی عوض شده است، اما جشنواره آوینیون معتبر است و همه دوست دارند آنجا کار داشته باشند و هر سال بر اعتبارش افزوده می شود. در ایران هم زمانی کارگردانان خوبی از تئاتر دنیا وارد جشنواره فجر می شدند و کار ارائه کردند اما امروز این ارتباطات را دیگر نداریم، و هر کسی با توانایی فردی خود و با سلیقه خودش مسیر را تغییر داده است و همین اعمال سلیقه لطمه زننده است از این رو جشنواره فجر با اینکه چهل سال از عمر جشنواره می گذرد و باید شرکت، در این جشنواره آرزوی همه باشد اما دیگر جایگاه رفیعی ندارد.

کثیریان در خصوص اینکه جشنواره فجر چه میزان در آینده حرفه ای شرکت کننده ها نقش دارد تصریح کرد: امروز بودن یا نبودن در جشنواره تاثیر زیادی ندارد و فقط یک جایزه ای است که آن هم معلوم نیست چه کسی می گیرد و چه کسی نمی گیرد. ارزش جایزه زمانی بالاست که رقبایی که در جشنواره شرکت کرده اند کم شده باشند و تو از بین اسم ها و رقبای باقی مانده جایزه بگیری اما زمانی که اینگونه نیست رفته رفته اعتبار جشنواره کم می شود.

او تاکید کرد: جشنواره باید ساز و کار مدونی داشته باشد که باعث شود همه تئاترها دور هم جمع شوند و جشنواره فجر به کانونی تبدیل شود که همه حضور و از جشنواره فجر استقبال کنند.در حال حاظر کسانی که در شهرستان‌ها هستند بیشتر شرکت می کنند و این جشنواره تبدیل به جایی شده است که همه تئاتر ها نخواهند در آن حضور پیدا کنند. جشنواره باید با سیاست های درست اعتبار خود را پیدا کند و اعتماد شرکت کننده را جلب کند و این مسئله چند سال طول می کشد.

سردبیر سابق ایران تئاتر درخصوص اعتقاد برخی از کارشناسان پیرامون برگزاری جشنواره به سبک رقابتی یا تشریفاتی و غیر رقابتی می گوید: به نظر من جشنواره فجر نباید رقابتی باشد. جشنواره درواقع یک بیشتر جشن است و باید پانورامای تئاتر ایران باشد و مردم بیننده تئاترها باشند. هیأت انتخاب و رقابت و جایزه این وضعیت را از حالت جشن خارج می کند. بالاخره جشنواره چهل ساله باید امروز در جایگاه ویژه ای باشد اما شاهد این هستیم که خیلی ها امروز حتی در این جشنواره شرکت نمی کنند.

انتهای پیام//