حمام قجر، موزه زیبای اقوام، مشاغل و آیین های کهن قزوین

به گزارش خبرنگار فرهنگی برنا از قزوین؛ مناطق دیدنی قزوین به قدری زیاد است که اولین شهر از لحاظ تعداد جاذبه‌های گردشگری و تاریخی به ثبت رسیده در ایران محسوب می‌شود.

در میان آثار تاریخی و دینی که در شهر قزوین وجود دارد از جمله آب انبارها، موزه ها، بازار، سرا و کاروانسرا، وجود حمام های تاریخی به این شهر زیبایی دیگری بخشیده است.

حمام قجر یکی از کهن‌ترین و بزرگترین گرمابه‌های قزوین است که در سال ۱۰۵۷ هجری قمری توسط امیرگونه خان از امیران شاه عباس دوم در دوره صفویه در محله عبید زاکانی فعلی بنام حمام شاهی ساخته شده که سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه دارد.

حمام قجر با حدود ۱۰۴۵ مترمربع مساحت از دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه و سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده که درب اصلی حمام رو به جنوب باز می شود و با راه پله مارپیچی به سربینه منتهی می‌شود. 

سربینه بزرگ گرمابه که حوض زیبایی در وسط آن قرار دارد، شش شاه‌ نشین و طاق نما را در پلانی هشت ضلعی با راهرویی به گرمخانه پیوند می‌دهد. سربینه مکانی برای تعویض لباس و آماده شدن مراجعین برای استحمام بوده و درب دیگری نیز از جانب غربی به حمام راه داشته که احتمالا مخصوص بانوان بوده است.

تزئینات گرمابه شامل کاشی کاری و طاق‌های رسمی‌بندی شده است و کف آن با سنگ مرمر مفروش شده و پشت بام این حمام نیز هم ‌سطح خیابان است.

سربینه که طرحی مستطیل شکل دارد و از دو طاق جناغی در شرق و غرب آن تشکیل شده، توسط راهرویی که دارای طاق جناغی بسیار باریک است به گرمخانه راه می یابد. گرمخانه زنانه و مردانه به شکل چلیپاست و اتاقک‌هایی برای شستشو در شرق و غرب آن تعبیه شده است. 

پوشش بنا، گنبدی است و در هر گنبد جام ‌خانه‌ای عمل نورگیری را انجام می‌دهد. ازاره گرمخانه‌ها تا ارتفاع ۱٫۵ متر کاشیکاری شده و رسمی‌بندی و یزدی‌بندی سقف‌ها به تزیین آن افزوده است. سنگ های بزرگ و یک تکه‌ای که سکوها را فرش کرده، از ویژگی‌های این بنا محسوب می‌شود.

این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد. هم اکنون این مجموعه یکی از جاذبه های گردشگری استان قزوین محسوب می‌شود و به عنوان موزه مردم ‌شناسی در سه بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل مورد بازدید علاقه ‌مندان قرار دارد.

این موزه از سه بخش تالار اقوام، مشاغل و آئین‌ها تشکیل شده و زندگی روزمره مردم به وسیله مجسمه‌هایی در معرض دید عموم قرار گرفته که در قسمت سربینه زندگی اقوام غالب ساکن قزوین مانند تات، مراغی، کرد، لر و ترک به معرض نمایش گذاشته و در تالار میاندر، آیین‌های سیزده بدر، پنجاه بدر و مراسم سوگواری امام حسین (ع) و در قسمت آخر نیز شش شغل حجامت، مکتبخانه داری، بارفروشی، آهنگری، تعزیه خوانی، دعانویسی و حلاجی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

این حمام در سال ۱۳۷۹ خورشیدی توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه ‌گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و به عنوان موزه مردم ‌شناسی تغییر کاربری داد. 

حمام قجر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۶۰۱ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمام قجر در خیابان عبید زاکانی کنار بازارچه و مسجد آقا کبیر قرار دارد و قدیمی‌ترین حمام موجود در قزوین به شمار می‌آید.

انتهای پیام