دولت سیزدهم مشکلات نخبگان را چقدر رفع کرده است؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا؛ ناصر باقری‌مقدم؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با حضور در برنامه «در انتهای الوند» شبکه دو سیما به تشریح حمایت‌های این بنیاد از نخبگان و مستعدان برتر کشور پرداخت.

وی گفت: بر اساس سندی که در کشور در سال ۱۳۹۱ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده تعریف کاملا استانداردی از نخبه و استعداد برتر در اختیار است. بر اساس این تعریف بخش عمده‌ای از افرادی که به عنوان نخبه می‌شناسیم جزو مستعدان برتر هستند یعنی توانایی‌های ذاتی، هوش سرشار و استعداد بالقوه دارند که باید شناسایی، توانمند و حمایت شوند و کشور از توانایی‌های ایشان استفاده کند.

وی افزود: تعریف ما از نخبه از زمانی شروع می‌شود که استعداد برتر در راستای اهداف کشور به اثر یا اثرگذاری بزرگی می‌رسد، یعنی اثری بزرگ را خلق کند و بتواند تأثیری شگرف در روند اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور بگذارد، به عبارت ساده، انتهای فرایند استعدادبرتر بودن به نخبگی می‌رسد.

لزوم توانمندسازی مستعدان برتر

باقری‌مقدم با بیان اینکه عمده‌ مخاطبان بنیاد ملی نخبگان مستعدان برتر هستند، ادامه داد: بسیاری از دانشجویان ما که هم‌اکنون تحت حمایت بنیاد ملی نخبگان هستند عموماً توانایی اولیه خوبی دارند اما تا رسیدن به نقطه‌ای که بتوانند شرکت دانش بنیان ایجاد کنند، در یک شرکت دانش بنیان فعالیت کنند و یا محصولی را تولید و تجاری سازی کنند و کشور بتواند از ثمرات تجاری شدن محصول آنها در داخل و حتی در بخش صادرات استفاده کند، فاصله دارند، رسیدن به این نقطه نیازمند انجام اقداماتی جهت توانمندسازی ایشان است که از جمله وظایف بنیاد به شمار می رود.

وی گفت: البته اساتید و افراد بسیاری هم به عنوان نخبه داریم، نخبگانی که در همین فرایند توانسته‌اند صاحب اثر شوند که ضمن به کارگیری توان این افراد، الگوسازی و تکریم آنان نیز در دستور کار بنیاد ملی نخبگان است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: براساس آمار، جمع کثیری از مستعدان برتر که به بنیاد ملی نخبگان مراجعه می‌کنند به دنبال رفع موانع در مسیر اثرگذاری هستند. موانعی که می‌تواند باعث کاهش انگیزه آنها شود، از این‌رو هدف کلی بنیاد ملی نخبگان ایجاد تسهیلاتی است تا افراد بتوانند با استفاده از آنها امکان فعالیت بیشتر در کشور را داشته باشند

ظرفیت خدمت نظام وظیفۀ تخصصی برای نخبگان دوبرابر شد

باقری‌مقدم در ادامه با اشاره به اینکه یکی از مهمترین موانع استعدادهای برتر طبق خوداظهاری آنان، موضوع سربازی است چراکه در زمان سربازی از توان و ظرفیت آنها استفاده مطلوب نمی شود، گفت: در زمینه رفع این مشکل، تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی صیاد شیرازی بنیاد ملی نخبگان سال‌هاست اجرا می‌شود و طبق آخرین آمار بیش از ۲۰۰۰۰ مستعد برتر از این طرح استفاده کرده‌اند. شرایط بهره‌مندی از این طرح روی سایت بنیاد ملی نخبگان قرار دارد و افراد با مراجعه به آن می‌توانند نسبت به ثبت دستاوردها و موفقیت های خود مانند تعداد مقالات، پژوهش ها و دستاوردهای علمی اقدام کنند. بر اساس این معیارها امتیازات آنها محاسبه می‌شود و در صورت کسب امتیاز لازم می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند که با توجه به اهمیت این موضوع در سال جاری این ظرفیت با مساعدت ستاد کل نیروهای مسلح دو برابر شده است.

وی درباره روند اجرایی سازی این طرح ادامه داد: در این طرح پس از احراز صلاحیت، افراد به مجموعه های نیروهای مسلح معرفی می‌شوند و مجموعه‌های مذکور بر اساس درخواست‌ها، آنها را در مراکز صنعتی، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی جایابی می‌کنند تا به جای گذراندن خدمت سربازی، انجام طرحی پژوهشی را در راستای خدمت به کشور در دست گیرند.

اهمیت نقش رسانه در مهاجرت نخبگانی

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: در این طرح ممکن است افراد طرح پژوهشی بگذرانند و یا در یک شرکت دانش بنیان به عنوان فناور مشغول فعالیت شوند. اینکه فرد می‌تواند در یک شرکت دانش بنیان محصولی را توسعه دهد ارزشمند است؛ البته این طرح یک مزیت دیگر هم دارد که افراد بخش آموزشی خود را هم در دوره کوتاه‌تری سپری می‌کنند.

باقری‌مقدم در ادامه به بحث مهاجرت نخبگان نیز اشاره کرد و ضمن تاکید بر اینکه بنیاد تسهیلات خوبی در اختیار استعدادهای برتر قرار می‌دهد چراکه نگاه حاکمیت، دولت و بطور کلی نگاه کشور این است که این عزیزان در کشور بمانند و توانایی‌های آنها مورد بهره‌مندی قرار گیرد، گفت: نقش رسانه در مهاجرت نخبگانی بسیار مهم است و معتقدم در رسانه‌ای شدن حمایت ها و تسهیلات نهادهایی مانند بنیاد ملی نخبگان کوتاهی رسانه‌ای صورت گرفته و اطلاع‌رسانی کافی در این زمینه انجام نشده، که امیداریم این روند در دوره جدید اصلاح و با همراهی رسانه‎ها شرایط مناسب برای اطلاع‌رسانی بهتر فراهم شود.

حمایت از برگزیدگان المپیادهای علمی و رتبه‌های یک تا صد کنکور سراسری

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در ادامه با بیان اینکه مخاطبان بنیاد در بخش علمی، سه شاخه عمده دانش آموزی، دانشجویی، اعضای هیئت علمی و دانش آموختگان را شامل می‌شود که هر کدام تسهیلات ویژه خود را دریافت می‌کنند، تصریح کرد: در بخش دانش‌آموزی طرحی که امسال با کمک وزارت علوم تحقیقات و فناوری افتتاح شد، این‌است که تمام افرادی که در المپیادهای علمی کشور صاحب مدال های طلا، نقره و برنز شدند و رتبه‌های یک تا صد کنکور که جزء مخاطبان اصلی بنیاد ملی نخبگان هستند، اگر در رشته‌های اولویت‌دار کشور ادامه تحصیل دهند به صورت یک‌ضرب از دوره لیسانس تا دکترا مورد حمایت قرار می‌گیرند، به شرطی که پویایی‌های علمی خود را حفظ کنند.

باقری‌مقدم ادامه داد: در این مدت، بنیاد ملی نخبگان به آنان حقوق پرداخت می‌کند تا فرد به تحقیقات و مطالعات علمی خود برسد. این حقوق هم اکنون حداقل حقوق اعلام شده در کشور است به علاوه امتیازات دیگر که در قالب فعالیت‌های پژوهشی به افراد اعطا می‌شود که برای یک دانشجو عددی قابل قبول و برای امسال حدود ۷ الی ۸ میلیون تومان است که البته متناسب با میزان تورم سالانه در کشور افزایش خواهد یافت.

حفظ پویایی لازمه تداوم بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان

وی سپس با بیان اینکه، بنیاد ملی نخبگان در ازای اعطای این تسهیلات از استعداد برتر می‌خواهد پویایی خود را حفظ کند، گفت: بنیاد توقع دارد مستعدان برتر در این مسیر در انجام مطالعات علمی خود استمرار داشته باشند و با یک استاد راهبر که تعیین می‌شود فعالیت‌های علمی‌‌شان را تا مرحله دکترا پیش برند. در مرحله دکترا هم با حمایت وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی تلاش می‌شود که این افراد به عضویت هیئت علمی درآیند یا اینکه اگر فرد نخواهد هیئت علمی دانشگاه شود، در مراکز تحقیقاتی و یا شرکت‌های دانش بنیان به کار گرفته شود.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: حتی اگر افراد نتوانند جایابی شغلی مناسبی داشته باشند به صورت موقت تا چند سال پس از تحصیل هم مورد حمایت قرار می‌گیرند، البته این طرح برای المپیادی‌ها و رتبه های سراسری یک تا صد کنکور در نظر گرفته شده و در بخش دانش‌آموزی طرح‌های مهم دیگری مانند برنامه ملی شهاب نیز در حوزه شناسایی مستعدان برتر دانش آموزی وجود دارد.

۴۰۰ تیم حل مسئله در کشور فعال شده است

باقری‌مقدم افزود: در حوزه دانشجویی نیز بنیاد طرح‌های مختلفی از جمله طرح توسعه توانمندی‌های علمی- فرهنگی را دارد که در آن دانشجویان مورد پشتیبانی قرار می‌گیرند تا تولیدات علمی خود را افزایش دهند. در این طرح نیز در قالب پژوهش‌های کاربردی و پژوهش‌های فناورانه، برترین‌ها انتخاب و مورد حمایت قرار می‌گیرند. از طرف دیگر با استفاده از طرح هسته‌های مسئله‎محور احمدی روشن، تیم‌های حل مسئله توسط دانشجویان برتر تشکیل و به رفع مسائل اساسی کشور مشغول می‌شوند که در این طرح نیز طبق آخرین آمار، امسال حدود ۴۰۰ تیم یا پروژه حل مسئله در کشور فعال شده است.

وی با اشاره به اینکه دانشجویان در قالب این طرح به صورت عملی هم توانمند می‌شوند و هم در راستای حل مسئله حرکت می‌کنند، گفت:  افرادی که در این طرح ها مشغول می‌شوند نیز حقوق دریافت می‌کنند و در راستای کار خود مورد حمایت قرار می‌گیرند.

اختصاص بیست درصد از ظرفیت اعضای هیات علمی به نخبگان

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در ادامه به مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه استخدام نخبگان به عنوان عضو هیات علمی اشاره کرد و گفت: در حوزه اعضای هیئت علمی نیز بر اساس مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، بیست درصد از ظرفیت اعضای هیات علمی به نخبگان اختصاص پیدا خواهد کرد که این امر گام مهمی در اشتغال نخبگان و نگهداشت ایشان در کشور است.

باقری‌مقدم سپس با اشاره به اینکه، در یک نگاه کلی، حدود ۱۸ طرح مختلف در بنیاد ملی نخبگان در حال اجرا است، اظهار داشت: بنیاد ملی نخبگان همچنین طرح‌هایی در راستای کمک به افراد برای ایجاد شرکت‌های دانش بنیان و یا استخدام در این شرکت‌ها و همچنین توسعه محصولات دانش بنیان دارد.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان سپس با بیان اینکه تحصیل در خارج از کشور و کسب تجربه چنانچه ثمرات مثبتی برای کشور داشته باشد، امری در خور توجه است، گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند «ارتباطات علمی در همه جای دنیا نه تنها خوب است بلکه توصیه می‌شود»، از این رو، بنیاد ملی نخبگان نیز طرح فرصت‌های مطالعاتی دارد، یعنی خود بنیاد به مستعدان برتر هزینه‌هایی را پرداخت می‌کند که این افراد بتوانند از علوم روز دنیا استفاده کنند؛ بنابراین ارتباطات بین‌المللی نه تنها بد نیست بلکه توصیه و حمایت هم می‌شود اما نکته مهم این است که همه تلاش‌ها انجام می‌شود تا این افراد بعد از کسب توانایی‌های علمی به کشور برگردند و به مام وطن خدمت کنند.

اهتمام ویژه دولت سیزدهم به حل مسئله مسکن نخبگان

وی ادامه داد: منکر نمی‌شویم که در زمینه نگهداشت و ماندگاری نخبگان مشکلاتی در کشور وجود دارد که تا جایی که در توان‌مان باشد در حال حل آن هستیم؛ به عنوان مثال اخیراً متوجه شدیم مشکل مسکن یکی از مشکلات مهم نخبگان است که البته این مشکل برای همه اقشار مهم است و خود دولت هم اهتمام ویژه به حل این مسئله دارد، اما بنیاد ملی نخبگان نیز در راستای رفع این دغدغه به تازگی طرحی در حوزه ساخت و تامین مسکن برای نخبگان ارائه داده که خوشبختانه با دستور مستقیم رئیس جمهور این کار کلید خورد تا همچنان که یکی از برنامه‌های مهم دولت، طرح مسکن ملی است، به موازات آن طرح مسکن نخبگان نیز اجرایی شود. این طرح با مساعدت وزارت علوم و دانشگاهی کشور اجرا می‌شود. البته پیش از این نیز طرح وام مسکن برای نخبگان در بنیاد ملی نخبگان وجود داشت اما به دلیل شرایطی که در کشور به وجود آمده، این وام خروجی مناسب را ندارد.

باقری‌مقدم یادآور شد: دانشگاه‌های کشور در خود دانشگاه و یا در جوار دانشگاه زمین‌های زیادی دارند. که با مساعدت‌های صورت گرفته مقرر شد که زمین را دانشگاه در اختیار بنیاد ملی نخبگان قرار دهد و بنیاد با حمایت‌ها و اعتبارات دولتی واحدهای  مسکونی را برای نخبگان در محیط دانشگاهی و نخبگانی آماده کند. این مسکن‎ها به صورت اجاره به شرط تملیک در قالب‌ بازپرداخت‌های ۱۵ تا ۲۰ ساله به نخبگان واگذار می‌شود.

نخبگان باید به صورت متمایز در جامعه مورد حمایت معنوی قرار گیرند

وی در ادامه به ضرورت پایش کشورهای مختلف دنیا در بحث حمایت‌های نخبگانی اشاره کرد و گفت: بررسی الگوهای موفق جهانی در بحث حمایت از نخبگان بدون شک امری لازم است اما، فراموش نکنیم انگیزه نخبگان و استعدادهای برتر ایرانی تنها انگیزه‌های مادی نیست. ما باید برای آنان انگیزه‌های معنوی ایجاد کنیم. نخبه در کشور ما نیاز به احترام دارد، نیاز به این دارد که جامعه قدر او را بداند و جامعه متوجه استعداد و اثرگذاری او باشد.

باقری‌مقدم خاطرنشان کرد: باید بپذیریم که نخبگان به صورت متمایز در جامعه مورد حمایت معنوی قرار گیرند، البته آرزو داشتیم و آرزو داریم که بتوانیم همه اقشار کشور را به عنوان حاکمیت کمک کنیم اما در حال حاضر با توجه به محدودیت منابع باید به سمت حمایت از نخبگان حرکت کنیم تا نخبگان مدیریت تحولات کشور را به دست گیرند.

بحث نخبگان فقط مادی نیست

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در پایان تاکید کرد: وقتی با نخبگان صحبت می‌کنیم، بحث آنان فقط مادی نیست. نخبگان به دنبال اثربخشی هستند و می‌خواهند در راستای حل مشکلات کشور فعال باشند، از این‌رو بنیاد ملی نخبگان طرح جذب و بکارگیری نخبگان و استعدادهای برتر در دستگاه‌های اجرایی کشور و شرکت‌های بزرگ صنعتی را نیز به تازگی و پس از تصویب در هیات وزیران در دستور کار خود قرار داده  که امید است با همراهی همه دستگاه‌های دولتی و نهادهای حاکمیتی به تحقق کامل برسد و بیش از پیش امکان ماندگاری نخبگان و تزریق تفکر نخبگانی به بدنه اجرایی و مدیریت در کشور را فراهم کند.

انتهای پیام/