ترمیم روابط تهران- ریاض؛ مهر تایید تغییر نظم جهانی

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری برنا؛ ظهر روز جمعه 19 اسفند توافق و از سرگیری روابط ایران و عربستان پس از 7 سال به یک بمب خبری تبدیل شد و در صدر اخبار جهان قرار گرفت، حجم واکنشهای جهانی در ساعات اولیه از سوی کشورهای حوزه خلیج فارس و دیگر کشورها نشان از این دارد که توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت منطقه ای توانسته است معادلات تحولات کنونی جهانی و منطقه ای را تحت تاثیر قرار دهد.

در اولین خبر منتشر شده توسط رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی که در حساب کاربری این رسانه درج شده بود: دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران طی چند روز گذشته در یک کشور خارجی مشغول مذاکرات بسیار مهمی است. اعلام قریب‌الوقوع نتایج این مذاکرات، تحولات قابل ملاحظه‌ای را رقم خواهد زد.

پس از گذشت 3 ساعت توافق ایران و عربستان اعلام و  بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رییس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.

در این بیانیه آمده است؛ در پاسخ به ابتکار شایسته جناب آقای شی جین‌پینگ رئیس جمهوری خلق چین در حمایت از گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، بر اساس اصل حسن هم‌جواری و با توجه به توافق ایشان با سران دو کشور در میزبانی و حمایت از انجام گفتگو بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی و همچنین تمایل دو کشور به حل و فصل اختلافات از طریق گفتگو و دیپلماسی بر اساس پیوندهای برادرانه و با تاکید بر پای‌بندی دو کشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همکاری اسلامی و اصول و رویه‌های بین‌المللی، هیأت‌های جمهوری اسلامی ایران به ریاست امیر دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی و پادشاهی عربستان سعودی به ریاست دکتر مساعد بن محمد العیبان وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی از تاریخ ۱۵ تا ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ خورشیدی برابر با ۶ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی در پکن با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند.

جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی با سپاس و قدردانی از جمهوری عراق و سلطنت عمان به خاطر میزبانی گفتگوهای انجام شده بین دو طرف در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ خورشیدی (۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ میلادی) از رهبری و دولت جمهوری خلق چین برای میزبانی و حمایت از گفتگوهای انجام شده در این کشور و تلاش برای به ثمر نشستن آن تشکر کردند.

در نتیجه‌ی گفتگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.

وزرای امور خارجه دو کشور جهت اجرای این تصمیم و انجام تمهیدات لازم برای تبادل سفرا با یکدیگر ملاقات می‌نمایند.

دو کشور با تاکید بر احترام به حاکمیت و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر در زمینه اجرای موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی امضا شده در تاریخ ۱۳۸۰.۱.۲۸خورشیدی برابر با  ۲۰۰۱.۴.۱۷ میلادی و نیز موافقت‌نامه عمومی همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی، فرهنگی، ورزشی و جوانان، امضا شده در تاریخ ۱۳۷۷.۳.۶ خورشیدی برابر با ۱۹۹۸.۵.۲۷ میلادی توافق کردند.

سه کشور اراده قاطع خود را جهت به‌کارگیری تمامی تلاش‌ها برای تقویت صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی اعلام می‌نمایند.

دبیر شورای عالی امنیت ملی در اولین ساعات توافق طی اظهار نظری گفت: او گفتگوهای انجام شده میان دو کشور را صریح، شفاف، همه‌جانبه و سازنده عنوان کرد و افزود: رفع سوءتفاهم‌ها و نگاه رو به آینده در روابط تهران-ریاض، قطعا توسعه ثبات و امنیت منطقه‌ای و افزایش همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان اسلام را برای مدیریت چالش‌های موجود به‌دنبال خواهد داشت.

با وجود اینکه عراق و عمان دو میزبان 5 دور از مذاکرات ایران و عربستان بودند، اما در نهایت چین به عنوان آخرین میزبان قطار ساله مذاکرات دو کشور را به نتیجه رساند.

شمخانی پیش از اعلام توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط دوجانبه، طی تماس تلفنی با نخست‌وزیر عراق از زحمات آن کشور در میزبانی پنج دور گفت‌وگوهای ایران و عربستان تشکر کرد، وی در تماس تلفنی با ارتشبد سلطان بن محمد النعمانی وزیر دفتر سلطانی کشور عمان از تلاش‌های مسقط در زمینه گفت و گوهای میان تهران و ریاض قدردانی کرد.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در صفحه شخصی خود در توییتر در واکنش به این توافق نوشت: بازگشت روابط طبیعی میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی ظرفیت‌های بزرگی را در اختیار دو کشور، منطقه و جهان اسلام قرار می‌دهد. 

سیاست همسایگی بعنوان محور کلیدی سیاست خارجی دولت سیزدهم، با قوت در مسیر درست پیش می رود و دستگاه دیپلماسی فعالانه در پس تمهید گام های بیشتر منطقه‌ای است. 

رژیم صهیونیستی و کاخ سفید که در 6 ماه اخیر در پروژه ناامن سازی ایران از هیچ راهکاری دریغ نکردند و توامان برای پروژه ایران هراسی خود اتهامات همکاری نظامی ایران در بحران اوکراین را مطرح کرده بودند؛ اکنون پس از اعلام از سرگیری روابط تهران – مسقط، اسرائیل یان توافق را شکستی مفتضحانه برای دولت رژیم صهیونیستی خواند. نفتالی بنت نخست وزیر پیشین این رژیم آپارتاید همچنین اظهار داشت:  توافق ایران و عربستان تحولی خطرناک برای اسرائیل و یک پیروزی سیاسی برای ایران است.

 یائیر لاپید، نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی نیز صراحتا اعلام کرد که این توافق شکستی تمام عیار برای رژیم صهیونیستی است و با این توافق دیوار دفاعی منطقه ای که علیه ایران ساختیم ویران شد. توافق تهران و ریاض خطری برای سیاست خارجی اسرائیل است.

یک روزنامه لبنانی نیز در این خصوص نوشت:  این توافق می تواند محاسبات آمریکا برای تشکیل ائتلاف نظامی با عضویت رژیم صهیونیستی و چند کشور عربی برای مقابله با ایران را برهم زند. بزرگترین بازنده این توافق دشمن اسرائیلی است که فشارهای زیادی را بر عربستان برای عادی سازی روابط با ریاض وارد کرده است و می خواست سال جاری میلادی سال عادی سازی روابط با عربستان باشد.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه و موثر در بین‌الملل با از سرگیری این روابط با درخواست چین مهر تاییدی بر حضور نامشروع و دخالت‌های خارجی در مسائل منطقه ای و  پایان پدرخواندگی آمریکادر منطقه و یکجانبه گرایی آن زدند طوری که  کارشناسان اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک در واکنش به توافق اعلام شده برای از سرگیری روابط بین ایران و عربستان با کمک چین، این توافق را برای آینده خاورمیانه و جهان مهم و آن را به نفع کشورهای منطقه و چالشی برای اعتبار آمریکا به عنوان مدعی صلح ارزیابی کرده‌اند.

سینا توسی کارشناس ارشد مرکز سیاست بین الملل در واشنگتن دی سی نیز با اشاره به اینکه توافق حاضر از نشانه‌های روند تغییر در نظم جهانی است،‌ تصریح کرد: دوره ایفای نقش آمریکا به عنوان یک ابرقدرت جهانی بی‌رقیب رو به پایان است.

شبکه خبری «سی ان ان» نیز در گزارشی به جابه‌جایی‌های در حال وقوع در اتحادیه های منطقه‌ای [آسیای غربی] اشاره کرد و نوشت: با رشد جایگاه چین در منطقه، روابط آمریکا با عربستان سعودی در سال‌های اخیر تحت فشار قرار گرفته است.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به عنوان متولی مذاکرات ایران و عربستان که در دو سال اخیر در  دور از مذاکرات شرکت کرده است، در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت جناب آقای دکتر ابراهیم رئیسی، در اجرای عملی دکترین سیاست خارجی متوازن ، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند و در مسیر عینیت بخشیدن به سیاست همسایگی و در تکمیل گام های موثر قبلی، یک گام مهم دیگر به پیش نهاد و در نتیجه مذاکرات فشرده و عملگرایانه، توافق پکن را به منظور قرار گرفتن روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در مسیر طبیعی محقق نمود.

دولت جمهوری اسلامی ایران با این تحرک نشان داد در مسیر تامین منافع ملت ایران و نیز ملت‌های مسلمان، دوست و همسایه منطقه و همچنین بکارگیری ظرفیتهای منطقه‌ای برای تحقق و تحکیم صلح و ثبات فراگیر و تأمین منافع مشترک و جمعی دولت‌ها و ملتهای منطقه، عزم جدی داشته و گام های موثر و رو به جلو طراحی کرده است.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با ابراز اطمینان نسبت به نقش و آثار مثبت این توافق در تأمین منافع مشترک دو ملت ایران و عربستان و دیگر ملت های منطقه، لازم می داند از ابتکار، میزبانی و نقش جمهوری خلق چین در تحقق این توافق و نیز از نقش مؤثر دولت‌های دوست و همسایه، عراق و عمان در این زمینه قدردانی نماید.

حسین امیرعبداللهیان، رئیس دستگاه دیپلماسی، هفته گذشته در سخنان خود نیز تاکید کرد: ما در مسیر استقلال سیاسی و نه شرقی و نه غربی، متمرکز و متعهد هستیم. اما در عین حال با شرق و غرب عالم روابط خارجی خود را پیگیری می‌کنیم و هر جا که منافعی برای ملت عزیز ایران باشد ما در آنجا هستیم.

با توجه به گستردگی واکنش‌ها به توافق ایجاد شده میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی و صحه کارشناسان آمریکایی بر افول قدرت آمریکا و پایان یکجانبه گرایی آن، میتوان تایید کرد که هندسه جدیدی در نظم جهانی در حال شکل گیری است که قطعا جمهوری اسلامی ایران با قدرت بازدارندگی بالا و احیای دیپلماسی همسایگی با هدف فعال شدن ظرفیت های اقتصادی و رفع تنشهای منطقه‌ای که در دولت سیزدهم در اولویت قرار گرفت یکی از تعیین کننده های تغییر در این روند نظم نوین است. 

نتیجه دیپلماسی فشرده علی شمخانی در روزهای اخیر و حصول نتیجه آن طی یک فرآیند تمام آسیایی به کشورهای منطقه نوید یک منطقه بدون دخالت های خارجی را می‌دهد و یا شاید میتوان آن را به نوعی پیروزی جبهه مقاومت در برابر زیاده خواهی های آمریکا و غرب با محوریت ایران دانست. 

انتهای پیام/