تبعات سنگین تعطیلی بازار سرمایه / چرا بورس استانبول تعطیل شد؟

اوایل آبان بود که با شروع ناارامی در منطقه خاورمیانه شاهد ریزش ۵۰.۸ واحدی شاخص کل بودیم، با این اتفاق گمانه زنی ها برای تعطیلی بورس تهران افزایش پیدا کرد. در این بین همزمانی تعطیلی بورس استانبول به این شایعات دامن زد از همین رو کارشناسان و متولیان بازار سهام در این باب اظهار نظر کردند.

فردین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌وگو با تیتر کوتاه تشریح کرد: در شرایط فوق استثنایی این در حیطه اختیارات شورای‌عالی بورس است. البته در فرایند طبیعی و روال معمول جریان معاملات در زمانی که شک منفی به بازار وارد شود با تعطیلی آن نگرانی بیشتری به ریسک‌های بورس اضافه خواهد شد. این ریسک‌ها از جمله جنگ و اتفاقات مشابه آن قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار را از سهام‌داران (به طور خاص سهام‌داران غیرحرفه‌ای خرد) سلب می‌کند. با شروع ناآرامی‌ها در منطقه صحبت‌های مبنی بر تعطیلی معاملات شنیده شد البته که محقق نشد اگر این اتفاق رخ دهد، فردای روز کاری با وجود فروکش‌کردن اتفاقات نظامی و منطقه‌ای فشار فروش مضاعف می‌شد و تعطیلی اثرات خود را نمودار می‌کرد.

 وی ادامه داد: بنابراین معتقدم که تعطیلی بورس در واقعه‌ای مانند دوشنبه سیاه در دهه ۴۰ میلادی امریکا استثنا خواهد بود. اتفاقات عجیب‌تری مانند ترور سردار سلیمانی، حادثه‌ای ۱۱ سپتامبر و بحران مالی ۲۰۰۸ را در سراسر جهان سپری کردیم و زمانی که شرایط طوری است که کارشناسان و فعالان بازار معتقدند بازار در ارزندگی قرار دارد، پس ایجاد دغدغه‌ای جدید به سهام‌داران خرد و غیرحرفه‌ای نامناسب و غیر کارآمد است.

 این فعال بازار با اشاره به تزریق ۶ همت به بورس تا پایان سال تصریح کرد: ۶ هزار میلیاردتومانی که رئیس سازمان به آن اشاره دارد تنها خرج دو ساعت از معاملات است. سمت‌وسوی بورس نه با تزریق منابع مالی و نه با تعطیلی شدن و نشدن تغییر می‌کند. این رویکرد به معنی رهاکردن فضای بازار سرمایه بر عهده خود نیست، عمق بازار و دامنه نوسان محدوده‌ای را تعریف کرده است اگر تعطیلی آن اولویت قرار داده شود، یعنی خود سازمان این موضوع را زیر سؤال برده است. باتوجه‌به اینکه یک روز حجم خریداران کم و روز دیگر زیاد هستند، نمایانگر این موضوع است که بطن بازار به حد زیادی کمک به حل بحران دارد. اگر فضای معاملات به نحوی به‌سوی ترمیم روند حرکت می‌کند تصمیم با سرمایه‌گذاران است که با هیجان، عجله و بدون مطالعه خارج شوند. البته مطابق تجربیات گذشته پیش واکنش‌هایی که پس از اعلام جنگ رخ داد جز ضرر و زیان، هیچ سودی برای کسی ندارد.

همزمان با ایجاد حواشی مبنی بر تعطیلی بورس تهران در کشور ترکیه هم بورس به دلایلی تعطیلی شد در همین راستا یاسر فلاح، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران با اشاره به تعطیلی بورس استانبول در پاسخ به سوالات خبرنگار تیتر کوتاه گفت: تعطیلی بورس استانبول به دلیل مسائل فنی بود، اطلاع موضوع توجه به هیجانات نبود. زمانی هیجانی در بازار رخ می‌دهد و همه به دنبال تعطیلی بورس هستند، آیا بورس استانبول به‌خاطر اخبار هیجانی و منتشر شده در فضای مجازی تعطیل شد خیر. دلیل آن مشکلات فنی بود و بعد از چند ساعت بازگشایی شد. زمانی که  در بورس ایران هسته معاملات با مشکل مواجه می‌شود و منجر به اعتراض فعالان می‌شود، این مشکلات فنی است و پیش می‌آید. دو کشور در نقطه‌ای در حال جنگ هستند  ما چرا در کشورمان بورس را تعطیل کنیم ؟ دلیلی برای این کار وجود ندارد.

این کارشناس بازار سهام بر این باور است که موضوع تعطیلی بورس بیشتر در قالب اخبار زرد مطرح می‌شود. دراین‌بین افرادی هم‌زمان با ایجاد اتفاقات منطقه‌ای یا سیاسی عده‌ای پیشنهاد تعطیلی بورس را می‌دهند. به نظر می‌رسد که مطرح‌شدن تعطیلی بورس حرفه‌ای و جالب نیست که اساساً به نفع بورس و سرمایه‌گذاران هم نخواهد بود و کمکی به حل هیچ مشکلی نمی‌کند. اگر با اخباری و حاشیه تصمیم بر تعطیلی ساختاری شود، خود پیغام منفی برای سرمایه‌گذاران و فعالان است. با تعطیلی بازار سرمایه این پیغام مخابره می‌شود که اتفاق ناگواری رخ‌داده است که باید بورس تعطیل شود.

 وی ادامه داد: با چنین اخباری بورس تعطیل نمی‌شود، بازار سرمایه نماگر و دماسنج اقتصاد است.اگر کسی تب دارد باید به سراغ شکستن دماسنج برود، بلکه مریض باید درمان شود. دراین‌بین اگر اتفاقی رخ دهد باید مریض درمان و نگاه سرمایه‌گذاران به بورس همراه با اطمینان شود. در واقع دولت باید اقداماتی را در جهت حمایت از بورس انجام دهد که سرمایه‌گذار احساس آرامش کند. اگر این اقدامات و پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد محقق شود نیازی به فکرکردن درباره تعطیلی بورس هم از بین می‌رود.

 رضا عیوضلو، عضو هیئت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با تیتر کوتاه بیان کرد: درباره موضوع تعطیلی بورس در زمان اوج جنگ پیشنهادهایی مطرح شد؛ ولی در دستور کار سازمان و شورای‌عالی بورس قرار نگرفت. موضوعی که در بازار استفاده شده دامنه نوسان بوده و در سرتاسر جهان این ابزار مرسوم است؛ اما تعطیلی بازار در دستور کار شورای‌عالی بورس قرار نگرفت. همچنین برای صیانت از نقدشوندگی بازار نباید آن را تعطیل کرد؛ بنابراین در ریزش‌های ناگهانی موضوع تعطیلی مطرح نمی‌شود البته که پیشنهادهای از سمت فعالان مطرح شد؛ اما هیات‌مدیره سازمان بورس به جمع‌بندی برای تعطیلی معاملات نرسید.

 وی در پایان افزود: هفته های قبل شرایط سیاسی منطقه مقداری در فضای بازار سرمایه تأثیر گذاشت پیشنهادهای مطرح شد از جمله تعطیلی بازار یا محدودیت دامنه نوسان که هیچ یک به جمع‌بندی نرسید. نظر سازمان بر این بود که خود بازار قدرت تحلیل این دست موضوعات را دارد و باید بورس مسیر طبیعی خود را سپری کند که شاهد بهبود شرایط هم بودیم.

بنابراین با توجه به اینکه تعطیلی بازار منوط به نظر شورای عالی بورس است این اقدام تنها در مواقع خاص رخ می‌دهد قبل تر شاهد آن بودیم که به دلیل آلودگی هوا، اخلال در هسته معاملات و ... بازار سهام تعطیل می‌شود.