چشم انداز جنگ اوکراین؛ آیا کی‌یف پیروز خواهد شد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری برنا، همایون برخور: بیش از دو سال از شروع جنگ اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ گذشته است. در ابتدای جنگ، کارشناس‌های متعددی نظر‌های مختلفی درباره نتیجه جنگ بیان کردند. عده‌ای اوکراین را دست کم گرفتند و پیشبینی می‌کردند که کی‌یف ظرف "۷۲ ساعت" تصرف خواهد شد.

عده‌ای دیگر پس از شکست روسیه در مقابل نیرو‌های اوکراین در کی‌یف و عدم شکست اوکراین در هفته اول جنگ، شروع به تخریب ارتش روسیه و تمجید از ارتش اوکراین کردند.

اما با گذشت بیش از دو سال، می‌توان گفت که ارتش روسیه نه آنقدر که غربی‌ها امیدوار بودند ضعیف است و نه ارتش اوکراین آنقدر که روس‌ها امیدوار بودند درهم شکسته و ناامید.

در ابتدای جنگ، لحن رسانه‌های غربی همواره در تعریف و تمجید اوکراین و رهبر آن یعنی ولودیمیر زلسنکی بود و با توجه به موفقیت هرچند محدود اوکراین در ضدحمله خود در تابستان گذشته علیه مواضع روسیه و بازپس گرفته شدن مناطق بسیاری از اراضی اوکراین توسط ارتش این کشور، رسانه‌ها و دولت‌های غربی با زلنسکی همچون قهرمانی علیه شیطانی بزرگ (روسیه) رفتار می‌کردند.

اما، پس از متوقف شدن ضدحمله اوکراین توسط خطوط دفاعی چند لایه روسیه در سال گذشته، جنگ اوکراین به جنگی فرسایشی تبدیل شد و هیچ یک از طرفین موفق به پیشروی نبود و ارتش‌های دو کشور در جای خود متوقف شده بودند.

ولی دنیا متوقف نمانده بود. در یک سال اخیر، مسائل متعددی جهان را تکان داده است که مهم‌ترین آنها، شروع جنگ غزه و عملیات طوفان الاقصی و جلب شدن توجه کشور‌های غربی و متحدان اوکراین به منطقه خاورمیانه بود. پیش از وقوع جنگ غزه نیز به اذعان مقامات اروپایی همچون جوجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا از جنگ اوکراین و کمک به اوکراین خسته شده بودند و این مسئله در کند شدن روند ارسال کمک‌های تسلیحاتی گسترده غرب به اوکراین آشکار شد.

از طرفی، ورای خستگی مقامات و دولت‌های غربی از جنگ اوکراین، ملت کشور‌های غربی، بخصوص کشور‌های اروپایی نیز به علت تاثیر‌های مخرب جنگ و حمایت‌های مالی دولت‌های خود به اوکراین روی اقتصاد و کیفیت زندگی خود، از این جنگ خسته شده بودند. بطوریکه براساس آمار منتشر شده از سوی نشریه پلیتیکو در ۲۱ فوریه ۲۰۲۴، فقط ۱۰ درصد از شهروندان قاره سبز به پیروزی اوکراین امیدوار بودند و حدود ۶۰ درصد خواستار محدود شدن کمک‌های کشور‌های اروپایی به اوکراین شده بودند.

براساس همه پرسی مذکور، به باور ۱۹.۵ درصد از اروپایی‌ها روسیه در جنگ پیروز خواهد شد و الباقی خواستار شکل گرفتن توافق صلح و توقف جنگ شده اند. مارک لئونارد، تحلیلگر و طراح همه پرسی پلیتیکو در واکنش به این آمار گفت: اگر مقامات آمریکایی به دنبال کسب حمایت شهروندان خود برای کمک به اوکراین هستند، پس باید لحن صحبت خود درباره این جنگ را تغییر دهند. براساس آمار تحقیقاتمان، شهروندان اروپایی به دنبال پیروزی روسیه نیستند، اما به باور آنها، اوکراین در هر صورت جنگ را باخته و مناطق تصرف شده آن، قابل بازپس گرفته شدن نیستند.

وی در سخن پایانی خود، خواستار مذاکرات صلح و توقف جنگ براساس شرایط اوکراین شد تا به گفته وی، "پوتین احساس پیروزی نکند. "

شرایط میدانی جنگ حاکی از چیست؟

همه پرسی‌ها همواره راهکار مناسبی برای به نمایش گذاشتن احساسات و خواست شهروندان یک کشور درقبال یک موضوع مشخص هستند و می‌توانند سیاست‌های دولت‌ها درقبال موضوع هدف را تعیین کنند. اما در جنگ، واقعیت‌های میدانی و شرایط واقعی میدان نبرد آینده جنگ را مشخص خواهد کرد.

براساس آخرین گزارش‌های منتشر شده، پس از سقوط آودیوکا، شهری قلعه مانند به دست ارتش روسیه و عقب نشینی ارتش اوکراین از این منطقه، روس‌ها به پیشروی خود در همه جبهه‌ها ادامه داده اند و به اذعان سی ان ان، این مسئله مقامات کی‌یف را شدیدا نگران کرده. از نگاه ناظران، تصرف آودیوکا ضربه‌ای راهبردی به ارتش اوکراین قلمداد می‌شود، زیرا آودیوکا یک سنگر دفاعی اوکراین در منطقه دونتسک بود که از چندین مواضع کلیدی ارتش محافظت می‌کرد و شهر دونتسک را که در نزدیکی کنترل روسیه قرار داشت در معرض تهدید دائمی قرار می‌داد.

به دست گرفتن کنترل آودیوکا همچنین می‌تواند فرصتی جدید برای روسیه ایجاد کند. نیرو‌های این کشور در مرحله بعدی می‌توانند شهر‌های استراتژیک مانند «پوکروفسک» را که یک مرکز لجستیکی برای ارتش اوکراین است، تحت کنترل خود درآورند. این پیروزی همچنین روس‌ها را به هدف مهم خود برای تصرف کل منطقه دونتسک نزدیک می‌کند؛ تصرف این شهر راهبردی به ارتش روسیه این امکان را می‌دهد تا در آینده بتواند استان‌های لوهانسک و دونتسک را به طور کامل در اختیار گرفته و یک کمربند حایل امنیتی را دور این مناطق ایجاد و تسلط خود بر آنها را تثبیت کند.

از طرفی، نیرو‌های اوکراینی پیش از اشغال آودیوکا مدعی بودند که خطوط دفاعی آنها آسیب‌ناپذیر است و سقوط این شهر راهبردی، توهم شکست ناپذیر بودن خطوط دفاعی اوکراین را درهم شکت. اما بحران جدی‌تر میدانی برای ارتش اوکراین، علاوه بر خطوط دفاعی درهم شکسته شده آن، کمبود مهمات است.

بطوریکه، اکونومیست در گزارشی نوشت: در شروع سال جاری، همه تحلیل گران بر این باور بودند که جنگ اوکراین وارد مرحله فرسایشی شده، اما اکنون، فرسایشی بودن جنگ و عدم پیشروی روسیه در اوکراین، رویایی خوش است. نشانه‌ها حاکی از برنامه ریزی روسیه برای ایجاد عملیاتی گسترده علیه سراسر مواضع اوکراین در ماه پیش رو است.

پس از سقوط آودیوکا در فوریه (اسفند) تاکنون، ارتش روسیه موفق به پیشروی ۷ الی ۱۰ کیلومتری در مناطق غربی اوکراین شده است. اما همانطور که کنراد موزیکا، تحلیلگر امور دفاعی به اکونومیست گفته است، با توجه به گرم‌تر شدن هوا، برف‌های مناطق جنگی سفیدپوش ذوب خواهند شد و در پی آن، زمین گل آلود می‌شود و در شرایط گل آلود، پیشروی دشوار‌تر است. ولی، مانند سال گذشته و سال اول جنگ، در تابستان، شرایط برای پیشروی هر دو ارتش فراهم است و روسیه درحال آماده شدن برای فصل تابستان، یعنی ۵، ۶ ماه آینده است و اوکراین نیز باید خود را برای آن هنگام آماده کند.

کاهش یافتن حمایت غرب از اوکراین و شرایط داخلی شکننده این کشور

به اذعان کارشناسان، ذخایر مهمات، دفاعی و حتی نیروی انسانی اوکراین درحال پایان یافتن است و اروپا نیز در وعده‌های خود برای فراهم ساختن ۱ میلیون مهمات توپخانه شکست خورده (اروپا فقط موفق به فراهم کردن ۳۰۰ هزار مهمات توپخانه شده، آمریکا نیز تا سال ۲۰۲۵ به حد تولید یک میلیون گلوله توپ در سال نخواهد رسید.) و اوکراین همین لحظه به این مهمات نیاز دارد. از طرفی دیگر، در عرصه ارائه بسته‌های تسلیحاتی نیز، دولتمردان اروپایی با مخالفت‌های فزاینده داخلی روبرو شده اند و بسته حمایتی ۶۰ میلیارد دلاری آمریکا نیز در کنگره این کشور متوقف شده است.  

در چنین شرایطی، اوکراین نمی‌تواند روی کمک غرب برای مقابله با پیشروی کنونی ارتش روسیه در این لحظه حساب کند، اما زیرساخت های این کشور برای تولید مهمات و هرگونه تسلیحات نظامی بسیار ضعیف است. از طرفی، شرایط داخلی این کشور جنگ زده نیز بسیار شکننده‌تر از گذشته شده و با توجه به تمام شدن دوران ریاست جمهوری ولودیمیر زلنسکی در ماه می، انتظار می‌رود به علت  انتقادات داخلی فزاینده علیه وی، در صورت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری (به گفته زلنسکی، وی تا پیش از به اتمام رسیدن جنگ، انتخابات برگزار نخواهد کرد)، زلنسکی بعنوان رئیس جمهور اوکراین انتخاب نشود. او در تامین نیرو‌های انسانی نیز شکست خورده و روزانه ویدئو‌های جدیدی از اعزام اجباری اوکراینی‌ها به خطوط مقدم در شبکه‌های مجازی منتشر می‌شود.

اما روسیه در بهترین شرایط ممکن به سر می‌برد. مسکو به تازگی بیش از ۶ هزار و ۷۰۰ کانیتر مهمات از کره شمالی دریافت کرده و اقتصاد این کشور، وارد شرایط جنگی شده و میزان تولیدات مهمات و اقلام اساسی مورد نیاز در جنگ با رشدی بی سابقه روبرو شده است. در همین حین، براساس گزارش‌های رسانه‌های روسی به نقل از وزیر دفاع این کشور، مسکو درحال آماده سازی نیرو‌های جدید برای اعزام به خطوط مقدم جنگ در تابستان است.

این مسئله بدین معناست که همزمان با قدرت گرفتن روسیه و آماده سازی این کشور برای تشدید حملات خود علیه اوکراین و درنهایت، پیروز شدن در جنگ، حمایت اقتصادی و نظامی متحدان اوکراین از کی‌یف کاهش یافته است و این واقعیت، مقامات اوکراینی را نگران ساخته است و حتی در صورت عدم پیشروی روسیه و فرسایشی باقی ماندن جنگ، با توجه به نقاط قوت روسیه، اوکراین در جنگ فرسایشی نیز شکست خواهد خورد زیرا به گفته یک مقام اوکراینی، در جنگی فرسایشی "فرد چاق لاغر می‌شود و فرد لاغر محو."

انگشت اشاره اوکراین به سوی غرب

حتی در چنین شرایطی، انتظار می‌رفت که اوکراین و مقامات کی‎‌یف شرایط جنگ را بپذیرند و برای راه حلی فوری با متحدان غربی خود همکاری کنند، اما واقعیت خلاف این انتظار را ثابت کرده و مقامات کی‌یف، کند شدن روند ارسال تسلیحات و کمک‌های اقتصادی از سوی غرب را علت اصلی شکست خود در میدان جنگ می‌دانند و این مسئله به شدت گرفتن تفرقه و اختلافات فزاینده بین اوکراین و حامیان غربی خود خواهد انجامید.

از طرفی، پس از وقوع حمله تروریستی ۲۲ مارس در مسکو و گمانه زنی‌ها درباره دست داشتن اوکراین و آمریکا در این حمله تروریستی و پذیرفته شدن این شیوه فکری از سوی اذهان عمومی روسیه، اتحاد داخلی این کشور در مقابل جنگ را افزایش داده است و اکنون به باور بسیاری از شهروندان روس، این کشور در مقابل جنگی "تمدنی" برانگیخته شده توسط غرب است.

مقامات اوکراینی و زلسنکی نمی‌توانند اشتباهات خود را گردن غرب بیاندازند. البته، کی‌یف از ابتدا نباید حاضر به مشارکت در جنگ نیابتی غرب علیه روسیه می‌شد. اما اکنون، با گذشت بیش از دو سال از شروع جنگ اوکراین، غرب و زلنسکی باید براساس شرایط میدانی تصمیم گیری کنند و شرایط میدانی حاکی از پیروزی روسیه در این جنگ است

از طرفی دیگر، علاوه بر چالش‌های میدانی اوکراین، با توجه به پیروز شدن پوتین در انتخابات روسیه و ادامه یافتن دوران ریاست جمهوری وی تا سال ۲۰۳۰ و آگاهی روسیه از داشتن دست بالاتر در میدان جنگ، حتی در صورت شکل گرفتن مذاکره برای صلح و توقف جنگ، اوکراین مناطق تصرف شده خود را پس نخواهد گرفت.

 ۵ الی ۶ ماه آینده، سرنوشت جنگ اوکراین را تعیین خواهد کرد و در صورت ادامه یافتن شرایط کنونی و عدم حمایت غرب از مهره خود در این جنگ نیابتی، اوکراین سقوط خواهد کرد و این مسئله در گسترش تحلیل‌هایی پیرامون "پیروزی روسیه در جنگ و عواقب آن برای اروپا" و نگرانی فزاینده مقامات غربی از این مسئله به وضوع دیده می‌شود. واقعیت‌های میدانی نیستند که باید از تحلیل‌های غیرواقعی و خیالی پیروی کنند، بلکه این چرخه باید برعکس باشد. از طرفی با توجه به خستگی فزاینده اذهان عمومی غربی از اوکراین و خشمگین شدن مقامات اروپایی و آمریکایی از تلاش های کی‌یف برای مقصر جلوه دادن آنها در شکست خود علیه روسیه، انتظار می رود در روند کمک متحدان اوکراین از آن، تغییری ایجاد نشود و زلنسکی، در مقابل روسیه تنها باقی بماند.

هرچند، لازم به ذکر است که در گذشته، پیشنهاد صلح از سوی روسیه ارائه شد، اما رئیس جمهور اوکراین، به دستور آمریکا، این پیشنهاد صلح را نپذیرفت و به مردمان خود خیانت کرد و وی کسی را جز خود نمی تواند مقصر شرایط کنونی بداند.

انتهای پیام/