لوایی: تست‌های اینترنتی مصداق روانشناسی زرد هستند

پویا لوایی روان درمانگر در گفتگو با خبرنگار باشگاه جوانی خبرگزاری برنا با بیان این که روایی یا پایایی بودن آزمون از جمله شاخصه‌های یک تست معتبر است، گفت: آزمونی که از یکی از این دو شاخصه بهره‌مند باشد؛ به این معنا است که مبحثی را می‌سنجد که ادعا می‌کند برای آن ساخته شده است. به طور مثال وقتی یک آزمون روایی یا پایایی ادعای شخصیت شناسی دارد؛ حوزه دیگری به غیر از شخصیت را نخواهد سنجید.

وی با اشاره به این که استاندارد بودن یک آزمون مستلزم روایی یا پایایی بودن است ادامه داد: همچنین آزمون استاندارد در هر شرایطی پاسخی یکسان یا دست کم نتایجی مشابه به مخاطب ارائه می‌کند؛ به عبارت دیگر وقتی مخاطب در دو شرایط روحی متفاوت اقدام به تست دادن می‌کند، نباید نتیجه تغییر فاحشی داشته باشد. در این صورت یک آزمون، صلاحیت اجرا شدن دارد.

درصد بالایی از تست‌های اینترنتی ملاک مشخصی ندارند

این روان درمانگر «هنجارسازی تست» را از جمله اقدامات مورد نیاز در روند آزمون دانست و تشریح کرد: هنجار کردن یک تست، عملی است که فارغ از کیفیت، تست را قابل استفاده در نقاط مختلف جغرافیا می‌کند. با توجه به فرهنگ‌های متفاوت کشور‌ها و شهر‌ها طبیعی است که تستی که در اروپا ساخته می‌شود در آسیا قابل استفاده نباشد چرا که شاخص‌های اروپا و آسیا با یکدیگر متفاوت است. از همین رو برگرداندن تست، صرفا به ترجمه تست اطلاق نمی‌شود.

لوایی هنجار کردن تست را پروسه‌ای بر شانه‌های روان سنجان دانست و تصریح کرد: بنابراین وقتی یک آزمون در مطب‌های پزشکی استفاده می‌شود؛ به این معنا است که از مراحل روایی یا پایایی بودن، هنجار شدن و باقی موارد سربلند بیرون آمده است. این در حالی است که درصد بالایی از تست‌های اینترنتی ملاک مشخصی ندارند.

تست‌ها اولین قدم در مسیر خودشناسی و آگاهی هستند

این روانشناس با اشاره به تست‌هایی که با استفاده از چند تصویر، شخصیت مخاطب را تفسیر می‌کنند، اظهار کرد: اگرچه برخی اوقات این تست‌ها پاسخ درستی می‌دهند، اما در عمل بی‌اعتبار هستند. همچنین اطلاعاتی که در اختیار مخاطب می‌گذارند، فارغ از مثبت یا منفی بودن، اشتباه بوده و از همین رو نه تنها در مجامع علمی جایی ندارند بلکه هیچ روانشناسی نیز اجازه استفاده این دست تست‌ها را ندارند.

وی نتیجه این تست‌ها را اولین قدم در مسیر خودشناسی و آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت فرد دانست و ادامه داد: با توجه به این که اطلاعات ناشی از این تست‌ها اشتباه خواهد بود؛ اگر این اطلاعات منفی باشند تاثیری به مراتب بدتر روی فرد خواهند گذاشت. چرا که اطلاعات و نتایج منفی، مخاطب را دچار سوگیری شناختی می‌کند. به عبارت دیگر علاوه بر این که مخاطب درگیر برچسب‌های منفی می‌شود، هر اشتباه یا سهل انگاری را به پای خصوصیاتی می‌گذارد که به خود نسبت داده است.

تست‌ها ابزار تشخیص نیستند

این روان درمانگر با تاکید بر این که یک تست به هیچ عنوان ابزار تشخیص به شمار نمی‌آید، افزود: به عبارت دیگر هیچ روانشناسی حق استفاده از تست را به عنوان تنها منبع و تنها ابزار تشخیص ندارد. در واقع می‌توان تست را به عنوان یک ابزار کمکی معرفی کرد که به طور ثابت در کنار مصاحبه استفاده می‌شود. در فضا‌هایی مثل روند درمان و تشخیص کودکان که به طور معمول شرایط مصاحبه نیست، از تست همراه با مشاهده استفاده می‌شود.

لوایی مشاوری را که در یک مهد کودک، فرد خاصی را زیر نظر می‌گیرد مثالی برای ارزیابی اصلی دانست و ادامه داد: بعد از ارزیابی اصلی، تست و آزمون به عنوان ارزیابی کمکی در روند درمان ورود می‌کنند. در مورد بزرگسالان نیز بعد از مصاحبه تشخیصی بالینی به مرحله بررسی تاریخچه زندگی مراجع می‌رسیم. در این مرحله عامل اذیت کننده کنونی و الگو‌های مشترک روابط مورد بررسی قرار می‌گیرد. درگیری‌هایی که در هر برهه از زندگی فرد وجود دارند مثالی برای الگو‌های مشترک هستند.

وی کم آگاهی و از سوی دیگر ضعف در اطلاع رسانی را از دلایل رجوع نوجوانان به جریان تست‌های اینترنتی دانست و تشریح کرد: با توجه به این که تنها سهمی که جامعه ایران از روانشناسی علمی برده چیزی جز روانشناسی زرد نبوده؛ طبیعی است که بازار روانشناسی زرد که دسترسی راحت‌تری دارد، گسترش پیدا کند. تست‌های اینترنتی نیز از جمله مصادیق روانشناسی زرد است.  کم کاری متولیان در سازمان نظام روانشناسی، سازمان بهزیستی، صدا و سیما و باقی دستگاه‌ها نیز نقش مهمی را در رواج این ناآگاهی نسبت به روانشناسی علمی ایفا می‌کنند.

انتهای پیام/