بیماری MS درمان قطعی ندارد

به گزارش خبرگزاری برنا از خراسان رضوی، دکتر محسن فروغی پور به مناسبت دهم خردادماه و روز جهانی MS پیرامون ویژگی های این بیماری گفت: امروزه به دلیل توجه زیادی که به بیماری MS میشود و عوارضی که این بیماری بر نسل جوان دارد، یک روز در دنیا با نام این بیماری نامگذاری شده است.

وی افزود: واژه MS ، مخفف مولتیپل اسکلروزیس است که به معنای نقاط سفت و تیره ای است که در مغز ایجاد می شود. این بیماری بیشتر افراد جوان ۲۰ تا ۴۰ سال را درگیر می‌کند و با انسان‌های سالخورده چندان کاری ندارد. در واقع  MS یک بیماری اکتسابی است و جنبه ارثی ندارد، در برخی نژادها این بیماری بیشتر است؛ از جمله نژاد سفید و در نژادهای سیاه و زرد کمتر است و ما هرچه به سمت قطب شمال می‌رویم این بیماری بیشتر  و هرچه به طرف استوا می‌رویم کمتر می‌شود.

دکتر فروغی پور  در خصوص نشانه های این بیماری نیز گفت: علائم بیماری MS می‌تواند بسیار متنوع باشد و هر علامتی که شما فکر کنید این بیماری قادر است ایجاد کند؛ مثل ضعف حرکتی و اختلال ادراری، عدم تعادل در راه رفتن و تاری دید، کور شدن، دوبینی، سرگیجه، تشنج و تنها علامتی که بیماری MS ندارد درد است. معمولا علامت‌های این بیماری به مرور افزایش پیدا می‌کند و علی رغم اینکه فرد در ابتدای بیماری تنها یک یا دو علامت دارد ممکن است به مرور علامت‌های بیماری او متنوع شود. شاید این سوال مطرح شود که چرا عده‌ای این بیماری را مبتلا می‌شوند و عده‌ای مبتلا نمی‌شوند؟و آیا ژنتیک در آن نقش دارد؟ ما یک ژن مشخص که بتوانیم بگوییم اگر این ژن در بدن فردی باشد او مستعد ابتلا به MS است، نداریم ولی تمایل فامیلی داریم یعنی اگر در فامیل یک شخص یک نفر MS داشته باشد شانس اینکه سایر افراد نزدیک به او نیز دچار این بیماری شوند زیاد است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه عوامل محیطی نقش مهمی در ایجاد MS دارد افزود: از جمله عفونت‌هایی که ما در کودکی می‌گیریم و یکی از معروف‌ترین آن عفونت با ویروس HTL1 است و کودکانی که در زیر سن ۶ سال، به این ویروس مبتلا می‌شوند، معمولاً علائم زیادی ندارند و بعداً هم بهبود پیدا می‌کنند، اما این ویروس تا آخر عمر در بدن آنها هست. اما کسانی که با محیط‌های دیگر ارتباط کمی دارند و دیرتر مبتلا می‌شوند، معمولا در بزرگسالی نوع شدیدتر این بیماری را خواهند داشت و متاسفانه ابتلاء پس از بلوغ، ریسک مبتلا شدن به MS را ۳۰ برابر بیشتر می‌کند. بنابراین اینکه برخی از بیماری‌ها را در کودکی مبتلا شویم شاید موهبتی بزرگ باشد.

دکتر فروغی پور  همچنین گفت: کمبود ویتامین دی نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل دخیل در ابتلا به این بیماری باشد و لذا اینکه گفته شد افراد ساکن در ناحیه قطب شمال بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند، به همین دلیل است که این افراد آفتاب کمتری را دریافت می‌کنند و در نتیجه ویتامین دی بدن آنها نیز کمتر است. مطالعات نشان داده که ویتامین دی کم، نه تنها ریسک MS را افزایش می‌دهد بلکه ریسک سایر بیماری‌های خود ایمنی و حتی دیابت را نیز افزایش می‌دهد. در واقع کسانی که ویتامین دی پایینی دارند، اگر به MS مبتلا شوند، بیماری آنها شدت بیشتری خواهد داشت. اما کسانی که MS دارند و ویتامین دی آنها را اصلاح می‌کنیم، معمولاً وضعیت بهتری پیدا می‌کنند.

 بنابراین اگر ما ویتامین دی را در بدن افزایش دهیم؛ به ویژه در اوایل کودکی این موضوع در کاهش ابتلا به بیماری MS تاثیر بسزایی خواهد داشت. بر همین اساس به والدین پیشنهاد می‌کنیم که به نسبت به مصرف کافی ویتامین دی در کودکان خود توجه داشته باشند. در گذشته ما این پیشنهاد را به وزارت بهداشت اعلام کردیم که در مدارس ویتامین دی را توزیع کنند تا بچه‌ها در آینده MS نگیرند.

وی اضافه کرد: موضوع دیگری که در ابتلا به MS دخیل است، بحث استرس و اضطراب است. همه مطالعات نشان داده که افراد مبتلا به MS انسان‌های پراسترسی هستند و یا حداقل ۶ ماه قبل از اینکه مبتلا به MS شوند یک استرس بزرگ را تجربه کردند؛ مثل فوت یک عزیز یا ناکامی در یک فعالیت و ... همچنین آلودگی هوا می‌تواند در ابتلا به این بیماری موثر باشد و مطالعاتی که در ایران انجام شده نشان داده که در شهرهای صنعتی آلوده مانند اراک و اصفهان و تهران افراد بیشتری مبتلا به MS هستند.

دکتر فروغی پور  ادامه داد: اما اینکه چه اقدامات پیشگیرانه‌ای داشته باشیم که به MS دچار نشویم، در پاسخ باید گفت که مصرف ویتامین دی را به مقدار کافی داشته باشیم و مدیریت استرس کنیم. همچنین واکسیناسیون را به طور کامل در کودکی انجام دهیم، حتی اجازه دهیم که کودکان ما در محیط‌های مختلف با کودکان دیگر در ارتباط باشند و از اینکه آنها دچار بیماری‌های ویروسی شوند نباید واهمه داشته باشیم ، چون مطالعات نشان داده که کودکان روستایی که در خاک زندگی می‌کنند و با هم در ارتباط زیاد هستند، بیماری‌های خود ایمنی که یکی از آنها MS است را خیلی کمتر دچار می‌شوند. بنابراین اجازه بدهیم که بچه‌هایمان در کودکی با طبیعت و هم سن و سال‌های خود بیشتر در ارتباط باشند و اینکه بخواهیم آنها را استریل بزرگ کنیم چندان جالب نیست .

وی در بحث درمان این بیماری هم گفت: در واقع بیماری MS مانند خیلی از بیماری‌ها و از جمله فشار خون یا دیابت تنها می‌تواند کنترل شود و معنا و مفهوم درمان در رابطه با آن چندان صدق نمی‌کند و به دلیل اینکه طبیعت این بیماری پیشرونده است لازم است که کنترل شود و اگر این اتفاق نیفتد قریب به اتفاق افراد مبتلا به MS حدود یک دهه بعد بر روی ویلچر خواهند بود. اما بیمارانی که تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند بعد از ۱۰ سال هنوز می‌توانند به خوبی زندگی کنند .

خوشبختانه با داروهای متنوع و مناسبی که طی سال‌های گذشته برای کنترل MS تولید شده اکنون دست ما باز است تا این بیماری را به خوبی کنترل کنیم. ضمن اینکه در حال حاضر در کشور ما و نظام جمهوری اسلامی ایران داروهای مربوط به بیماران MS ( علیرغم گران بودن) کاملاً رایگان است و این یک موهبت بزرگ برای آنان است. متاسفانه برخی افراد ناآگاه ممکن است به بیمار بگویند که تو درمان نخواهی شد، پس چه لزومی دارد که داروهای شیمیایی را مصرف کنی؟ و این موجب می‌شود که بیمار داروها را مصرف نکند و پس از مدتی با حالی به مراتب بدتر به ما مراجعه می‌کند.

دکتر فروغی پور  تاکید کرد: طبیعت این بیماری عود و بهبود است؛ یعنی یک حمله می‌آید و ما کورتون می‌دهیم تا خوب شود، چند وقت می‌گذرد و حمله دیگر و ما مجدداً کورتون می‌دهیم و خوب می‌شود. بین این حملات بیمار حال خوبی دارد، اما در صورت عدم دریافت دارو پس از مدتی این حمله‌ها به هم نزدیک می‌شوند و بیمار روز به روز بدتر می‌شود. در واقع ما دو نوع درمان داریم؛ یک درمان برای زمانی که حمله ایجاد می‌شود و نوع دیگر درمانی که اساساً جلوی حمله‌های بیماری را می‌گیرد و مانع از پیشرفت آن می‌شود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: یک نکته قابل توجه که به همه مخاطبین این گفتگو عرض می‌کنم این است که دارو غذا نیست! دارو عارضه دارد. البته این بحث عارضه داشتن در مورد خیلی از چیزهای زندگی ما صدق می‌کند؛ مثلاً شما ماشینی دارید که ممکن است با آن تصادف کنید یا اینکه هوا را آلوده کند. یا اینکه ممکن است ازدواج کنید و این ازدواج به طلاق بکشد. بنابراین هر موضوعی می‌تواند نقاط مثبت و منفی را توأمان داشته باشد. دارو هم از این امر مستثنا نیست، اما قطعاً سود آن بیشتر از عارضه آن است.

دکتر فروغی پور  همچنین گفت: تغذیه نقش مهمی در عدم ابتلا به MS دارد و با مطالعاتی که اکنون انجام شده به این نکته رسیدند که تغذیه نقش موثری دارد. میکروب‌های روده ما هستند که بر روی سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارند و وقتی میکروب‌های روده‌ای ما تغییر می‌کنند ممکن است یک سری بیماری‌ها ایجاد شود. میکروب‌های روده‌ای عمدتاً با غذایی که ما می‌خوریم تغییر می‌کنند؛ مثلاً در رژیم‌های غذایی آمریکایی که همگی فست فود، سرخ کرده و چربی و غذاهای فرآوری شده است، فلور میکروبی روده تغییر می‌کند و ریسک MS و سایر بیماری‌ها بیشتر می‌شود و در جاهایی که غذاهای ساده‌تر و آب پز است و مصرف گوشت و غذاهای فرآوری کمتر است ریسک MS هم کمتر است.

وی تاکید کرد: نکته بسیار مهم که متاسفانه گاهی در ایران نادیده گرفته می‌شود پیشگیری است، ما باید کاری کنیم که اصلاً MS نگیریم آیا این امر ممکن است؟ باید گفت بله اگر تغذیه ما یک تغذیه ساده باشد و غذاهای آب پز استفاده کنیم، میوه‌جات و سبزیجات بیشتر شود و مصرف نوشابه و فست فودها کمتر شود و از طرفی دخانیات نیز به طور جدی مصرف آن متوقف شود ریسک این بیماری هم کاهش می یابد، همچنین استرس‌ها می‌تواند بسیار در بروز این بیماری نقش داشته باشد. باز هم بر مصرف ویتامین دی توسط افراد تاکید می‌کنم؛ به ویژه در دوران کودکی این ویتامین نقش اساسی دارد. نقش پیشگیری ویتامین دی در کودکان بارزتر از بزرگسالان است.

دکتر فروغی پور  در پایان گفت: خوشبختانه برای درمان علامت‌های MS نیز داروهایی توسط پزشکان تجویز می‌شود؛ مثلاً فردی که کنترل ادرار ندارد، این موضوع را با دارو کنترل می‌کنیم و یا فردی که به دلیل MS دچار اسپاسم عضلانی یا خستگی شده برای این امر هم دارو داریم. یک نکته مهم که باید خدمت بیماران عرض کنم این است که از تعویض پزشک خود اجتناب کنند. چون این کار می‌تواند وضعیت آنها را بدتر کند. زیرا درست در زمانی که پزشک با بیماری‌های شما آشنا شده و می‌تواند برای شما برنامه‌ریزی مناسب داشته باشد، پزشک خود را تغییر می‌دهید و این به ضرر شما خواهد بود. بنابراین اگر بخواهم چند توصیه را به صورت فهرست وار به بیماران MS داشته باشم این است که؛ اولاً پزشک خود را تغییر ندهید و ثانیاً داروهای خود را به طور منظم استفاده کنید و این تصور که داروها شیمیایی است و عارضه دارد،نباید مانع مصرف شما شود و سبک تغذیه ای درست و سالم داشته باشید.